Hành vi dùng dao đe dọa người khác không chỉ gây mất an ninh trật tự mà còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến xung đột nghiêm trọng. Pháp luật hiện hành đã có quy định cụ thể để xử lý hành vi này dưới cả hai hình thức hành chính và hình sự. Mức xử phạt sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và hậu quả đe dọa gây ra.
1. Mức xử phạt hành chính khi dùng dao đe dọa người khác
Căn cứ vào điểm b khoản 5 và điểm a khoản 13 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định cụ thể như sau:
Điều 7. Vi phạm quy định về trật tự công cộng
...
5. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
...
b) Gây rối trật tự công cộng mà có mang theo các loại vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ hoặc công cụ, đồ vật, phương tiện khác có khả năng sát thương;
...
13. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định tại các điểm a, d, đ và g khoản 2; điểm đ khoản 3; các điểm b, e và i khoản 4; các điểm a, b và c khoản 5; các khoản 6 và 10 Điều này;
...
Hành vi dùng dao để đe dọa người khác được xem là gây rối trật tự công cộng khi có sử dụng công cụ, vũ khí thô sơ có khả năng gây sát thương. Mặc dù chưa gây ra thương tích hay hậu quả nghiêm trọng, nhưng bản thân hành vi này đã tạo ra sự lo lắng, mất an ninh cho người xung quanh, nên vẫn bị xử phạt theo quy định hành chính. Mức phạt dành cho cá nhân vi phạm là từ 5 đến 8 triệu đồng. Ngoài ra, người vi phạm còn bị tịch thu dao hoặc vật dụng có khả năng gây nguy hiểm.
Tình huống giả định
- Quân mang dao đứng trước cổng nhà ông Trí để đe dọa
Trần Minh Quân (26 tuổi) mang theo con dao dài 30cm đứng chặn trước cổng nhà ông Nguyễn Văn Trí, lớn tiếng đe dọa vì mâu thuẫn vay tiền. - Nhiều người dân chứng kiến hoảng sợ, gọi công an đến can ngăn Quân
Dù không có hành vi tấn công, nhưng tiếng la hét và việc Quân vung dao khiến người trong xóm lo lắng, tụ tập đông người, làm khu phố náo loạn. Người dân xung quanh lập tức gọi báo công an vào cuộc. - Công an xác định Quân gây rối và mang theo hung khí
Sau khi khống chế và thu giữ con dao của Quân, công an lập biên bản vi phạm hành chính về hành vi gây rối trật tự công cộng có mang theo vũ khí thô sơ đối với anh Trần Minh Quân. - Quân bị xử phạt 6 triệu đồng và tịch thu tang vật vi phạm
Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt Trần Minh Quân 6.000.000 đồng theo điểm b khoản 5 Điều 7 Nghị định 144/2021 và đồng thời tịch thu con dao là tang vật của Quân.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Khi nào hành vi dùng dao đe doạ người khác bị truy cứu trách nhiệm hình sự?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 133 Bộ luật Hình sự 2015 như sau
Điều 133. Tội đe dọa giết người
1. Người nào đe dọa giết người, nếu có căn cứ làm cho người bị đe dọa lo sợ rằng việc đe dọa này sẽ được thực hiện, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Đối với 02 người trở lên;
b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
c) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân;
d) Đối với người dưới 16 tuổi;
đ) Để che giấu hoặc trốn tránh việc bị xử lý về một tội phạm khác.
Không phải mọi hành vi đe dọa bằng dao đều bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, nếu hành vi này làm cho người bị đe dọa thực sự lo sợ rằng việc giết người sẽ xảy ra, thì người thực hiện có thể bị xử lý về tội đe dọa giết người theo Điều 133 BLHS. Căn cứ để xác định gồm: lời nói, hành động cụ thể, cách cầm dao, thái độ, thời điểm và hoàn cảnh xảy ra. Ngoài ra, nếu hành vi đe dọa có thêm tình tiết tăng nặng như: đe dọa cùng lúc nhiều người, đe dọa người đang thi hành công vụ hoặc người dưới 16 tuổi…, thì mức hình phạt có thể lên đến 7 năm tù.
Tình huống giả định
- Bình cầm dao chặn đầu xe chị Lan để đe dọa
Nguyễn Hữu Bình (28 tuổi) nghi ngờ chị Lan nói xấu mình nên chặn đầu xe máy chị ngoài đường, lớn tiếng chửi mắng và rút dao ra đe dọa bằng những lời nói như: “tao giết mày bây giờ”, "mày muốn chết không?"... - Chị Lan hoảng loạn, sợ bị anh Bình giết nên bỏ chạy
Chị Lan bỏ xe, chạy vào tiệm tạp hóa gần đó kêu cứu trong trạng thái hoảng sợ, tay run và không dám quay lại hiện trường vì sợ rằng mình sẽ bị anh Bình đâm chết. - Công an xác minh có căn cứ đe dọa giết người
Qua lời khai nhân chứng và camera gần đó, công an xác định hành vi của Bình đủ yếu tố cấu thành tội đe dọa giết người theo Điều 133 BLHS. - Bình bị khởi tố và đối diện mức án đến 3 năm tù
Bình bị bắt tạm giam và khởi tố theo khoản 1 Điều 133 BLHS, với khung hình phạt từ 6 tháng đến 3 năm tù.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
3. Kết luận
Dùng dao đe dọa người khác là hành vi nguy hiểm, có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy vào mức độ cụ thể. Nếu chỉ dừng ở việc gây rối trật tự công cộng, người vi phạm sẽ bị phạt tiền và tịch thu tang vật. Tuy nhiên, nếu hành vi làm người bị đe dọa lo sợ về tính mạng, người thực hiện có thể bị xử lý hình sự theo Điều 133 Bộ luật Hình sự.
