Đất trồng cây lâu năm muốn chuyển sang đất phi nông nghiệp thì phải xin phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Quản lý và sử dụng đất đúng mục đích luôn là vấn đề được pháp luật đất đai điều chỉnh chặt chẽ. Trong đó, đất trồng cây lâu năm được xếp vào nhóm đất nông nghiệp để phục vụ sản xuất nông nghiệp ổn định. Nếu người dân muốn chuyển loại đất này sang đất phi nông nghiệp thì thủ tục phải thực hiện theo quy định và có sự chấp thuận của cơ quan nhà nước.
1. Đất trồng cây lâu năm là đất nông nghiệp hay phi nông nghiệp?
Khoản 2 Điều 4 Nghị định 102/2024/NĐ-CP quy định:
Điều 4. Quy định chi tiết loại đất trong nhóm đất nông nghiệp
...
2. Đất trồng cây lâu năm là đất sử dụng vào mục đích trồng các loại cây được gieo trồng một lần, sinh trưởng trong nhiều năm và cho thu hoạch một hoặc nhiều lần.
...
Đất trồng cây lâu năm là loại đất nông nghiệp, khác biệt với đất trồng cây hằng năm. Nếu như đất trồng cây hằng năm chủ yếu dành cho các loại cây ngắn ngày như lúa, rau màu thì đất trồng cây lâu năm được sử dụng cho các loại cây có chu kỳ sinh trưởng dài hơn như cà phê, cao su, hồ tiêu, chè, cây ăn quả lâu năm.
Việc xếp đất trồng cây lâu năm vào nhóm đất nông nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong quản lý, bởi đây là cơ sở để xác định mục đích sử dụng đất, nghĩa vụ tài chính và quyền của người sử dụng. Đồng thời, phân loại này cũng giúp Nhà nước kiểm soát quá trình chuyển đổi sang đất phi nông nghiệp, nhằm bảo đảm quỹ đất cho sản xuất nông nghiệp lâu dài.
Tình huống giả định:
-
Gia đình ông Nguyễn Văn Thành được cấp đất năm 2010
Tại Bình Định, gia đình ông Thành được giao 2 ha đất trồng cà phê. Trên Giấy chứng nhận, loại đất được xác định là đất trồng cây lâu năm, thuộc nhóm đất nông nghiệp. -
Ông Thành vay vốn ngân hàng năm 2024
Khi muốn mở rộng sản xuất và xây dựng xưởng sơ chế cà phê, ông Thành nộp hồ sơ vay vốn. Cán bộ tín dụng giải thích rằng đất trồng cây lâu năm chỉ dùng cho mục đích nông nghiệp, nếu muốn làm nhà xưởng thì phải xin chuyển mục đích sang đất phi nông nghiệp. -
Ngân hàng xét duyệt khoản vay
Do chưa có quyết định chuyển đổi, hồ sơ chỉ được thẩm định dựa trên giá trị đất nông nghiệp. Khoản vay thấp hơn mong muốn và ông Thành được khuyến nghị sớm làm thủ tục chuyển mục đích nếu muốn xây dựng công trình chế biến.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Chuyển đất trồng cây lâu năm sang đất phi nông nghiệp có phải xin phép không?
Điểm b khoản 1 Điều 121 Luật Đất đai 2024 quy định:
Điều 121. Chuyển mục đích sử dụng đất
1. Các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép bao gồm:
...
b) Chuyển đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp;
...
Đất trồng cây lâu năm thuộc nhóm đất nông nghiệp, vì vậy khi chuyển đổi sang mục đích phi nông nghiệp như đất ở, đất thương mại, dịch vụ hoặc xây dựng công trình thì phải có quyết định cho phép của cơ quan có thẩm quyền. Việc xin phép nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ quỹ đất, ngăn tình trạng tự ý thay đổi mục đích sử dụng, đồng thời là cơ sở để tính nghĩa vụ tài chính cho người sử dụng đất. Nếu không thực hiện thủ tục này, hành vi sử dụng đất sẽ bị coi là trái pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính, thậm chí buộc khôi phục hiện trạng ban đầu.
Tình huống giả định:
-
Gia đình bà Trần Thị Hồng có đất trồng cây lâu năm
Bà Hồng sở hữu hơn 1 ha đất trồng hồ tiêu, được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ năm 2012. Năm 2025, bà dự định xây dựng nhà kho để kinh doanh vật liệu xây dựng ngay trên thửa đất này. -
UBND Thành phố yêu cầu làm thủ tục chuyển mục đích
Khi nộp hồ sơ xin phép xây dựng, bà Hồng được cơ quan chức năng giải thích rằng đất trồng cây lâu năm là đất nông nghiệp, nên muốn sử dụng vào mục đích thương mại thì trước hết phải xin phép chuyển mục đích sang đất phi nông nghiệp theo Luật Đất đai 2024. -
Xử lý khi chưa chuyển đổi mục đích
Do bà Hồng chưa hoàn tất thủ tục chuyển đổi, UBND từ chối cấp giấy phép xây dựng. Đồng thời, cán bộ địa chính hướng dẫn bà thực hiện hồ sơ xin chuyển mục đích, nộp tiền sử dụng đất theo quy định. Chỉ sau khi có quyết định cho phép, bà mới được triển khai xây dựng công trình.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Đất trồng cây lâu năm được pháp luật xác định là đất nông nghiệp và chỉ được sử dụng đúng mục đích sản xuất nông nghiệp. Khi người dân muốn chuyển đổi sang đất phi nông nghiệp, bắt buộc phải xin phép cơ quan có thẩm quyền.
