Con đã thành niên phải đóng góp theo khả năng khi sống cùng cha mẹ. Tuy nhiên nếu có hành vi ép buộc đóng góp quá sức sẽ bị phạt 20 đến 30 triệu đồng và buộc hoàn trả tài sản.
Trong nhiều gia đình, việc con đã trưởng thành đóng góp tài chính thường tạo ra những băn khoăn về nghĩa vụ và giới hạn phù hợp. Pháp luật có quy định cụ thể về trách nhiệm của con đã thành niên khi sống cùng cha mẹ nhằm bảo đảm sự công bằng và ổn định trong sinh hoạt chung. Đồng thời, pháp luật cũng đặt ra chế tài đối với hành vi ép buộc đóng góp quá khả năng của thành viên trong gia đình.
1. Con đã thành niên có cần đóng góp vào chi tiêu gia đình không?
Khoản 3 Điều 75, Khoản 4 Điều 70 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 75. Quyền có tài sản riêng của con
...
3. Con đã thành niên có nghĩa vụ đóng góp thu nhập vào việc đáp ứng nhu cầu của gia đình theo quy định tại khoản 4 Điều 70 của Luật này.
...
Điều 70. Quyền và nghĩa vụ của con
...
4. Con đã thành niên có quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp, nơi cư trú, học tập, nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ; tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội theo nguyện vọng và khả năng của mình. Khi sống cùng với cha mẹ, con có nghĩa vụ tham gia công việc gia đình, lao động, sản xuất, tạo thu nhập nhằm bảo đảm đời sống chung của gia đình; đóng góp thu nhập vào việc đáp ứng nhu cầu của gia đình phù hợp với khả năng của mình.
...
Pháp luật khẳng định con đã thành niên vẫn có trách nhiệm đóng góp tài chính khi sống chung với cha mẹ nhưng nghĩa vụ này phải dựa trên khả năng thực tế của họ. Đây không phải là sự ép buộc tuyệt đối mà là đóng góp hợp lý nhằm duy trì sinh hoạt chung của gia đình. Con đã trưởng thành vẫn có quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp và tự quyết cuộc sống, nên mức đóng góp phải phù hợp với thu nhập, điều kiện cá nhân và sự thỏa thuận trong gia đình.
Tình huống giả định
- Anh Phú bàn bạc với cha mẹ về mức đóng góp hàng tháng
Anh Nguyễn Hà Phú (22 tuổi) làm nhân viên kỹ thuật tại tỉnh Nghệ An và sống chung với cha mẹ. Sau khi có công việc ổn định, anh chủ động đề xuất hỗ trợ một phần chi phí sinh hoạt. - Gia đình thống nhất mức phù hợp với thu nhập
Cha mẹ anh Phú lắng nghe và thống nhất mức đóng góp 2 triệu đồng mỗi tháng, phù hợp với thu nhập của anh. Ngoài ra, anh Phú tham gia công việc gia đình và hỗ trợ khi có việc phát sinh. -
Việc đóng góp diễn ra thiện chí và đúng quy định
Nhờ sự thỏa thuận rõ ràng và tôn trọng lẫn nhau, gia đình duy trì được sự hài hòa, không phát sinh tranh chấp. Việc đóng góp của anh Phú hoàn toàn phù hợp với pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nếu ép buộc con đóng góp quá sức thì sao?
Điều 44 Nghị định 282/2025/NĐ-CP quy định như sau:
Nghị định 282/2025/NĐ-CP
Điều 44. Hành vi bạo lực về kinh tế
1. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
...
d) Cưỡng ép thành viên gia đình đóng góp tài chính quá khả năng của họ;
...
2. Biện pháp khắc phục hậu quả:
...
b) Buộc trả lại tài sản do chiếm giữ trái phép hoặc buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tài sản có được do chiếm giữ trái phép đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định của pháp luật cho chủ sở hữu hợp pháp đối với hành vi vi phạm quy định tại các điểm a, d và đ khoản 1 Điều này.
Việc cha mẹ hoặc người trong gia đình ép buộc con đóng góp tài chính vượt quá thu nhập hoặc khả năng thực tế được coi là bạo lực kinh tế. Hành vi này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần và sự ổn định của thành viên trẻ tuổi, đồng thời vi phạm quyền tự chủ tài chính. Vì vậy, pháp luật đặt ra mức phạt từ 20 đến 30 triệu đồng để bảo vệ thành viên gia đình. Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn phải trả lại toàn bộ tài sản hoặc khoản tiền đã ép buộc trái phép.
Tình huống giả định
- Cha ép con đóng gần hết thu nhập hằng tháng
Ông Trần Văn Hợi ở Đồng Nai có con trai là anh Trần Minh Quân (20 tuổi) mới đi làm công nhân được 3 tháng. Thu nhập của anh Quân khoảng 7 triệu đồng mỗi tháng. - Mức đóng góp vượt quá khả năng và không có thỏa thuận
Ông Hợi yêu cầu anh Quân phải đưa toàn bộ 6 triệu đồng cho gia đình, chỉ giữ lại 1 triệu để chi tiêu cá nhân. Khi anh Quân phản đối, ông Hợi đe dọa không cho ở trong nhà. -
Cơ quan chức năng can thiệp và xử phạt
Sau khi nhận phản ánh từ hàng xóm, cơ quan chuyên môn tỉnh Đồng Nai phối hợp UBND địa phương đến làm việc. Hành vi của ông Hợi được xác định là cưỡng ép thành viên gia đình đóng góp tài chính quá khả năng và ông bị xử phạt 25 triệu đồng, đồng thời buộc hoàn trả lại phần tiền đã lấy của anh Quân không đúng quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc con đã thành niên đóng góp tài chính khi sống cùng cha mẹ phải dựa trên khả năng và sự thỏa thuận phù hợp của các thành viên trong gia đình. Pháp luật cho phép yêu cầu đóng góp nhưng nghiêm cấm mọi hành vi ép buộc vượt quá sức chịu đựng của người trẻ. Khi xảy ra ép buộc, người vi phạm có thể bị xử phạt nặng và buộc hoàn trả tài sản.
