Việc sở hữu và sử dụng vũ khí, đặc biệt là súng, luôn được pháp luật kiểm soát chặt chẽ nhằm đảm bảo an ninh trật tự. Một số cá nhân vì lo ngại an toàn cá nhân đã tự chế tạo súng để phòng thân mà không lường trước rủi ro pháp lý. Hành vi này bị nghiêm cấm tuyệt đối và có thể bị xử phạt nặng theo quy định hiện hành.
1. Có được tự chế tạo súng để sử dụng với mục đích phòng thân không?
Điều 17 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2024 quy định cụ thể:
Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2024
Điều 17. Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, sửa chữa, kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu vũ khí
1. Việc nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, sửa chữa, xuất khẩu, nhập khẩu vũ khí phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh thực hiện theo quy định của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp và quy định của Luật này.2. Tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được nghiên cứu, chế tạo, sản xuất vũ khí quy định tại các điểm a, b và c khoản 2, điểm a khoản 4 và điểm a khoản 5 Điều 2 của Luật này.
3. Tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Công an được nghiên cứu, chế tạo, sản xuất vũ khí quy định tại điểm b và điểm c khoản 2, điểm a khoản 4 và điểm a khoản 5 Điều 2 của Luật này.
4. Tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng được sửa chữa, kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu vũ khí.
5. Tổ chức, doanh nghiệp khác khi có đủ điều kiện được tham gia nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, sửa chữa vũ khí.
6. Chính phủ quy định chi tiết việc kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu vũ khí, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này.
Điều 17 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2024 quy định rõ về chủ thể được phép nghiên cứu, chế tạo, sản xuất và sửa chữa vũ khí. Cụ thể, chỉ tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an hoặc tổ chức khác có đủ điều kiện và được cấp phép mới được thực hiện các hoạt động này. Việc nghiên cứu, chế tạo vũ khí để phục vụ mục đích cá nhân, kể cả phòng thân, không được luật cho phép. Ngoài ra, việc sản xuất, sửa chữa, tàng trữ hay sử dụng vũ khí khi không có thẩm quyền đều bị coi là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị xử lý hình sự theo quy định tại Bộ luật Hình sự. Do đó, cá nhân không có quyền tự ý chế tạo súng để sử dụng dưới bất kỳ mục đích nào nếu không thuộc diện được pháp luật cho phép.
Tình huống giả định
- Tháng 10/2024 – Anh Tâm bắt đầu lo ngại về an ninh
Do khu vực miền núi liên tiếp xảy ra các vụ cướp, anh Tâm lo sợ cho sự an toàn của tiệm vàng và gia đình. - Tháng 11/2024 – Anh Tâm tự chế tạo súng cao su
Anh Tâm mua linh kiện trên mạng xã hội và tự lắp ráp một khẩu súng bắn đạn cao su mà không xin phép hay đăng ký với cơ quan chức năng. - Tháng 2/2025 – Anh Tâm dùng súng để đe dọa người khác
Trong một lần cãi vã với nhóm người lạ, anh Tâm mang súng ra răn đe trước cửa tiệm, gây hoang mang cho người xung quanh. - Tháng 2/2025 – Anh Tâm bị lập biên bản vi phạm
Công an xã phát hiện vụ việc, xác định khẩu súng có tính sát thương và lập biên bản về hành vi chế tạo, tàng trữ, sử dụng vũ khí trái phép.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Mức phạt đối với hành vi tự chế tạo súng là bao nhiêu?
Khoản 4 Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 11. Vi phạm quy định về quản lý sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, tiền chất thuốc nổ, công cụ hỗ trợ, pháo và đồ chơi nguy hiểm bị cấm
...
4. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Chế tạo, trang bị, tàng trữ, vận chuyển, sửa chữa, sử dụng trái phép vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ; chi tiết, cụm chi tiết vũ khí, công cụ hỗ trợ hoặc phụ kiện nổ;
...
...
Căn cứ điểm a khoản 4 Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, hành vi chế tạo trái phép vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ hoặc các chi tiết, cụm chi tiết, phụ kiện nổ liên quan đến vũ khí đều bị xử phạt hành chính. Mức xử phạt tiền được quy định từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với cá nhân vi phạm.
Việc xử phạt này áp dụng đối với các hành vi không đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, tức là khi hành vi không gây hậu quả nghiêm trọng hoặc chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, nếu sử dụng súng gây thương tích hoặc nguy hiểm cho xã hội, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Tình huống giả định
- Tháng 9/2024 – Anh Lộc lo sợ bị trộm đột nhập
Sống tại xã vùng sâu Đắk Nông, anh Lộc lên mạng tìm hiểu cách chế tạo súng bắn đạn chì để tự vệ ban đêm. - Tháng 10/2024 – Anh Lộc hoàn thành súng tự chế
Anh Lộc dùng ống kim loại, dây điện trở và đạn bi để lắp ráp một khẩu súng thô sơ, sau đó cất giấu trong nhà. - Tháng 3/2025 – Anh Lộc bị phát hiện trong đợt kiểm tra
Công an xã kiểm tra hành chính và phát hiện khẩu súng có khả năng gây sát thương được giấu trong nhà anh Lộc. - Tháng 3/2025 – Anh Lộc bị xử phạt hành chính
Căn cứ điểm a khoản 4 Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, anh Lộc bị phạt 15.000.000 đồng và buộc nộp lại súng để tiêu hủy.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Tự chế tạo súng để sử dụng với bất kỳ mục đích nào đều vi phạm pháp luật. Pháp luật hiện hành quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ không cho phép cá nhân tự ý chế tạo, tàng trữ hay sử dụng súng. Hành vi này có thể bị xử phạt hành chính đến 20 triệu đồng hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ vi phạm.
