Vụ cha dượng bạo hành con riêng ở Hà Tĩnh và trách nhiệm pháp lý phải đối mặt

II. Xác định tội danh của Nguyễn Văn Nam

2.1. Tội cố ý gây thương tích theo Bộ luật Hình sự

Theo quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017):

Bộ luật Hình sự 2015

Điều 134. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác

1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Dùng hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn gây nguy hại cho từ 02 người trở lên;

b) Dùng a-xít sunfuric (H₂SO₄) hoặc hóa chất nguy hiểm khác gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác;

c) Gây cố tật nhẹ cho nạn nhân;

d) Phạm tội 02 lần trở lên;

đ) Phạm tội đối với 02 người trở lên;

e) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;

g) Đối với ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng mình, thầy giáo, cô giáo của mình;

h) Có tổ chức;

i) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

k) Phạm tội trong thời gian đang bị tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù hoặc đang bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện bắt buộc;

l) Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe do được thuê;

m) Có tính chất côn đồ;

n) Tái phạm nguy hiểm;

o) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.

2. Phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, d, đ, e, g, h, i, k, l, m, n và o khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.

3. Phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%, thì bị phạt tù từ 04 năm đến 07 năm.

4. Phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, d, đ, e, g, h, i, k, l, m, n và o khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm.

5. Phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên, nếu không thuộc trường hợp quy định tại điểm c khoản 6 Điều này hoặc dẫn đến chết người, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm.

6. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Làm chết 02 người trở lên;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên;

c) Gây thương tích vào vùng mặt của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.

7. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

Hành vi của Nguyễn Văn Nam thỏa mãn đầy đủ dấu hiệu của tội cố ý gây thương tích. Nam đã dùng gậy gỗ và búa đinh (được xem là hung khí nguy hiểm) để đánh vào vùng đầu gây thương tích nặng cho cháu H.T.N.L. (người chưa đủ 16 tuổi). Việc gây thương tích diễn ra do ý chí chủ quan của bị can, thể hiện sự nhận thức rõ hành vi nguy hiểm nhưng vẫn cố tình thực hiện, thỏa mãn yếu tố lỗi cố ý trực tiếp.

Theo khoản 2 Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), người phạm tội gây thương tích với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% đồng thời có tình tiết như dùng hung khí nguy hiểm hoặc phạm tội đối với người dưới 16 tuổi có thể bị phạt tù từ 2 năm đến 5 năm.

Trường hợp kết quả giám định xác định tỷ lệ thương tật của cháu L. từ 31% đến 60%, người phạm tội sẽ bị phạt tù từ 4 năm đến 7 năm. Nếu có thêm các tình tiết tăng nặng quy định tại khoản 4 Điều 134, hình phạt có thể tăng lên từ 7 năm đến 12 năm tù.

2.2. Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự trong vụ việc

Thứ nhất, nạn nhân là trẻ em dưới 16 tuổi thuộc trường hợp được pháp luật đặc biệt bảo vệ. Mọi hành vi xâm hại đến thân thể, danh dự, nhân phẩm của trẻ em đều bị xử lý nghiêm.

Thứ hai, hành vi sử dụng hung khí nguy hiểm ở đây là búa đinh và gậy gỗ thể hiện tính chất côn đồ, tàn bạo, có khả năng gây nguy hiểm đến tính mạng người khác.

Thứ ba, đối tượng phạm tội đã từng có hành vi bạo hành nạn nhân từng bị chính quyền địa phương nhắc nhở nhưng không sửa chữa. Việc tái phạm cho thấy ý thức coi thường pháp luật và coi nhẹ quyền sống, quyền được bảo vệ của trẻ em.

Thứ tư, hành vi phạm tội được thực hiện tại nơi ở, trong không gian riêng tư của nạn nhân khiến cháu bé không có khả năng tự vệ hay cầu cứu kịp thời, làm tăng mức độ nghiêm trọng của hành vi.

Với các tình tiết này, hành vi của Nam có thể bị xem xét ở khung hình phạt cao hơn đồng thời không được hưởng tình tiết giảm nhẹ.

