Việc lưu giữ tinh trùng, noãn, phôi chỉ được thực hiện tại cơ sở y tế được cấp phép, có hợp đồng dân sự và chi phí minh bạch theo Nghị định 207/2025/NĐ-CP.
Lưu giữ tinh trùng, noãn và phôi là bước quan trọng trong kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, giúp bảo quản nguồn vật chất di truyền cho mục đích điều trị hiếm muộn hoặc kế hoạch sinh con trong tương lai. Nghị định 207/2025/NĐ-CP đã quy định cụ thể nơi được phép lưu giữ và nguyên tắc tính chi phí lưu trữ nhằm đảm bảo tính hợp pháp, an toàn sinh học và quyền lợi của người gửi. Hai nội dung này là cơ sở pháp lý quan trọng trong quản lý hoạt động lưu giữ vật chất sinh sản tại Việt Nam.
1. Việc giữ tinh trùng, noãn, phôi được thực hiện ở đâu?
Điều 8 Nghị định 207/2025/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 8. Lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi
1. Việc lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi được thực hiện tại:
a) Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã được cấp có thẩm quyền cho phép thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm;
b) Ngân hàng mô theo quy định của pháp luật về hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác.
...
Quy định này xác định rõ phạm vi và điều kiện lưu giữ chỉ cho phép thực hiện tại các cơ sở đủ năng lực và được Bộ Y tế hoặc cơ quan chuyên môn cấp phép. Điều này nhằm bảo đảm chất lượng mẫu lưu trữ, tránh thất thoát, hư hại và ngăn chặn việc thương mại hóa tinh trùng, noãn, phôi. Các cơ sở lưu trữ phải đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn sinh học và chịu sự giám sát định kỳ của cơ quan quản lý nhà nước.
Tình huống giả định
- Cặp vợ chồng thực hiện lưu giữ phôi tại cơ sở đủ điều kiện
Anh Nguyễn Văn Phúc và chị Trần Thị Lan (sinh sống tại tỉnh Nghệ An) sau khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm đã quyết định lưu giữ hai phôi còn lại tại một bệnh viện trung ương được Bộ Y tế cấp phép. Trước khi ký hợp đồng, cơ sở cung cấp đầy đủ thông tin về quy trình bảo quản, tiêu chuẩn kỹ thuật và trách nhiệm pháp lý trong suốt thời gian lưu giữ. - Quy trình lưu trữ được thực hiện đúng quy định
Phòng lưu trữ của bệnh viện đáp ứng tiêu chuẩn an toàn sinh học và được kiểm tra định kỳ bởi Sở Y tế. Toàn bộ phôi được mã hóa, niêm phong và lưu trong hệ thống bảo quản tự động để đảm bảo không xảy ra thất thoát hay hư hại mẫu lưu trữ. -
Kết quả và ý nghĩa pháp lý
Nhờ tuân thủ đúng quy trình, việc lưu giữ của anh Phúc và chị Lan được bảo đảm an toàn, minh bạch và hợp pháp. Tình huống này cho thấy tầm quan trọng của việc lựa chọn cơ sở được cấp phép để đảm bảo quyền lợi của người gửi và hiệu quả của hoạt động hỗ trợ sinh sản.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Chi phí cho việc lưu giữ được quy định như thế nào?
Điều 8 Nghị định 207/2025/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 8. Lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi
...
2. Người gửi tinh trùng, gửi noãn, người phụ nữ độc thân hoặc cặp vợ chồng gửi phôi phải trả chi phí lưu giữ, bảo quản thông qua hợp đồng theo quy định của pháp luật về dân sự với cơ sở lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi, trừ trường hợp tinh trùng, noãn, phôi được hiến.
Trường hợp người gửi không đóng phí lưu giữ, bảo quản thì sau thời hạn 06 tháng, cơ sở lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi có quyền hủy tinh trùng hoặc noãn hoặc phôi đã gửi.
...
Chi phí lưu giữ là nghĩa vụ tài chính của người gửi, được xác lập qua hợp đồng dân sự với cơ sở lưu trữ. Quy định này nhằm đảm bảo việc bảo quản được duy trì ổn định, tránh lãng phí nguồn lực và đảm bảo quyền chủ động của người gửi. Trong trường hợp người gửi không tiếp tục chi trả, cơ sở có quyền hủy mẫu sau thời hạn 6 tháng để đảm bảo an toàn sinh học và tránh tồn đọng mẫu không sử dụng.
Tình huống giả định
- Vợ chồng quên gia hạn phí lưu giữ phôi
Anh Trần Quốc Hưng và chị Lê Thu Trang (trú tại TP.Hồ Chí Minh) gửi ba phôi tại một cơ sở hỗ trợ sinh sản ở Thành phố Hồ Chí Minh, theo hợp đồng lưu giữ trong hai năm. Khi hết hạn hợp đồng, hai vợ chồng bận công tác nên quên thanh toán phí gia hạn, dẫn đến việc lưu trữ bị tạm ngừng theo quy định của bệnh viện. - Cơ sở y tế thực hiện đúng quy trình thông báo
Bệnh viện gửi văn bản nhắc nhở và thông báo rõ rằng nếu quá sáu tháng không đóng phí, phôi lưu trữ sẽ bị hủy theo Điều 8 Nghị định 207/2025/NĐ-CP. Cơ sở đảm bảo quy trình minh bạch, cho phép người gửi bổ sung phí và gia hạn thời gian bảo quản khi có nhu cầu. -
Kết quả và ý nghĩa pháp lý
Anh Hưng và chị Trang nhanh chóng hoàn tất thủ tục thanh toán, tiếp tục được lưu giữ phôi an toàn. Tình huống này thể hiện rõ nghĩa vụ tài chính hợp pháp của người gửi và quyền hủy mẫu lưu giữ của cơ sở khi người gửi không thực hiện đúng hợp đồng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc lưu giữ tinh trùng, noãn, phôi được thực hiện tại cơ sở y tế đủ điều kiện và ngân hàng mô hợp pháp nhằm bảo đảm an toàn và tuân thủ quy định y học. Người gửi có nghĩa vụ chi trả chi phí bảo quản theo hợp đồng dân sự. Nếu không thực hiện nghĩa vụ nêu trên thì mẫu tinh trùng, noãn, phôi có thể bị huỷ.
