Trường giáo dưỡng là nơi thi hành biện pháp tư pháp giáo dục đối với trẻ em vi phạm pháp luật, vì vậy việc đảm bảo quyền lợi cơ bản như chăm sóc y tế và cấp phát đồ dùng sinh hoạt là rất quan trọng. Từ ngày 15/11/2024, Nghị định 118/2024/NĐ-CP quy định cụ thể chế độ chăm sóc sức khỏe cho học sinh trong suốt thời gian chấp hành quyết định.
1. Học sinh trường giáo dưỡng được chăm sóc sức khỏe ra sao?
Điều 36 Nghị định 118/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 36. Chế độ chăm sóc y tế đối với học sinh trường giáo dưỡng
1. Học sinh khi đến hường giáo dưỡng được y tế của trường giáo dưỡng tổ chức khám, lập phiếu theo dõi sức khỏe. Trong thời gian học sinh chấp hành biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng, trường giáo dưỡng căn cứ tình hình cụ thể của đơn vị tổ chức khám sức khỏe tổng quát cho học sinh, định kỳ ít nhất 06 tháng/lần, cụ thể: Đo chiều cao, cân nặng, vòng ngực trung bình, kiểm tra các thông số về nhịp tim, huyết áp, nhiệt độ cơ thể, khám lâm sàng toàn diện theo các chuyên khoa, khám cận lâm sàng theo chỉ định của bác sĩ. Chi phí khám sức khỏe định kỳ cho học sinh được thanh toán theo khung giá quy định của Bộ Y tế. Trường giáo dưỡng thường xuyên có biện pháp phòng, chống dịch bệnh; thực hiện các biện pháp cai nghiện ma túy, phòng chống lây nhiễm, điều trị HIV/AIDS và các bệnh truyền nhiễm cho học sinh. Việc khám sức khỏe cho học sinh căn cứ vào điều kiện, thời gian chấp hành quyết định đưa vào trường giáo dưỡng, tình hình cụ thể của từng trường giáo dưỡng và lưu kết quả vào hồ sơ để quản lý, theo dõi sức khỏe của học sinh. Tiền thuốc chữa bệnh thông thường cho học sinh được cấp tương đương 04 kg gạo tẻ/học sinh/tháng.
2. Trường hợp học sinh bị bệnh hoặc thương tích được điều trị tại bệnh xá nhà trường, nếu vượt quá khả năng điều trị thì được chuyển đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác phù hợp tình trạng bệnh tại nơi có trường giáo dưỡng để điều trị và thông báo cho cha, mẹ hoặc người giám hộ của học sinh biết, phối hợp với nhà trường chăm sóc, điều trị. Trường hợp tiếp tục vượt quá khả năng điều trị của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tại địa bàn thì theo chỉ định của Thủ trưởng cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đó, Hiệu trưởng trường giáo dưỡng xem xét, quyết định việc điều trị tiếp theo, đồng thời báo cáo Cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an. Chế độ ăn, cấp phát thuốc, bồi dưỡng cho học sinh do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chỉ định.
3. Trong thời gian điều trị tại cơ sở y tế chuyên khoa mà học sinh hết thời hạn chấp hành biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng, thì Hiệu trưởng trường giáo dưỡng phải cấp giấy chứng nhận chấp hành xong biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng.
4. Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước có trách nhiệm phối hợp với trường giáo dưỡng trên địa bàn, tổ chức khám bệnh, chữa bệnh cho học sinh; xây dựng hoặc bố trí khu, buồng riêng để khám bệnh, chữa bệnh cho học sinh, phòng trực của cán bộ quản lý phù hợp với điều kiện của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
5. Các chi phí khám bệnh tại khoản 1, khoản 2, khoản 4 Điều này được ngân sách nhà nước cấp. Trừ trường hợp thân nhân hoặc người đại diện hợp pháp của học sinh tự nguyện chi trả kinh phí điều trị bệnh.
