Đối thoại tại nơi làm việc là cơ chế giúp người lao động và người sử dụng lao động trao đổi, thống nhất quyền lợi và xây dựng quan hệ lao động hài hòa.
Đối thoại tại nơi làm việc là một cơ chế quan trọng giúp người lao động và người sử dụng lao động trao đổi, chia sẻ và thống nhất về các vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích, nghĩa vụ trong quá trình làm việc. Khái niệm và các trường hợp phải tổ chức đối thoại đã được pháp luật quy định rõ, làm cơ sở để các bên trao đổi về quyền, nghĩa vụ và lợi ích liên quan. Bên cạnh đó, nội dung đối thoại tại nơi làm việc cũng được quy định cụ thể, nhằm bảo đảm sự minh bạch, tôn trọng và hài hòa trong quan hệ lao động.
1. Đối thoại tại nơi làm việc là gì và được tổ chức trong trường hợp nào?
Điều 63 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 63. Tổ chức đối thoại tại nơi làm việc
1. Đối thoại tại nơi làm việc là việc chia sẻ thông tin, tham khảo, thảo luận, trao đổi ý kiến giữa người sử dụng lao động với người lao động hoặc tổ chức đại diện người lao động về những vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích và mối quan tâm của các bên tại nơi làm việc nhằm tăng cường sự hiểu biết, hợp tác, cùng nỗ lực hướng tới giải pháp các bên cùng có lợi.
2. Người sử dụng lao động phải tổ chức đối thoại tại nơi làm việc trong trường hợp sau đây:
a) Định kỳ ít nhất 01 năm một lần;
b) Khi có yêu cầu của một hoặc các bên;
c) Khi có vụ việc quy định tại điểm a khoản 1 Điều 36, các điều 42, 44, 93, 104, 118 và khoản 1 Điều 128 của Bộ luật này.
3. Khuyến khích người sử dụng lao động và người lao động hoặc tổ chức đại diện người lao động tiến hành đối thoại ngoài những trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
4. Chính phủ quy định việc tổ chức đối thoại và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc.
Đối thoại tại nơi làm việc không chỉ là nghĩa vụ pháp lý của doanh nghiệp mà còn là cơ chế quan trọng để bảo đảm quyền tham gia của người lao động vào các vấn đề về điều kiện làm việc, tiền lương, phúc lợi và các thay đổi trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đây là kênh kết nối hiệu quả để người lao động trình bày nguyện vọng và người sử dụng lao động chia sẻ thông tin, từ đó hạn chế tranh chấp tập thể. Việc mở rộng nội dung đối thoại cũng thể hiện cơ chế tham gia của người lao động trong doanh nghiệp, nơi họ có tiếng nói trong việc xây dựng và giám sát các chính sách nội bộ, từ đó góp phần phòng ngừa tranh chấp và nâng cao hiệu quả hợp tác trong doanh nghiệp.
Tình huống giả định
Đối thoại về thay đổi ca làm tại Nhà máy may An Hòa
-
Thông báo điều chỉnh thời gian làm việc
Tháng 8/2025, Công ty TNHH May An Hòa tại TP. HCM dự kiến thay đổi ca làm việc từ 8h–17h sang 7h–16h để phù hợp tiến độ đơn hàng. Nhiều công nhân phản ánh việc thay đổi gây khó khăn trong việc đưa đón con nhỏ. -
Đề nghị tổ chức đối thoại tại nơi làm việc
Trước phản ứng của người lao động, Ban Chấp hành Công đoàn cơ sở gửi yêu cầu tổ chức đối thoại tại nơi làm việc. Cuộc đối thoại có sự tham dự của đại diện công đoàn, người sử dụng lao động và người lao động của các phân xưởng. -
Kết quả thống nhất và thực hiện
Các bên thống nhất điều chỉnh giờ làm việc mới, đồng thời bổ sung xe đưa đón công nhân ở khu vực xa và xem xét hỗ trợ phụ cấp gửi trẻ cho lao động có con nhỏ. Biên bản đối thoại được lập và công khai theo quy định, góp phần ổn định quan hệ lao động trong doanh nghiệp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Đối thoại tại nơi làm việc bao gồm những nội dung gì?
