Vợ chồng chỉ được nhờ mang thai hộ khi không có con chung và phải được tư vấn y tế, pháp lý, tâm lý trước khi thực hiện theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là giải pháp giúp nhiều gia đình vô sinh hiếm muộn có cơ hội đón con. Tuy nhiên, pháp luật đặt ra những điều kiện chặt chẽ để tránh lạm dụng và bảo đảm quyền lợi của các bên tham gia. Một trong những điều kiện quan trọng liên quan đến việc vợ chồng có hay không có con chung và nghĩa vụ phải được tư vấn đầy đủ trước khi thực hiện.
1. Đang có con chung thì có được nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo không?
Khoản 2 Điều 95 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 95. Điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
...
2. Vợ chồng có quyền nhờ người mang thai hộ khi có đủ các điều kiện sau đây:
...
b) Vợ chồng đang không có con chung;
...
Pháp luật chỉ cho phép vợ chồng không có con chung nhờ mang thai hộ nhằm bảo đảm mục đích nhân đạo đúng bản chất. Khi vợ chồng đã có con chung, dù con còn nhỏ, đã trưởng thành hay sống xa nhà thì điều kiện này vẫn không thay đổi. Quy định này nhằm tránh trường hợp lạm dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, hạn chế rủi ro và tránh biến mang thai hộ thành lựa chọn tùy tiện không phù hợp với ý nghĩa nhân đạo ban đầu.
Tình huống giả định
- Vợ chồng anh Phước chưa có con chung dù điều trị nhiều năm
Anh Nguyễn Thành Phước và chị Lê Hải Yến tại tỉnh Đồng Nai kết hôn 6 năm nhưng không thể có con dù đã điều trị ở nhiều bệnh viện. - Hai vợ chồng đáp ứng đủ điều kiện mang thai hộ
Kết luận chuyên môn xác định chị Yến không thể mang thai. Do vợ chồng anh Phước chưa có con chung nên họ đủ điều kiện để nhờ người thân mang thai hộ theo đúng pháp luật. -
Hồ sơ nhờ mang thai hộ được cơ sở y tế tiếp nhận hợp lệ
Sau khi kiểm tra, bệnh viện xác nhận họ đủ điều kiện và tiến hành các bước theo quy trình kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Có cần được tư vấn tâm lý trước khi nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo không?
Khoản 2 Điều 95 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 95. Điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
...
2. Vợ chồng có quyền nhờ người mang thai hộ khi có đủ các điều kiện sau đây:
...
c) Đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.
...
Việc tư vấn trước khi thực hiện mang thai hộ giúp các bên hiểu rõ quy trình y khoa, quyền và nghĩa vụ pháp lý, cũng như các rủi ro tâm lý có thể phát sinh trong suốt thai kỳ. Đây là điều kiện bắt buộc để bảo đảm quyết định của vợ chồng là sáng suốt, tự nguyện và được đưa ra trên cơ sở hiểu biết đầy đủ. Quy định này cũng bảo vệ người mang thai hộ, tránh áp lực hoặc xung đột sau khi sinh.
Tình huống giả định
- Vợ chồng chị Quỳnh được yêu cầu tư vấn trước khi lập hồ sơ
Chị Võ Ái Quỳnh và anh Phạm Đức Duy tại thành phố Hải Phòng không thể có con do chị Quỳnh mắc bệnh tim bẩm sinh, không đủ sức khoẻ để mang thai. - Buổi tư vấn được thực hiện đầy đủ theo quy trình của bệnh viện
Cả hai được bác sĩ sản khoa, chuyên viên pháp lý và chuyên gia tâm lý tư vấn về toàn bộ quy trình, rủi ro, chi phí và quyền nghĩa vụ của các bên. Buổi tư vấn được ghi nhận bằng biên bản và lưu vào hồ sơ nhờ mang thai hộ. -
Tư vấn giúp các bên tránh được tranh chấp sau này
Nhờ được giải thích rõ ràng, vợ chồng chị Quỳnh và người mang thai hộ thống nhất cách phối hợp trong suốt quá trình mang thai, giảm thiểu hiểu lầm và đảm bảo tính minh bạch.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được điều chỉnh chặt chẽ để bảo đảm quyền lợi của trẻ và sự ổn định của gia đình. Vợ chồng chỉ được nhờ người mang thai hộ khi không có con chung và phải được tư vấn đầy đủ trước khi thực hiện. Việc tuân thủ các điều kiện pháp lý giúp quá trình mang thai hộ diễn ra an toàn và minh bạch.