Chế độ chăm sóc y tế dành cho học sinh trường giáo dưỡng không chỉ là trách nhiệm quản lý nội bộ của trường mà còn là một chính sách nhân đạo, đảm bảo quyền được chăm sóc sức khỏe của mọi công dân, kể cả người đang bị áp dụng biện pháp tư pháp. Theo quy định tại Điều 36 Nghị định 118/2024/NĐ-CP, ngay khi nhập học, mỗi học sinh sẽ được khám sức khỏe tổng quát và lập hồ sơ theo dõi sức khỏe cá nhân.
Trong suốt quá trình học tập và cải tạo tại trường, các em được khám sức khỏe định kỳ ít nhất mỗi 6 tháng. Nội dung khám gồm kiểm tra chiều cao, cân nặng, huyết áp, nhịp tim, thân nhiệt và khám chuyên khoa nếu cần thiết. Tất cả các kết quả được lưu trữ để theo dõi sát tình trạng sức khỏe theo thời gian.
Nếu học sinh có biểu hiện bệnh hoặc chấn thương, nhà trường có trách nhiệm điều trị tại chỗ, hoặc chuyển đến cơ sở y tế địa phương nếu vượt quá năng lực điều trị. Việc chuyển tuyến cũng được thực hiện theo đúng quy trình, đồng thời thông báo cho cha mẹ hoặc người giám hộ học sinh để phối hợp chăm sóc. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, Hiệu trưởng trường có quyền quyết định điều trị tiếp theo sau khi nhận chỉ định từ cơ sở y tế và báo cáo Cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an.
Ngoài khám chữa bệnh, các biện pháp như phòng, chống dịch bệnh, cai nghiện, điều trị HIV/AIDS và bệnh truyền nhiễm cũng được triển khai thường xuyên trong trường. Đặc biệt, học sinh còn được cấp tiền thuốc chữa bệnh thông thường, tương đương 4kg gạo tẻ/học sinh/tháng. Mọi chi phí liên quan đến y tế đều do ngân sách nhà nước chi trả, trừ khi người thân học sinh tự nguyện chi trả.
Tình huống giả định:
Học sinh được chuyển tuyến điều trị kịp thời khi gặp chấn thương nặng
Nguyễn Văn Phúc, 16 tuổi, được đưa vào trường giáo dưỡng tại tỉnh Bắc Ninh vào cuối tháng 11/2024 để chấp hành biện pháp giáo dục trong thời hạn 15 tháng. Trong tháng thứ 2, khi đang tham gia hoạt động thể dục buổi sáng, Phúc bị trượt chân ngã và có biểu hiện đau vùng bụng dữ dội.
Ngay lập tức, cán bộ y tế tại trường đưa Phúc đến bệnh xá để sơ cứu. Sau khi kiểm tra lâm sàng, thấy dấu hiệu nghi ngờ chấn thương nội tạng, bác sĩ tại trường lập tức đề nghị chuyển em tới Bệnh viện Đa khoa tỉnh để chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu. Việc chuyển tuyến được thực hiện nhanh chóng trong vòng 30 phút, có sự giám sát của cán bộ quản lý học sinh. Đồng thời, trường cũng điện thoại báo cho phụ huynh em Phúc và mời đại diện gia đình phối hợp chăm sóc trong thời gian điều trị.
Tại bệnh viện, sau khi chụp CT và siêu âm, bác sĩ xác định Phúc bị tổn thương nhẹ ở gan, cần điều trị nội trú 7 ngày. Các khoản viện phí được bảo đảm bằng ngân sách nhà nước theo đúng quy định. Trường hợp này được xử lý đúng quy trình, kịp thời, giúp học sinh hồi phục sức khỏe mà không bị gián đoạn quá trình giáo dục.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Mỗi năm học sinh trường giáo dưỡng được cấp những gì?
