Cha mẹ nuôi phải báo cáo định kỳ tình hình phát triển của con nuôi trong 3 năm đầu, nếu không thực hiện sẽ bị phạt hành chính từ 1 triệu đến 3 triệu đồng.
Việc thông báo tình hình phát triển của con nuôi giúp cơ quan nhà nước theo dõi và bảo đảm quyền lợi của trẻ sau khi được nhận nuôi. Trong 3 năm đầu, cha mẹ nuôi phải định kỳ cung cấp thông tin về sức khỏe, học tập và sự hòa nhập của con nuôi với gia đình, cộng đồng. Nếu không thực hiện nghĩa vụ này, người nuôi con nuôi có thể bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.
1. Cha mẹ nuôi có trách nhiệm thông báo tình hình phát triển của con nuôi như thế nào?
Điều 23 Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định như sau:
Điều 23. Thông báo tình hình phát triển của con nuôi và theo dõi việc nuôi con nuôi
1. Sáu tháng một lần trong thời hạn 03 năm, kể từ ngày giao nhận con nuôi, cha mẹ nuôi có trách nhiệm thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi họ thường trú về tình trạng sức khỏe, thể chất, tinh thần, sự hòa nhập của con nuôi với cha mẹ nuôi, gia đình, cộng đồng.
2. Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cha mẹ nuôi thường trú có trách nhiệm kiểm tra, theo dõi tình hình thực hiện việc nuôi con nuôi.
Quy định này yêu cầu cha mẹ nuôi thực hiện nghĩa vụ báo cáo định kỳ để cơ quan nhà nước nắm được quá trình phát triển của con nuôi. Mục đích nhằm bảo đảm trẻ được chăm sóc, giáo dục và hòa nhập đầy đủ trong môi trường gia đình mới. Việc theo dõi này giúp ngăn ngừa tình trạng bỏ rơi, ngược đãi hoặc phân biệt đối xử, qua đó bảo vệ tốt nhất quyền lợi của con nuôi.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Vợ chồng ông Nguyễn Văn Lộc và bà Trần Thị Bích Ngọc cư trú tại Phường Tân Hoá (Thành phố Hồ Chí Minh) nhận nuôi bé Trần Gia Bảo (5 tuổi) theo quy định của pháp luật. Từ khi bé về sống cùng, gia đình luôn tạo điều kiện cho cháu học tập và tham gia các hoạt động cộng đồng. - Quá trình thực hiện việc báo cáo
Cứ mỗi 6 tháng, ông bà Lộc gửi báo cáo cho Ủy ban nhân dân phường Tân Hoá về tình hình sức khỏe, tâm lý, kết quả học tập và sự hòa nhập của bé Bảo. Cán bộ tư pháp – hộ tịch phường kiểm tra, xác nhận thông tin và ghi nhận gia đình thực hiện đúng quy định. -
Kết quả xử lý
Gia đình ông Lộc đã tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ thông báo theo Điều 23 Luật Nuôi con nuôi 2010. Việc thực hiện nghiêm túc giúp cơ quan chức năng theo dõi tốt tình hình phát triển của trẻ, đồng thời thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự quan tâm thực chất của cha mẹ nuôi đối với con nuôi.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nếu cha mẹ nuôi không báo cáo tình hình phát triển của con nuôi thì bị xử phạt thế nào?
Điều 62 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 62. Hành vi vi phạm quy định về nuôi con nuôi
1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
...
c) Không thực hiện nghĩa vụ báo cáo tình hình phát triển của con nuôi trong nước;
...
Việc không gửi báo cáo định kỳ là hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực nuôi con nuôi. Mức phạt từ 1 triệu đến 3 triệu đồng được áp dụng nhằm răn đe, bảo đảm mọi cha mẹ nuôi đều thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Bà Lê Thị Tuyết Hằng (cư trú tại Thành phố Đà Nẵng) nhận nuôi bé Nguyễn Hữu Nam từ năm 2023. Sau khi hoàn tất thủ tục, bà Hằng không gửi bất kỳ báo cáo nào về tình hình sức khỏe và học tập của cháu Nam trong hai năm đầu. - Quá trình xử lý của cơ quan có thẩm quyền
Khi rà soát hồ sơ định kỳ, Ủy ban nhân dân phường phát hiện việc không thực hiện nghĩa vụ thông báo. Cơ quan mời bà Hằng làm việc, giải thích quy định pháp luật và lập biên bản vi phạm. -
Kết quả xử lý
Căn cứ điểm c khoản 1 Điều 62 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, cơ quan chức năng ra quyết định xử phạt 1.500.000 đồng đối với bà Hằng và yêu cầu khắc phục, nộp bổ sung báo cáo định kỳ. Việc xử phạt này nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và bảo đảm việc nuôi con nuôi diễn ra đúng mục đích, nhân văn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật quy định cha mẹ nuôi phải định kỳ báo cáo tình hình phát triển của con nuôi trong 3 năm đầu kể từ ngày giao nhận. Nghĩa vụ này giúp cơ quan chức năng theo dõi, bảo đảm trẻ được chăm sóc, nuôi dưỡng và hòa nhập đầy đủ trong môi trường gia đình mới. Trường hợp không thực hiện, cha mẹ nuôi có thể bị phạt từ 1 triệu đến 3 triệu đồng.
