Cung ứng dịch vụ là hoạt động thương mại, trong đó bên cung ứng thực hiện dịch vụ cho bên sử dụng dịch vụ và nhận thanh toán.
Trong hoạt động thương mại, cung ứng dịch vụ giữ vai trò quan trọng khi tạo nên sự kết nối giữa bên cung ứng và bên sử dụng nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng. Khái niệm này được pháp luật quy định rõ để xác định bản chất, phạm vi và nghĩa vụ của các bên trong quá trình thực hiện dịch vụ. Đồng thời, Luật Thương mại 2005 cũng quy định cụ thể quyền cung ứng và sử dụng dịch vụ của thương nhân, bảo đảm môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch và phù hợp với thông lệ thương mại hiện đại.
1. Cung ứng dịch vụ theo Luật Thương mại là gì?
Khoản 9 Điều 3 Luật Thương mại 2005 quy định như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
9. Cung ứng dịch vụ là hoạt động thương mại, theo đó một bên (sau đây gọi là bên cung ứng dịch vụ) có nghĩa vụ thực hiện dịch vụ cho một bên khác và nhận thanh toán; bên sử dụng dịch vụ (sau đây gọi là khách hàng) có nghĩa vụ thanh toán cho bên cung ứng dịch vụ và sử dụng dịch vụ theo thỏa thuận.
...
Hoạt động cung ứng dịch vụ là một dạng quan hệ thương mại song vụ giữa bên cung ứng dịch vụ và bên sử dụng dịch vụ, trong đó bên cung ứng phải thực hiện dịch vụ, còn bên sử dụng phải thanh toán đầy đủ và tuân thủ thỏa thuận. Cung ứng dịch vụ có thể bao gồm nhiều loại hình: vận tải, bảo hiểm, tư vấn, logistics, du lịch, kiểm định, môi giới..., dựa trên sự thỏa thuận tự nguyện giữa các bên nhằm đạt lợi ích kinh tế, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong giao dịch.
Tình huống giả định
Hợp đồng cung ứng dịch vụ kiểm định tại Thành phố Hồ Chí Minh
-
Ký kết hợp đồng dịch vụ
Tháng 3/2025, Công ty TNHH Thiết bị An Phát (tại Thành phố Hồ Chí Minh) ký hợp đồng với Công ty CP Kiểm định Việt Tín để thực hiện dịch vụ kiểm định an toàn máy nén khí tại xưởng sản xuất. Hai bên thỏa thuận phí dịch vụ là 20 triệu đồng, thời hạn kiểm định trong vòng 7 ngày kể từ khi ký hợp đồng. -
Thực hiện nghĩa vụ cung ứng dịch vụ
Sau khi hợp đồng có hiệu lực, Công ty Việt Tín cử kỹ sư đến kiểm định thiết bị theo đúng quy trình kỹ thuật và lập biên bản đánh giá đạt chuẩn. Hồ sơ kết quả kiểm định được bàn giao đúng thời hạn, đáp ứng yêu cầu của bên thuê. -
Thanh toán và ý nghĩa pháp lý
Công ty An Phát tiến hành thanh toán toàn bộ phí dịch vụ theo đúng hợp đồng. Theo khoản 9 Điều 3 Luật Thương mại 2005, đây là ví dụ điển hình của quan hệ cung ứng dịch vụ hợp pháp, trong đó hai bên đều thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ, bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả và an toàn pháp lý cho cả bên cung ứng lẫn bên sử dụng dịch vụ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Quyền cung ứng và sử dụng dịch vụ của thương nhân
Điều 75 Luật Thương mại 2005 quy định như sau:
Điều 75. Quyền cung ứng và sử dụng dịch vụ của thương nhân
1. Trừ trường hợp pháp luật hoặc điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác, thương nhân có các quyền cung ứng dịch vụ sau đây:
a) Cung ứng dịch vụ cho người cư trú tại Việt Nam sử dụng trên lãnh thổ Việt Nam;
b) Cung ứng dịch vụ cho người không cư trú tại Việt Nam sử dụng trên lãnh thổ Việt Nam;
c) Cung ứng dịch vụ cho người cư trú tại Việt Nam sử dụng trên lãnh thổ nước ngoài;
d) Cung ứng dịch vụ cho người không cư trú tại Việt Nam sử dụng trên lãnh thổ nước ngoài.
