Yếu tố có hại làm suy giảm sức khỏe lao động; người sử dụng lao động vi phạm nghĩa vụ hướng dẫn có thể bị phạt từ 3 đến 10 triệu đồng.
Trong quá trình lao động, người lao động không chỉ đối mặt với các yếu tố nguy hiểm gây tai nạn tức thì mà còn thường xuyên chịu tác động từ những yếu tố có hại lâu dài, ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng làm việc. Pháp luật lao động đã có quy định rõ ràng về khái niệm yếu tố có hại. Đồng thời bên thuê lại lao động có trong việc hướng dẫn,thông báo về các yếu tố có hại cho người lao động và có thể bị xử phạt hành chính nếu không thực hiện.
1. Yếu tố có hại trong lao động là gì?
Điều 3 Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015 quy định như sau:
Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
5. Yếu tố có hại là yếu tố gây bệnh tật, làm suy giảm sức khỏe con người trong quá trình lao động.
...
Khác với yếu tố nguy hiểm thường dẫn đến tai nạn ngay lập tức, yếu tố có hại tác động dần dần, âm thầm trong môi trường làm việc và gây ra bệnh nghề nghiệp hoặc suy giảm sức khỏe lâu dài. Các yếu tố có hại thường gặp bao gồm bụi, tiếng ồn, rung động, nhiệt độ khắc nghiệt, hóa chất độc hại, vi sinh vật gây bệnh hay tư thế lao động không hợp lý. Việc nhận diện và kiểm soát yếu tố có hại đóng vai trò quan trọng để đảm bảo an toàn cho người lao động.
Tình huống giả định
- Môi trường làm việc có yếu tố có hại
Công ty Cổ phần Cơ khí Thành Công (TP. Hải Phòng) chuyên sản xuất linh kiện kim loại. Trong quá trình vận hành máy mài và hàn, công nhân thường xuyên tiếp xúc với bụi kim loại, tiếng ồn lớn và nhiệt độ cao. Đây là những yếu tố có hại có nguy cơ gây suy giảm thính lực, bệnh về đường hô hấp và mệt mỏi kéo dài. - Doanh nghiệp chủ động kiểm soát
Ban giám đốc công ty phối hợp với bộ phận an toàn lao động tiến hành đo đạc môi trường làm việc, xác định các yếu tố có hại và triển khai biện pháp khắc phục. Họ lắp đặt hệ thống hút bụi, giảm âm, bổ sung quạt thông gió và trang bị đầy đủ khẩu trang lọc bụi, nút tai, quần áo bảo hộ chịu nhiệt cho công nhân. Ngoài ra, công ty còn tổ chức khám sức khỏe định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe của người lao động. -
Kết quả tích cực
Nhờ các biện pháp trên, tỷ lệ công nhân mắc bệnh nghề nghiệp giảm rõ rệt, năng suất lao động được cải thiện, môi trường làm việc an toàn và lành mạnh hơn. Việc nhận diện và kiểm soát yếu tố có hại đã giúp doanh nghiệp vừa tuân thủ quy định pháp luật vừa bảo vệ sức khỏe cho người lao động.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nếu không hướng dẫn người lao động thuê lại về yếu tố có hại thì bị xử phạt bao nhiêu?
Điều 13, Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 13. Vi phạm quy định về cho thuê lại lao động
1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với bên thuê lại lao động có một trong các hành vi sau đây:
a) Không thông báo hoặc không hướng dẫn cho người lao động thuê lại biết một trong các nội dung sau: nội quy lao động; các yếu tố nguy hiểm; yếu tố có hại; các biện pháp bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động tại nơi làm việc và các quy chế khác của mình;
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Pháp luật quy định rõ ràng mức xử phạt đối với hành vi không hướng dẫn hoặc thông báo cho lao động thuê lại về yếu tố có hại được áp dụng tùy đối tượng vi phạm. Nếu bên thuê lại là cá nhân thì phạt từ 3 đến 5 triệu đồng. Nếu là tổ chức (doanh nghiệp, hợp tác xã) thì mức phạt gấp đôi, có thể lên tới 10 triệu đồng.
Tình huống giả định
- Doanh nghiệp vi phạm
Công ty TNHH May Mặc An Phú (tỉnh Tây Ninh) thuê lại 20 lao động từ một doanh nghiệp dịch vụ việc làm để làm việc trong xưởng sản xuất. Tuy nhiên, khi tiếp nhận, công ty không tổ chức hướng dẫn về các yếu tố có hại như bụi vải, tiếng ồn từ máy dệt và tư thế lao động kéo dài khiến người lao động không nắm được cách phòng tránh. - Người lao động bị ảnh hưởng
Chỉ sau vài tháng làm việc, nhiều công nhân bắt đầu xuất hiện tình trạng mệt mỏi, đau lưng, ho kéo dài. Khi phản ánh với công đoàn, họ mới biết rằng công ty có trách nhiệm phải hướng dẫn và phổ biến các yếu tố có hại ngay từ đầu để bảo đảm sức khỏe cho người lao động thuê lại. -
Cơ quan chức năng xử lý
Thanh tra Sở Nội vụ tỉnh Tây Ninh tiến hành kiểm tra, xác định Công ty An Phú đã vi phạm quy định tại Điều 13 Nghị định 12/2022/NĐ-CP. Doanh nghiệp bị xử phạt hành chính 10 triệu đồng (mức phạt áp dụng đối với tổ chức).
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Yếu tố có hại trong lao động là tác nhân ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự an toàn lâu dài của người lao động. Người sử dụng lao động có trách nhiệm nhận diện, hướng dẫn và phòng ngừa, nhất là đối với lao động thuê lại. Nếu vi phạm, bên thuê lại có thể bị phạt từ 3 đến 5 triệu đồng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm bị phạt gấp đôi.