Khoản 2 Điều 35 Nghị định 118/2024/NĐ-CP quy định:
Điều 35. Chế độ ăn, mặc của học sinh trường giáo dưỡng
1. Học sinh được Nhà nước đảm bảo, tiêu chuẩn định lượng mỗi tháng gồm:
a) 20 kg gạo tẻ;
b) 1,5 kg thịt lợn;
c) 1,5 kg cá;
d) 0,5 kg đường;
đ) 0,75 lít nước mắm;
e) 0,1 kg bột ngọt;
g) 0,5 kg muối;
h) 17 kg rau xanh;
i) 0,2 lít dầu ăn;
k) Gia vị khác tương đương 0,5 kg gạo tẻ;
l) Chất đốt tương đương 17 kg củi hoặc 15 kg than.
Lương thực, thực phẩm, chất đốt bảo đảm chất lượng và có mức giá trung bình theo thời giá thị trường tại địa phương.
Chế độ ăn trong các ngày lễ, Tết của học sinh được thực hiện theo quy định của pháp luật và khoản 1 Điều 149 Luật Thi hành án hình sự năm 2019.
Hiệu trưởng trường giáo dưỡng có thể hoán đổi định lượng ăn nêu trên cho phù hợp với thực tế để đảm bảo học sinh ăn hết tiêu chuẩn ăn. Hiệu trưởng trường giáo dưỡng quyết định chế độ ăn đối với học sinh ốm đau, bệnh tật trên cơ sở đề xuất của cán bộ y tế nhưng tổng định lượng mức ăn không quá 02 lần tiêu chuẩn ăn ngày thường.
2. Chế độ mặc và đồ dùng sinh hoạt của mỗi học sinh trong một năm được cấp như sau:
a) 02 bộ quần áo dài;
b) 01 bộ quần áo dài đồng phục;
c) 02 bộ quần áo lót;
d) 02 đôi dép nhựa;
đ) 01 áo mưa nilông;
e) 01 mũ cứng;
g) 01 mũ vải;
h) 03 khăn mặt;
i) 03 bàn chải đánh răng;
k) 02 chiếu cá nhân;
l) 800 g kem đánh răng;
m) 3,6 kg xà phòng;
n) 800 ml dầu gội đầu.
Học sinh vào trường giáo dưỡng được cấp 01 màn, 01 chăn sợi. Từ Đà Nẵng trở ra phía Bắc, mỗi học sinh được cấp thêm 01 áo ấm, 02 đôi tất và 01 mũ len, 01 chăn bông có vỏ nặng không quá 02 kg dùng trong 02 năm. Đối với học sinh phải chấp hành từ 12 tháng trở lên thì được cấp 02 lần (trừ chăn bông).
Học sinh được mang vào trường giáo dưỡng những đồ dùng cá nhân thiết yếu để sử dụng theo quy định của Bộ Công an. Học sinh nữ được cấp đồ dùng cần thiết cho vệ sinh cá nhân tương đương 03 kg gạo tẻ/học sinh/tháng.
3. Quy định này được áp dụng chung đối với học sinh trong trường giáo dưỡng.
Chế độ cấp phát đồ dùng sinh hoạt cho học sinh trường giáo dưỡng được xây dựng trên nguyên tắc đảm bảo điều kiện sống cơ bản, phục vụ nhu cầu sinh hoạt, giữ vệ sinh cá nhân và thích nghi với điều kiện thời tiết từng vùng miền. Theo quy định tại Điều 35 Nghị định 118/2024/NĐ-CP, mỗi học sinh sẽ được cấp phát một số lượng cụ thể các loại quần áo, vật dụng vệ sinh, đồ dùng cá nhân và vật phẩm thiết yếu theo chu kỳ hàng năm.
