Việc tự ý gắn thêm thiết bị không có trong thiết kế gốc của xe, đặc biệt là các loại đèn trợ sáng, đang ngày càng phổ biến trong giới sử dụng xe máy, nhất là với những người thường di chuyển ban đêm. Một trong những thay đổi phổ biến nhất là lắp thêm đèn để tăng tầm nhìn khi lái xe. Từ năm 2025, hành vi này đã được quy định rõ về mức xử phạt hành chính. Đồng thời, người vi phạm cũng bị trừ điểm giấy phép lái xe khi thực hiện những thay đổi sai quy định trên phương tiện.
1. Tự lắp đèn trợ sáng cho xe máy có vi phạm luật không?
Theo điểm c khoản 1 Điều 14 Nghị định 168/2024/NĐ-CP, quy định:
Điều 14. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy vi phạm quy định về điều kiện của phương tiện khi tham gia giao thông
1. Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
...
c) Điều khiển xe không có đèn chiếu sáng gần, xa hoặc có nhưng không có tác dụng, không đúng tiêu chuẩn thiết kế;
...
Hành vi lắp đèn trợ sáng thường xuất phát từ nhu cầu đi đường tối, mong muốn tăng tầm nhìn hoặc trang trí xe cho đẹp mắt. Tuy nhiên, nếu đèn được gắn thêm không nằm trong hệ thống đèn được thiết kế sẵn của nhà sản xuất thì sẽ bị coi là không đúng tiêu chuẩn thiết kế kỹ thuật. Theo pháp luật, mọi thay đổi làm sai lệch kết cấu phương tiện, kể cả về hệ thống đèn, đều bị nghiêm cấm nếu không được kiểm định và chấp thuận bởi cơ quan có thẩm quyền.
Cụ thể, quy định tại Nghị định 168/2024 xác định rõ rằng người điều khiển xe có hệ thống đèn không đúng chuẩn, dù là đèn lắp thêm hay thay đổi đèn gốc, đều bị xử phạt hành chính. Mức phạt áp dụng từ 400.000 đến 600.000 đồng, cao hơn đáng kể so với mức phạt trước đây. Điều này cho thấy cơ quan quản lý đang siết chặt việc kiểm soát các phương tiện bị độ chế sai quy định, trong đó có đèn trợ sáng.
Tình huống giả định:
Tự gắn đèn LED siêu sáng lên xe máy để đi làm đêm và bị phạt
-
Lắp đèn để tiện di chuyển vào buổi tối
Anh Trần Quốc Toản, 26 tuổi, làm bảo vệ ca đêm tại một công ty ở Phường Hưng Lợi, Thành phố Cần Thơ. Để thuận tiện cho việc đi làm vào ban đêm, anh Toản đã tự mua và gắn một cặp đèn LED công suất cao lên xe máy mà không qua kiểm định kỹ thuật. -
Tham gia giao thông với xe đã lắp đèn mới
Tối ngày 9/7/2025, khi điều khiển xe qua tuyến đường Nguyễn Văn Cừ, anh bị đội Cảnh sát giao thông kiểm tra do ánh đèn quá chói, làm lóa mắt các xe đi ngược chiều. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng xác định loại đèn anh lắp không nằm trong tiêu chuẩn thiết kế và gây mất an toàn cho người khác. -
Bị xử phạt và buộc tháo đèn
Anh Toản bị lập biên bản với lỗi “điều khiển xe có hệ thống đèn không đúng tiêu chuẩn thiết kế”, bị xử phạt 500.000 đồng theo điểm c khoản 1 Điều 14 Nghị định 168/2024/NĐ-CP và được yêu cầu tháo dỡ toàn bộ hệ thống đèn lắp thêm tại chỗ.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Độ đèn xe gắn máy có bị trừ điểm giấy phép lái xe không?
Theo khoản 2, 3, 8 Điều 14 Nghị định 168/2024/NĐ-CP, quy định:
Điều 14. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy vi phạm quy định về điều kiện của phương tiện khi tham gia giao thông
...
2. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Điều khiển xe không có chứng nhận đăng ký xe (hoặc bản sao chứng nhận đăng ký xe có chứng thực kèm theo bản gốc giấy biên nhận của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong trường hợp tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài giữ bản gốc chứng nhận đăng ký xe) hoặc sử dụng chứng nhận đăng ký xe (hoặc bản sao chứng nhận đăng ký xe có chứng thực kèm theo bản gốc giấy biên nhận của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong trường hợp tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài giữ bản gốc chứng nhận đăng ký xe) đã hết hạn sử dụng, hết hiệu lực;
b) Sử dụng chứng nhận đăng ký xe (hoặc bản sao chứng nhận đăng ký xe có chứng thực kèm theo bản gốc giấy biên nhận của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong trường hợp tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài giữ bản gốc chứng nhận đăng ký xe) bị tẩy xóa; sử dụng chứng nhận đăng ký xe (hoặc bản sao chứng nhận đăng ký xe có chứng thực kèm theo bản gốc giấy biên nhận của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong trường hợp tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài giữ bản gốc chứng nhận đăng ký xe) không đúng số khung, số động cơ (số máy) của xe hoặc không do cơ quan có thẩm quyền cấp;
c) Điều khiển xe đăng ký tạm thời hoạt động quá phạm vi, tuyến đường, thời hạn cho phép;
d) Điều khiển xe không có bộ phận giảm thanh, giảm khói hoặc có nhưng không bảo đảm quy chuẩn môi trường về khí thải, tiếng ồn;
đ) Sử dụng còi không đúng quy chuẩn kỹ thuật cho từng loại xe.
3. Phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Điều khiển xe không gắn biển số (đối với loại xe có quy định phải gắn biển số); gắn biển số không đúng với chứng nhận đăng ký xe hoặc gắn biển số không do cơ quan có thẩm quyền cấp;
b) Điều khiển xe gắn biển số không đúng vị trí, không đúng quy cách theo quy định; gắn biển số không rõ chữ, số hoặc sử dụng chất liệu khác sơn, dán lên chữ, số của biển số xe; gắn biển số bị bẻ cong, che lấp, làm thay đổi chữ, số, màu sắc (của chữ, số, nền biển số xe), hình dạng, kích thước của biển số xe.
...
8. Ngoài việc bị áp dụng hình thức xử phạt, người điều khiển xe thực hiện hành vi vi phạm còn bị trừ điểm giấy phép lái xe như sau:
a) Thực hiện hành vi quy định tại điểm a, điểm b, điểm c khoản 2 Điều này bị trừ điểm giấy phép lái xe 02 điểm;
b) Thực hiện hành vi quy định tại khoản 3 Điều này bị trừ điểm giấy phép lái xe 06 điểm.
Nghị định 168/2024 đã đưa vào cơ chế trừ điểm giấy phép lái xe, với các mức từ 2 đến 6 điểm tùy theo tính chất vi phạm. Tuy nhiên, những hành vi bị trừ điểm chủ yếu liên quan đến lỗi không có hoặc sử dụng giấy tờ đăng ký xe không hợp lệ, hoặc lỗi nghiêm trọng về an toàn giao thông như gây tai nạn, không chấp hành hiệu lệnh...
Riêng hành vi lắp thêm đèn sai thiết kế kỹ thuật chỉ bị xử phạt hành chính theo khoản 1 Điều 14, và không thuộc nhóm bị trừ điểm.
Như vậy, người điều khiển xe gắn máy độ đèn trái quy định, dù có bị phạt tiền nhưng sẽ không bị trừ điểm bằng lái. Tuy nhiên, nếu tái phạm nhiều lần hoặc kết hợp với các lỗi khác có mức trừ điểm, thì lúc đó tổng điểm tích lũy vi phạm có thể bị tính đến.
Tình huống giả định:
Không bị trừ điểm bằng lái dù bị phạt vì độ đèn xe máy
-
Lắp đèn trợ sáng để đi làm từ sớm
Chị Nguyễn Thị Tuyết Mai, 34 tuổi, là nhân viên dọn vệ sinh ca sáng tại một trường học ở Phường Tân Định, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh. Vì phải đi làm từ 4h30 sáng nên chị chủ động gắn thêm một bóng đèn LED loại mạnh vào xe để tăng ánh sáng. -
Bị phạt khi tham gia giao thông buổi sớm
Ngày 16/7/2025, khi đang đi trên đường Lý Chính Thắng, chị Mai bị CSGT ra hiệu dừng xe kiểm tra do ánh đèn có độ sáng bất thường. Sau khi kiểm tra, lực lượng chức năng xác định bóng đèn gắn thêm không đúng với tiêu chuẩn kỹ thuật xe gốc. -
Chỉ bị phạt hành chính, không bị trừ điểm bằng lái
Chị Mai bị xử phạt hành chính 400.000 đồng theo điểm c khoản 1 Điều 14 Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Tuy nhiên, vì hành vi này không thuộc khoản 2 hoặc khoản 3 nên chị không bị trừ điểm giấy phép lái xe, và được hướng dẫn tháo bỏ thiết bị sai chuẩn.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Việc tự ý lắp thêm đèn trợ sáng cho xe máy, dù với mục đích tăng ánh sáng khi di chuyển, vẫn có thể bị xử phạt nếu không đúng theo thiết kế kỹ thuật ban đầu. Người điều khiển xe có hệ thống đèn không đúng tiêu chuẩn sẽ bị xử phạt từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng. Tuy nhiên, hành vi này không nằm trong danh sách các lỗi bị trừ điểm giấy phép lái xe theo Nghị định 168/2024.
