Trên các tuyến giao thông đường thủy nội địa, việc vượt phương tiện khác cần được thực hiện đúng quy định nhằm đảm bảo an toàn cho người và tài sản. Một trong những vị trí tiềm ẩn rủi ro cao là các điểm luồng giao nhau, nơi mật độ phương tiện thường lớn và tầm quan sát bị hạn chế. Pháp luật hiện hành đã có quy định cụ thể về việc cấm vượt tại những vị trí này cũng như các trường hợp không đảm bảo an toàn khi lưu thông.
1. Người điều khiển phương tiện đường thủy nội địa có được vượt tại nơi luồng giao nhau không?
Khoản 2 Điều 42 Luật Giao thông đường thủy nội địa 2004 quy định như sau:
Luật Giao thông đường thủy nội địa 2004
Điều 42. Phương tiện vượt nhau
...
2. Phương tiện xin vượt không được vượt trong các trường hợp sau đây:
a) Nơi có báo hiệu cấm vượt;
b) Phía trước có phương tiện đi ngược lại hay có vật chướng ngại;
c) Nơi luồng giao nhau, luồng cong gấp hoặc có báo hiệu chiều rộng luồng hạn chế;
d) Khi đi qua khoang thông thuyền của cầu, cống, âu tàu, khu vực điều tiết giao thông;
đ) Trường hợp khác không bảo đảm an toàn.
Dựa trên quy định trên, việc vượt phương tiện khác tại nơi luồng giao nhau bị nghiêm cấm tuyệt đối, bất kể loại phương tiện nào. Luồng giao nhau là nơi có thể xảy ra va chạm bất ngờ do phương tiện từ nhiều hướng di chuyển đồng thời. Hành vi xin vượt tại đây có thể làm tăng nguy cơ tai nạn do không đảm bảo tầm nhìn, không thể xử lý tình huống kịp thời và gây cản trở dòng chảy giao thông.
Ngoài ra, hành vi này cũng làm ảnh hưởng tới trật tự và an toàn giao thông đường thủy nói chung. Do đó, việc tuân thủ đúng các quy định về vị trí không được phép vượt là trách nhiệm bắt buộc đối với người điều khiển phương tiện.
Tình huống giả định
Tháng 6/2024, ông Trần Văn Phúc điều khiển ghe máy chở hàng theo tuyến sông Thị Vải (Bà Rịa – Vũng Tàu). Khi đến khu vực giao nhau giữa hai nhánh sông, mặc dù phía trước có phương tiện khác đang di chuyển đúng luồng, ông Phúc vẫn cố vượt lên do thấy khoảng trống đủ rộng. Tuy nhiên, đúng lúc đó có một tàu nhỏ khác từ nhánh bên phải nhập luồng, dẫn đến va chạm nhẹ giữa hai phương tiện.
Sau khi xác minh, Đội Thanh tra giao thông đường thủy xác định ông Phúc đã vi phạm quy định cấm vượt tại nơi luồng giao nhau theo Điều 42 Luật Giao thông đường thủy nội địa. Hành vi này không chỉ tiềm ẩn rủi ro cao mà còn gây rối loạn luồng phương tiện tại khu vực nhạy cảm. Ông Phúc bị lập biên bản nhắc nhở và yêu cầu cam kết không tái phạm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Vượt phương tiện khác tại nơi luồng giao nhau trên đường thủy bị phạt bao nhiêu tiền?
Điểm g khoản 1 Điều 25 Nghị định 139/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 25. Vi phạm quy tắc giao thông
1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi điều khiển phương tiện không có động cơ có trọng tải toàn phần đến 15 tấn hoặc sức chở đến 12 người, phương tiện có động cơ tổng công suất máy chính đến 15 sức ngựa hoặc có sức chở đến 12 người có mỗi hành vi vi phạm sau đây:
...
g) Vượt phương tiện khác tại nơi có báo hiệu cấm vượt, phía trước có phương tiện đi ngược lại hay có vật chướng ngại, nơi luồng giao nhau, luồng cong gấp, nơi có báo hiệu chiều rộng luồng bị hạn chế, khi đi qua khoang thông thuyền, âu tàu;
...
Khoản 5 Điều 4 Nghị định 139/2021/NĐ-CP cũng nêu rõ:
Điều 4. Hình thức xử phạt vi phạm hành chính, các biện pháp khắc phục hậu quả
...
5. Mức phạt tiền đối với mỗi hành vi vi phạm hành chính quy định tại Chương II của Nghị định này là mức phạt tiền đối với cá nhân; trường hợp có cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Theo đó, nếu người vi phạm là cá nhân điều khiển phương tiện thủy nội địa loại nhỏ thì bị phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng. Nếu hành vi do tổ chức thực hiện (ví dụ: phương tiện thuộc doanh nghiệp vận tải), mức phạt sẽ tăng gấp đôi, tức lên đến 2.000.000 đồng.
Việc xử phạt này không chỉ mang tính răn đe mà còn góp phần nâng cao ý thức tuân thủ quy định giao thông đường thủy, đặc biệt tại các vị trí nguy hiểm như nơi luồng giao nhau – nơi thường xuyên xảy ra tai nạn do vượt ẩu hoặc thiếu quan sát.
Tình huống giả định
Ông Nguyễn Văn Cường điều khiển tàu du lịch chở khách trên tuyến sông Hậu. Khi đến gần đoạn luồng giao nhau với kênh Xáng, do muốn rút ngắn thời gian, ông Cường điều khiển tàu vượt một phương tiện chở hàng đi phía trước. Hành vi này diễn ra ngay tại đoạn sông có mật độ phương tiện cao, dù không gây tai nạn nhưng đã khiến các tàu ở luồng bên nhập vào phải né tránh đột ngột.
Lực lượng Cảnh sát đường thủy sau đó tiến hành kiểm tra, lập biên bản xử phạt ông Cường theo điểm g khoản 1 Điều 25 Nghị định 139/2021/NĐ-CP với số tiền 1.000.000 đồng, do hành vi vượt không đúng nơi quy định. Đồng thời, ông Cường được yêu cầu tham gia lớp tuyên truyền lại quy tắc giao thông đường thủy tại địa phương.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Người điều khiển phương tiện giao thông đường thủy nội địa không được vượt tại nơi luồng giao nhau vì đây là vị trí tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cao. Nếu vi phạm, người điều khiển phương tiện có thể bị xử phạt từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng, hoặc phạt gấp đôi nếu vi phạm do tổ chức thực hiện.