2. Trừ trường hợp pháp luật hoặc điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác, thương nhân có các quyền sử dụng dịch vụ sau đây:
a) Sử dụng dịch vụ do người cư trú tại Việt Nam cung ứng trên lãnh thổ Việt Nam;
b) Sử dụng dịch vụ do người không cư trú tại Việt Nam cung ứng trên lãnh thổ Việt Nam;
c) Sử dụng dịch vụ do người cư trú tại Việt Nam cung ứng trên lãnh thổ nước ngoài;
d) Sử dụng dịch vụ do người không cư trú tại Việt Nam cung ứng trên lãnh thổ nước ngoài.
3. Chính phủ quy định cụ thể đối tượng người cư trú, người không cư trú để thực hiện các chính sách thuế, quản lý xuất khẩu, nhập khẩu đối với các loại hình dịch vụ.
Quyền cung ứng và sử dụng dịch vụ là cơ sở bảo đảm tự do thương mại cho thương nhân. Pháp luật cho phép họ chủ động lựa chọn thị trường, đối tác và phạm vi cung ứng dịch vụ, không giới hạn trong lãnh thổ Việt Nam mà còn mở rộng ra quốc tế. Cơ chế này thể hiện sự bình đẳng, linh hoạt giữa các thương nhân trong nước và nước ngoài, và tạo điều kiện thúc đẩy hội nhập thương mại. Tuy nhiên, việc thực hiện quyền cung ứng và sử dụng dịch vụ phải tuân thủ quy định về thuế, hải quan, xuất nhập khẩu và các điều kiện ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Như vậy, quy định này không chỉ khẳng định quyền tự do kinh doanh của thương nhân mà còn bảo đảm trật tự pháp lý trong thương mại dịch vụ, giúp thị trường vận hành minh bạch, an toàn và hiệu quả.
Tình huống giả định
Thương nhân Việt Nam cung ứng dịch vụ ra nước ngoài
-
Ký kết hợp đồng dịch vụ quốc tế
Tháng 4/2025, Công ty CP Tư vấn Kỹ thuật Xây dựng Minh Quang (trụ sở tại Thành phố Đà Nẵng) ký hợp đồng với Công ty TNHH Fuji Engineering Nhật Bản để cung ứng dịch vụ thiết kế hạ tầng kỹ thuật cho dự án tại Osaka. Theo thỏa thuận, toàn bộ phần thiết kế sẽ được thực hiện tại Việt Nam và chuyển giao qua hệ thống điện tử. -
Thực hiện và thanh toán dịch vụ
Công ty Minh Quang hoàn thiện toàn bộ bản vẽ kỹ thuật, gửi hồ sơ thiết kế cho đối tác và nhận thanh toán qua chuyển khoản quốc tế. Hoạt động cung ứng dịch vụ này được thực hiện giữa thương nhân Việt Nam và người không cư trú tại Việt Nam, phù hợp với quy định tại điểm d khoản 1 Điều 75 Luật Thương mại 2005. -
Kết quả pháp lý và ý nghĩa thực tiễn
Thương nhân Việt Nam đã thực hiện đúng quyền cung ứng dịch vụ ra nước ngoài, bảo đảm nghĩa vụ thuế và báo cáo giao dịch theo quy định. Tình huống cho thấy việc mở rộng phạm vi cung ứng dịch vụ quốc tế không chỉ giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, mà còn góp phần thúc đẩy thương mại dịch vụ trong tiến trình hội nhập toàn cầu.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Cung ứng dịch vụ là hoạt động thương mại quan trọng, góp phần thúc đẩy lưu thông hàng hóa và phát triển kinh tế hiện đại. Quy định về cung ứng dịch vụ giúp xác định rõ quyền, nghĩa vụ của các bên, bảo đảm tính minh bạch và công bằng trong quan hệ thương mại. Quyền cung ứng và sử dụng dịch vụ của thương nhân thể hiện nguyên tắc tự do kinh doanh, tạo điều kiện cho thương nhân mở rộng thị trường trong và ngoài nước, phù hợp với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế.