2.3. Xem xét các tội danh khác có thể liên quan

Ngoài tội cố ý gây thương tích, hành vi của Nguyễn Văn Nam cũng có dấu hiệu của tội hành hạ người khác được quy định tại Điều 140 Bộ luật Hình sự 2015:

Bộ luật Hình sự 2015

Điều 140. Tội hành hạ người khác

1. Người nào đối xử tàn ác hoặc làm nhục người lệ thuộc mình nếu không thuộc các trường hợp quy định tại Điều 185 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

a) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;

b) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 11% trở lên;

c) Đối với 02 người trở lên.

Tội danh này áp dụng cho người đối xử tàn ác thường xuyên đánh đập, gây đau đớn thể xác hoặc tinh thần đối với người lệ thuộc mình như con riêng, người được chăm sóc, nuôi dưỡng.

Tuy nhiên trong trường hợp này, hậu quả thương tích của cháu L. đủ yếu tố cấu thành tội cố ý gây thương tích, nên cơ quan điều tra xác định đây là tội danh chính. Dù vậy, yếu tố hành hạ người khác vẫn có thể được xem là tình tiết phản ánh tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi ảnh hưởng đến việc lượng hình khi xét xử.

III. Trách nhiệm pháp lý 

3.1. Trách nhiệm hình sự của bị can Nguyễn Văn Nam

Hành vi của Nguyễn Văn Nam đã đủ yếu tố cấu thành tội cố ý gây thương tích theo Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017). Căn cứ vào mức độ thương tích, hành vi sử dụng hung khí nguy hiểm và đối tượng là người dưới 16 tuổi Nam có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2 Điều 134 với mức hình phạt từ 2 năm đến 5 năm tù.

Nếu kết quả giám định xác định thương tích của cháu L. từ 31% trở lên hoặc có tình tiết tăng nặng như phạm tội có tính chất côn đồ, tái phạm, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khung hình phạt có thể nâng lên từ 4 năm đến 12 năm tù. Ngoài ra, việc Nam từng bạo hành cháu L. trước đây cho thấy tính tái phạm nguy hiểm là yếu tố khiến Tòa án có thể xem xét mức hình phạt nghiêm khắc hơn.

3.2. Trách nhiệm dân sự bồi thường thiệt hại cho nạn nhân

Bên cạnh trách nhiệm hình sự, Nguyễn Văn Nam còn phải chịu trách nhiệm dân sự theo quy định tại Điều 590 Bộ luật Dân sự 2015:

Bộ luật Dân sự 2015

Điều 590. Thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm

1. Thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm bao gồm:

a) Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại;

b) Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại;

c) Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại;

d) Thiệt hại khác do luật quy định.

2. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp sức khỏe của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.

Các khoản bồi thường bao gồm chi phí điều trị, thuốc men, phục hồi sức khỏe; thu nhập bị mất của người chăm sóc; tổn thất tinh thần của nạn nhân và người thân.
Với tính chất vụ việc, Nam có thể phải bồi thường một khoản đáng kể để khắc phục hậu quả và hỗ trợ cho cháu L. trong quá trình điều trị và ổn định tâm lý sau chấn thương.

3.3. Trách nhiệm của người mẹ và cơ quan bảo vệ trẻ em

Người mẹ (chị Bàn Thị Bình) tuy không trực tiếp gây ra thương tích nhưng có trách nhiệm bảo vệ, chăm sóc và giám sát con theo Luật Trẻ em 2016. Việc để cháu L. nhiều lần bị cha dượng bạo hành cho thấy thiếu sự quan tâm, giám sát và báo cáo kịp thời với cơ quan chức năng có thể bị xem xét trách nhiệm hành chính hoặc bị nhắc nhở, giáo dục về nghĩa vụ bảo vệ con.

Về phía cơ quan chức năng, chính quyền địa phương và cơ quan bảo vệ trẻ em cần rút kinh nghiệm trong công tác phát hiện, xử lý sớm các vụ việc bạo hành. Trước đó, Nam từng bị phát hiện bạo hành cháu L. nhưng chỉ bị nhắc nhở, không có biện pháp giám sát hay xử lý triệt để dẫn đến hậu quả nghiêm trọng sau này.

IV. Kết luận