Chó là vật nuôi quen thuộc của nhiều gia đình, nhưng nếu không được quản lý đúng cách, chó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho người khác. Khi chó cắn gây thương tích, chủ nuôi có thể phải bồi thường thiệt hại cho người bị chó cắn. Nghiêm trọng hơn, nếu hậu quả dẫn đến chết người, chủ nuôi còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
1. Chó cắn người, chủ nuôi có phải bồi thường dân sự không?
Điều 603 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
1. Chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác. Người chiếm hữu, sử dụng súc vật phải bồi thường thiệt hại trong thời gian chiếm hữu, sử dụng súc vật, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp người thứ ba hoàn toàn có lỗi làm cho súc vật gây thiệt hại cho người khác thì người thứ ba phải bồi thường thiệt hại; nếu người thứ ba và chủ sở hữu cùng có lỗi thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
3. Trường hợp súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật gây thiệt hại thì người chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật phải bồi thường; khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng súc vật có lỗi trong việc để súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
4. Trường hợp súc vật thả rông theo tập quán mà gây thiệt hại thì chủ sở hữu súc vật đó phải bồi thường theo tập quán nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.
Quy định này xác định rõ nguyên tắc trách nhiệm bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra. Theo đó, nếu chó cắn gây thương tích, chủ nuôi hoặc người đang quản lý chó tại thời điểm xảy ra sự việc phải bồi thường toàn bộ chi phí hợp lý để khắc phục thiệt hại. Khoản bồi thường bao gồm: Chi phí khám chữa bệnh, thuốc men, viện phí; Thu nhập thực tế bị mất hoặc giảm sút trong thời gian điều trị; Chi phí và thu nhập của người chăm sóc (nếu có); Khoản tiền bù đắp tổn thất tinh thần (tối đa không quá 50 lần mức lương cơ sở).
Trong một số trường hợp, trách nhiệm có thể chuyển sang người thứ ba hoặc chia sẻ với người thứ ba, ví dụ: nếu có người cố tình kích động chó cắn, hoặc chó bị chiếm giữ trái phép. Ngoài ra, trường hợp chó thả rông theo tập quán, việc bồi thường sẽ áp dụng theo phong tục địa phương nhưng vẫn phải phù hợp pháp luật và đạo đức xã hội.
Tình huống giả định
- Chó becgie cắn người khi đi dạo buổi sáng
Ngày 18/6/2025, ông Nguyễn Văn Phú, trú tại phường Trường Vinh, tỉnh Nghệ An, dắt con chó becgie nặng gần 30kg đi dạo quanh hồ trung tâm phường. Do nghĩ chó đã quen với mọi người, ông Phú không đeo rọ mõm và cũng không dùng dây xích chắc chắn. Khi đi ngang qua khu vực sân thể thao, chó bất ngờ lao tới cắn vào chân bà Trần Thị Bích đang tập dưỡng sinh, khiến bà ngã xuống và chảy máu nhiều. - Gia đình nạn nhân yêu cầu bồi thường
Bà Bích được người dân đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Nam Định, phải khâu 10 mũi và điều trị 12 ngày. Trong thời gian nằm viện, con gái bà Bích phải nghỉ làm để chăm sóc mẹ, làm mất thu nhập. Gia đình bà yêu cầu ông Phú bồi thường toàn bộ chi phí viện phí, thuốc men, thu nhập bị mất và khoản bù đắp tổn thất tinh thần. -
Áp dụng quy định pháp luật
Căn cứ “Điều 603 Bộ luật Dân sự 2015”, ông Phú - là chủ sở hữu và quản lý chó tại thời điểm xảy ra sự việc - phải bồi thường 22 triệu đồng cho bà Bích, bao gồm: 15 triệu đồng viện phí và thuốc men, 3 triệu đồng thu nhập bị mất của con gái, cùng 4 triệu đồng tiền bù đắp tổn thất tinh thần.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Chó cắn chết người, chủ nuôi có bị xử lý hình sự không?
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định như sau:
Điều 128. Tội vô ý làm chết người
1. Người nào vô ý làm chết người, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
2. Phạm tội làm chết 02 người trở lên, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm.
Điều 128 Bộ luật Hình sự 2015 quy định tội vô ý làm chết người áp dụng đối với trường hợp người gây ra cái chết không có ý định tước đoạt mạng sống của nạn nhân, nhưng do cẩu thả hoặc quá tự tin cho rằng hậu quả sẽ không xảy ra. Nếu hành vi làm chết một người, hình phạt có thể là cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Trường hợp làm chết từ hai người trở lên, mức phạt tù sẽ từ 03 năm đến 10 năm. Với hành vi vi phạm quy định quản lý vật nuôi dẫn đến hậu quả chết người, chủ nuôi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều khoản này, tùy vào số nạn nhân và mức độ vi phạm.
Tình huống giả định
- Chó ngao Tây Tạng tấn công người đi tập thể dục
Ngày 14/8/2025, bà Nguyễn Thị Hạnh, trú tại phường Tân An, tỉnh Tây Ninh dẫn hai con chó ngao Tây Tạng ra vườn hoa trung tâm phường để tập thể dục buổi sáng. Cả hai con chó đều không được đeo rọ mõm và chỉ buộc bằng dây thừng mảnh. - Người đi đường bị tấn công
Trong lúc bà Hạnh đang trò chuyện với một người quen, một trong hai con chó bất ngờ lao tới tấn công cụ ông Vũ Văn Minh, 72 tuổi, đang đi bộ tập thể dục. Nạn nhân bị cắn vào vùng cổ và tay, mất nhiều máu, được người dân đưa đi cấp cứu nhưng không qua khỏi. -
Cơ quan chức năng vào cuộc xử lý
Công an tỉnh Tây Ninh phối hợp với Viện kiểm sát tiến hành điều tra, xác định bà Hạnh đã vi phạm quy định về quản lý vật nuôi khi dắt chó ra nơi công cộng mà không đeo rọ mõm, không đảm bảo dây xích an toàn. Hành vi này dẫn đến hậu quả chết người và đủ yếu tố cấu thành tội vô ý làm chết người theo khoản 1 Điều 128 Bộ luật Hình sự 2015, khung hình phạt từ 01 năm đến 05 năm tù.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Khi chó tấn công người, chủ nuôi không chỉ đối mặt với trách nhiệm dân sự mà còn có thể bị xử lý hình sự nếu hậu quả đặc biệt nghiêm trọng xảy ra. Nếu vụ việc khiến nạn nhân bị thương, chủ nuôi phải bồi thường toàn bộ chi phí và tổn thất. Ngược lại, nếu hậu quả dẫn đến chết người, hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vô ý làm chết người.
