Chế độ nâng lương được thỏa thuận trong hợp đồng hoặc quy định của doanh nghiệp còn chế độ thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai theo luật.
Tiền lương và các khoản thưởng là yếu tố trực tiếp tác động đến quyền lợi và động lực làm việc của người lao động. Pháp luật lao động không áp đặt cứng nhắc việc nâng lương hay thưởng mà trao quyền chủ động cho các bên trong quan hệ lao động. Tuy nhiên, việc xây dựng và áp dụng các chế độ này vẫn phải tuân thủ những nguyên tắc nhất định để bảo đảm tính minh bạch và phù hợp với pháp luật.
1. Chế độ nâng lương của người lao động được quy định như thế nào?
Điều 103 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 103. Chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp
Chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp và các chế độ khuyến khích đối với người lao động được thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc quy định của người sử dụng lao động.
Pháp luật lao động không ấn định cứng thời điểm hay mức tăng lương cụ thể cho người lao động mà tôn trọng sự thỏa thuận giữa các bên. Chế độ nâng lương có thể được ghi nhận trực tiếp trong hợp đồng lao động, áp dụng chung theo thỏa ước lao động tập thể hoặc được quy định trong quy chế nội bộ của doanh nghiệp. Việc lựa chọn hình thức nào phụ thuộc vào mô hình quản lý và chính sách nhân sự của từng người sử dụng lao động. Dù được xây dựng theo hình thức nào, chế độ nâng lương vẫn phải bảo đảm tính rõ ràng, minh bạch và được áp dụng thống nhất trong phạm vi doanh nghiệp.
Tình huống giả định
- Quy định nâng lương theo quy chế nội bộ
Công ty Trách nhiệm hữu hạn Dịch vụ Kỹ thuật Minh Phát ban hành quy chế tiền lương quy định người lao động được xem xét nâng lương định kỳ hằng năm căn cứ vào kết quả đánh giá công việc. - Áp dụng đối với người lao động
Anh Nguyễn Văn Hòa làm việc tại công ty đủ 12 tháng và đạt mức đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ theo quy chế. -
Thực hiện nâng lương
Căn cứ Điều 103 Bộ luật Lao động 2019, việc công ty áp dụng chế độ nâng lương theo quy định đã ban hành là phù hợp với pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Chế độ thưởng của người lao động được quy định như thế nào?
Điều 104 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 104. Thưởng
1. Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.
2. Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.
Khác với tiền lương, thưởng không phải là khoản bắt buộc phải chi trả trong mọi trường hợp mà phụ thuộc vào quyết định của người sử dụng lao động. Việc thưởng có thể bằng tiền, tài sản hoặc các hình thức khác, miễn là gắn với kết quả hoạt động của doanh nghiệp và hiệu quả làm việc của người lao động. Người sử dụng lao động có trách nhiệm xây dựng quy chế thưởng rõ ràng và công bố công khai tại nơi làm việc. Trường hợp doanh nghiệp có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, việc ban hành quy chế thưởng phải được tham khảo ý kiến của tổ chức này để bảo đảm tính minh bạch và đồng thuận.
Tình huống giả định
- Xây dựng quy chế thưởng cuối năm
Công ty Cổ phần Sản xuất An Thịnh xây dựng quy chế thưởng cuối năm căn cứ vào kết quả kinh doanh và mức độ hoàn thành công việc của từng bộ phận. - Công bố và áp dụng quy chế thưởng
Quy chế thưởng được công bố công khai tại nơi làm việc và phổ biến đến toàn thể người lao động. Toàn bộ nhân viên được tiếp cận với thông tin này. -
Thực hiện thưởng cho người lao động
Căn cứ Điều 104 Bộ luật Lao động 2019, việc công ty quyết định thưởng và chi trả thưởng theo quy chế đã công bố là phù hợp với quy định pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Chế độ nâng lương và chế độ thưởng của người lao động được pháp luật lao động điều chỉnh theo hướng linh hoạt, dựa trên sự thỏa thuận và quyết định của người sử dụng lao động. Việc xây dựng và áp dụng các chế độ này cần được thực hiện minh bạch, công khai và phù hợp với các thỏa thuận đã xác lập. Qua đó bảo đảm quyền lợi của người lao động và sự ổn định trong quan hệ lao động.
