Cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác có thể bị phạt từ 1 đến 10 triệu đồng và buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất.
Trong đời sống thực tế, các tranh chấp liên quan đến đất đai thường xuất phát từ những hành vi như dựng rào, đổ vật liệu hoặc xây tường trái phép gây ảnh hưởng đến việc sử dụng đất của người khác. Vì vậy, pháp luật hiện hành đã có những quy định cụ thể để xử lý hành vi cản trở, gây khó khăn cho quyền sử dụng đất hợp pháp, nhằm bảo đảm trật tự quản lý đất đai và quyền lợi chính đáng của người dân.
1. Cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác bị phạt như thế nào?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 15 Nghị định 123/2024/NĐ-CP như sau:
Điều 15. Cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác
1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi đưa vật liệu xây dựng hoặc các vật khác lên thửa đất thuộc quyền sử dụng của người khác hoặc thửa đất thuộc quyền sử dụng của mình mà cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác.
2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi đào bới, xây tường, làm hàng rào trên đất thuộc quyền sử dụng của mình hoặc của người khác mà cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm.
Quy định này nhằm bảo vệ quyền sử dụng đất hợp pháp của người dân, tránh tình trạng chiếm dụng hoặc gây khó dễ trong sử dụng đất. Việc đưa vật liệu, dựng rào, xây tường không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người có đất liền kề mà còn có thể dẫn đến tranh chấp kéo dài.
Hành vi cản trở việc sử dụng đất của người khác bị xử phạt theo hai mức: 1 đến 3 triệu đồng nếu chỉ đặt vật liệu, đồ đạc gây khó khăn và 5 đến 10 triệu đồng nếu đào bới, xây rào, dựng tường cản trở nghiêm trọng. Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn bị buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất, đảm bảo quyền sử dụng đất của người khác được tôn trọng.
Tình huống giả định
- Ông Hùng đổ gạch và cát lên lối đi chung với đất bà Hoa
Ông Nguyễn Văn Hùng (ngụ tại xã An Nhơn Tây, TPHCM) đổ một lượng lớn gạch và cát lên phần lối đi chung giáp ranh với đất của bà Trần Thị Hoa, khiến bà Hoa không thể đưa xe nông sản ra đồng. - Bà Hoa phản ánh hàng vi uủa ông Hùng với UBND xã
Bà Hoa gửi đơn phản ánh lên UBND xã An Nhơn Tây. Cán bộ địa chính kiểm tra, lập biên bản ghi nhận hành vi cản trở quyền sử dụng đất của ông Hùng. - UBND xã ra quyết định xử phạt đối với ông Hùng kèm biện pháp khắc phục
UBND xã ban hành quyết định xử phạt ông Hùng số tiền 3.000.000 đồng và buộc ông phải di chuyển toàn bộ vật liệu để trả lại lối đi chung.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Thẩm quyền xử lý vi phạm đối với hành vi cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 1 Điều 24 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, Điều 5 Nghị định 189/2025/NĐ-CP và Điều 15 Nghị định 123/2024/NĐ-CP như sau:
Điều 24. Mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực
1. Mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực quản lý nhà nước đối với cá nhân được quy định như sau:
...
i) Phạt tiền đến 500.000.000 đồng: xây dựng; quản lý rừng, lâm sản; đất đai;
...
Điều 5. Thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân
1. Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu (sau đây gọi chung là cấp xã) có quyền:
a) Phạt cảnh cáo;
b) Phạt tiền đến 50% mức tiền phạt tối đa đối với lĩnh vực tương ứng quy định tại Điều 24 của Luật Xử lý vi phạm hành chính;
c) Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn;
d) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính;
đ) Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 1 Điều 28 của Luật Xử lý vi phạm hành chính;
...
Điều 15. Cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác
1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi đưa vật liệu xây dựng hoặc các vật khác lên thửa đất thuộc quyền sử dụng của người khác hoặc thửa đất thuộc quyền sử dụng của mình mà cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác.
2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi đào bới, xây tường, làm hàng rào trên đất thuộc quyền sử dụng của mình hoặc của người khác mà cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm.
Theo Luật Xử lý vi phạm hành chính, mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực đất đai đối với cá nhân có thể lên đến 500 triệu đồng. Tuy nhiên, để phù hợp thực tế, Nghị định 189/2025/NĐ-CP quy định Chủ tịch UBND cấp xã chỉ có thẩm quyền phạt đến 50% mức tối đa, tức là không quá 250 triệu đồng. Theo Nghị định 123/2024/NĐ-CP, mức phạt cao nhất là 10 triệu đồng. Vì vậy, Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền xử lý vi phạm đối với hành vi cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác. Bên cạnh hình thức phạt tiền hoặc phạt cảnh cáo, Chủ tịch UBND xã còn có quyền áp dụng biện pháp bổ sung như tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm và buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất.
Tình huống giả định
- Ông Minh đổ gạch và cát lên lối đi chung với đất bà Hoa
Ông Nguyễn Ngọc Minh xây một bức tường gạch lấn sang ranh giới đất của bà Lê Hoàng Nhi, gây cản trở lối đi vào thửa ruộng của bà. - Bà Nhi nhiều lần yêu cầu ông Minh tháo dỡ nhưng ông Minh không thực hiện
Bà Nhi nhiều lần yêu cầu ông Minh tháo dỡ bức tường nhưng ông Minh không hợp tác, tiếp tục xây dựng thêm hàng rào sắt. - Bà Nhi gửi đơn phản ánh hành vi của ông Minh
Bà Nhi gửi đơn phản ánh đến UBND xã đề nghị can thiệp. Cán bộ địa chính xuống kiểm tra và lập biên bản vi phạm hành chính đối với ông Minh. - Chủ tịch UBND xã ban hành quyết định xử phạt đối với ông Minh
Chủ tịch UBND xã ban hành quyết định xử phạt hành chính với mức phạt 7 triệu đồng và yêu cầu ông Minh khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất, tháo dỡ toàn bộ công trình vi phạm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Hành vi cản trở, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của người khác là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử phạt hành chính từ 1 đến 10 triệu đồng tùy mức độ. Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn buộc phải khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất để đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người sử dụng đất.