Cụ thể, học sinh được cấp 2 bộ quần áo dài và 1 bộ quần áo dài đồng phục để mặc trong sinh hoạt và học tập hằng ngày, kèm theo 2 bộ đồ lót và 2 đôi dép nhựa. Các vật dụng che mưa, bảo hộ như áo mưa nilông, mũ cứng và mũ vải cũng được cung cấp đầy đủ. Riêng đối với nhu cầu vệ sinh cá nhân, mỗi em được cấp 3 khăn mặt, 3 bàn chải đánh răng, 800g kem đánh răng, 3.6kg xà phòng và 800ml dầu gội đầu mỗi năm. Đây là mức cấp phát thống nhất trên toàn quốc, phù hợp với nhu cầu tối thiểu để đảm bảo vệ sinh thân thể và môi trường sống.
Ngoài ra, học sinh còn được cấp 2 chiếu cá nhân để sử dụng trong ký túc xá. Khi vừa nhập trường, mỗi em được cấp thêm 1 màn và 1 chăn sợi để sử dụng trong điều kiện thời tiết thông thường. Đối với khu vực từ Đà Nẵng trở ra phía Bắc – nơi có khí hậu mùa đông lạnh – học sinh sẽ được cấp thêm 1 áo ấm, 2 đôi tất, 1 mũ len và 1 chăn bông có vỏ (không quá 2kg) để sử dụng trong 2 năm. Với học sinh chấp hành từ 12 tháng trở lên, định mức được cấp gấp đôi, trừ các vật phẩm dài hạn như chăn bông.
Ngoài định mức chung, học sinh nữ còn được cấp thêm đồ dùng phục vụ vệ sinh cá nhân hàng tháng tương đương giá trị 3kg gạo tẻ. Học sinh cũng có thể mang theo các vật dụng thiết yếu cá nhân khác, nếu phù hợp với quy định nội bộ của Bộ Công an.
Tình huống giả định:
Học sinh miền Bắc được cấp thêm vật dụng giữ ấm vào mùa đông
Trần Thị Hương, 15 tuổi, sinh sống tại huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh, bị đưa vào trường giáo dưỡng tại Hải Dương theo quyết định của Tòa án nhân dân cấp huyện do có hành vi trộm cắp tài sản và bỏ học kéo dài. Hương bắt đầu chấp hành biện pháp giáo dục tại trường từ tháng 9/2024, thời điểm đang chuyển dần sang mùa lạnh tại miền Bắc.
Ngay sau khi nhập trường, Hương được phát 2 bộ quần áo dài, đồng phục, quần áo lót, dép nhựa, mũ vải và đồ dùng vệ sinh cá nhân như quy định chung. Tới tháng 11, khi thời tiết bắt đầu chuyển lạnh, nhà trường tiến hành phát bổ sung áo ấm, chăn bông có vỏ và mũ len cho toàn bộ học sinh tại khu vực phía Bắc. Hương là một trong những trường hợp được ưu tiên nhận thêm vì em thuộc nhóm học sinh có sức khỏe yếu, cần giữ ấm tốt.
Trong suốt thời gian chấp hành 14 tháng tại trường, Hương được cấp phát đồ dùng theo đúng định mức hai lần/năm. Nhờ chính sách cấp phát hợp lý và sự quản lý chặt chẽ, điều kiện sinh hoạt của Hương ổn định, không có trường hợp nhiễm lạnh hay bệnh tật phát sinh trong mùa đông.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Kết luận
Chế độ chăm sóc sức khỏe và sinh hoạt cho học sinh trường giáo dưỡng được quy định cụ thể nhằm đảm bảo quyền lợi cơ bản cho các em trong quá trình chấp hành biện pháp tư pháp. Về y tế, học sinh được khám sức khỏe định kỳ, theo dõi hồ sơ sức khỏe và điều trị đầy đủ theo từng cấp độ bệnh lý. Về sinh hoạt, mỗi em được cấp phát quần áo, đồ dùng cá nhân, vật phẩm giữ ấm và các nhu yếu phẩm hằng năm, có sự điều chỉnh theo vùng miền.