Điều 64 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 64. Nội dung đối thoại tại nơi làm việc
1. Nội dung đối thoại bắt buộc theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 63 của Bộ luật này.
2. Ngoài nội dung quy định tại khoản 1 Điều này, các bên lựa chọn một hoặc một số nội dung sau đây để tiến hành đối thoại:
a) Tình hình sản xuất, kinh doanh của người sử dụng lao động;
b) Việc thực hiện hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, nội quy lao động, quy chế và cam kết, thỏa thuận khác tại nơi làm việc;
c) Điều kiện làm việc;
d) Yêu cầu của người lao động, tổ chức đại diện người lao động đối với người sử dụng lao động;
đ) Yêu cầu của người sử dụng lao động đối với người lao động, tổ chức đại diện người lao động;
e) Nội dung khác mà một hoặc các bên quan tâm.
Quy định trên cho phép các bên linh hoạt xác định chủ đề đối thoại, tùy theo tình hình thực tế tại doanh nghiệp. Đối thoại không chỉ nhằm giải quyết xung đột mà còn giúp tăng tính minh bạch trong điều hành, chia sẻ thông tin sản xuất, kinh doanh, cải thiện môi trường làm việc và tạo cơ hội để người lao động thể hiện ý kiến. Việc mở rộng nội dung đối thoại cũng thể hiện quy chế dân chủ cơ sở, nơi người lao động có tiếng nói trong việc xây dựng và giám sát các chính sách nội bộ, từ đó góp phần phòng ngừa tranh chấp và nâng cao hiệu quả hợp tác trong doanh nghiệp.
Tình huống giả định
Đối thoại về điều chỉnh mức thưởng năng suất tại Công ty cơ khí Phú Minh
-
Khó khăn trong việc chi trả thưởng cuối quý
Tháng 9/2025, Công ty Cơ khí Phú Minh (TP. Hà Nội) thông báo tạm hoãn chi thưởng năng suất quý III do chi phí nguyên vật liệu tăng cao, khiến nhiều công nhân phản ứng và gửi kiến nghị thông qua công đoàn. -
Tổ chức đối thoại theo quy định pháp luật
Nhận được kiến nghị, Ban Giám đốc Công ty phối hợp Công đoàn cơ sở tổ chức đối thoại tại nơi làm việc theo khoản 2 Điều 63 và Điều 64 Bộ luật Lao động 2019, với nội dung liên quan đến tình hình sản xuất, kinh doanh và quyền lợi của người lao động. -
Thống nhất phương án giải quyết
Qua đối thoại, doanh nghiệp trình bày khó khăn tài chính, còn công đoàn đề xuất chia thưởng làm hai đợt. Kết quả, hai bên thống nhất chi trả 70% tiền thưởng trong tháng 10/2025, phần còn lại chi tiếp khi tình hình sản xuất ổn định. Biên bản đối thoại được lập và công khai tại bảng thông báo của công ty.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Đối thoại tại nơi làm việc là cơ chế giúp duy trì quan hệ lao động hài hòa, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ lao động. Đây là việc trao đổi, thảo luận giữa người sử dụng lao động và người lao động, phải được tổ chức định kỳ, khi có yêu cầu hoặc khi phát sinh vấn đề về quyền, lợi ích của người lao động. Đối thoại có thể bao gồm nhiều nội dung linh hoạt như tình hình sản xuất, kinh doanh, điều kiện làm việc, thực hiện hợp đồng hay các vấn đề khác do các bên thống nhất, góp phần xây dựng môi trường lao động dân chủ và bền vững.
