Cha mẹ ngăn cản ông bà chăm sóc, gặp gỡ cháu là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt tiền từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng theo quy định pháp luật.
Quan hệ giữa ông bà và cháu là một phần quan trọng trong đời sống gia đình và được pháp luật bảo vệ nhằm duy trì sự gắn bó tình cảm giữa các thế hệ. Pháp luật phòng, chống bạo lực gia đình xác định rõ quyền và nghĩa vụ chăm sóc, quan tâm giữa ông bà và cháu không được bị cản trở trái pháp luật. Đồng thời, các quy định xử phạt được đặt ra để xử lý hành vi cố tình ngăn cản sự chăm nom, gặp gỡ, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp trong quan hệ gia đình.
1. Cha mẹ ngăn cản ông bà chăm cháu có vi phạm pháp luật không?
Điểm g Khoản 1 Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 quy định cụ thể:
Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022
Điều 3. Hành vi bạo lực gia đình
1. Hành vi bạo lực gia đình bao gồm:...
g) Ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau;
...
...
Quan hệ giữa ông bà và cháu là quan hệ gia đình được pháp luật bảo vệ. Ông bà có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, quan tâm đến cháu, còn cháu có quyền được ông bà chăm nom và duy trì sự gắn bó tình cảm. Khi cha mẹ cố tình cấm đoán, không cho ông bà chăm cháu hoặc hạn chế việc gặp gỡ, pháp luật xác định đây là hành vi ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình. Hành vi này được xếp vào nhóm hành vi bạo lực gia đình theo quy định của luật.
Tình huống giả định
-
Ông bà Nguyễn Văn Lâm thường xuyên chăm sóc cháu nhỏ
Ông Nguyễn Văn Lâm và bà Trần Thị Hoa nhiều năm trực tiếp chăm nom cháu nội là Nguyễn Gia Bảo, hỗ trợ sinh hoạt hằng ngày và duy trì sự gắn bó tình cảm trong gia đình. -
Cha mẹ thay đổi thái độ và cấm đoán việc chăm cháu
Sau khi xảy ra mâu thuẫn gia đình, cha mẹ của Nguyễn Gia Bảo không cho ông bà gặp cháu, đồng thời cấm ông bà tham gia việc chăm sóc, đưa đón và sinh hoạt cùng cháu. -
Sự gắn bó gia đình bị gián đoạn kéo dài
Việc cấm đoán khiến mối quan hệ giữa ông bà và cháu bị gián đoạn, ảnh hưởng đến đời sống tinh thần và tình cảm gia đình của cả hai bên. - Hành vi của cha mẹ được xác định là bạo lực gia đình
Việc cố tình ngăn cản ông bà thực hiện quyền và nghĩa vụ chăm sóc cháu được xác định là cản trở quan hệ gia đình giữa ông bà và cháu thuộc nhóm hành vi bạo lực gia đình.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Cha mẹ ngăn cản ông bà chăm cháu bị xử phạt bao nhiêu?
Điểm c Khoản 1 Điều 40 Nghị định 282/2025/NĐ-CP quy định cụ thể:
Nghị định 282/2025/NĐ-CP
Điều 40. Hành vi cưỡng ép, cản trở, cô lập, giam cầm, gây áp lực thường xuyên về tâm lý
1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
...
c) Ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu hoặc giữa cha, mẹ và con hoặc giữa vợ và chồng hoặc giữa anh, chị, em với nhau;
...
...
Hành vi cản trở quyền và nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông bà và cháu là hành vi vi phạm pháp luật. Trường hợp cha mẹ không cho ông bà chăm cháu, làm gián đoạn việc chăm sóc hoặc hạn chế sự gắn bó trong gia đình, người thực hiện hành vi đó sẽ bị xử phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng. Mức phạt này được áp dụng nhằm bảo đảm các quyền và nghĩa vụ gia đình được tôn trọng theo quy định của pháp luật.
Tình huống giả định
-
Bà Lê Thị Thu Hằng không cho ông bà ngoại chăm cháu
Bà Lê Thị Thu Hằng đơn phương quyết định không cho ông bà ngoại gặp và chăm sóc cháu là Lê Minh Khôi, dù trước đó ông bà thường xuyên hỗ trợ trông nom. -
Việc cản trở diễn ra thường xuyên và kéo dài
Bà Hằng hạn chế mọi hình thức gặp gỡ, không cho ông bà đưa đón cháu đi học và không cho liên lạc, làm gián đoạn nghiêm trọng sự gắn bó gia đình. -
Ông bà phản ánh đến cơ quan có thẩm quyền
Nhận thấy quyền và nghĩa vụ trong quan hệ gia đình bị xâm phạm, ông bà đã gửi đơn phản ánh đến Ủy ban nhân dân cấp xã để được xem xét, giải quyết. - Người vi phạm bị xử phạt theo từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng
Sau khi xác minh, cơ quan có thẩm quyền kết luận bà Lê Thị Thu Hằng đã cản trở quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông bà và cháu và ra quyết định xử phạt 7.000.000 đồng, đồng thời yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Hành vi cha mẹ ngăn cản ông bà chăm sóc hoặc gặp gỡ cháu được pháp luật xác định là hành vi cản trở quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình và thuộc nhóm hành vi bạo lực gia đình. Khi thực hiện hành vi này, người vi phạm có thể bị xử phạt từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng theo quy định. Việc tôn trọng và bảo đảm mối quan hệ giữa ông bà và cháu góp phần giữ gìn sự gắn kết gia đình và bảo vệ các giá trị nhân văn trong đời sống xã hội.
