Hai nội dung về nghĩa vụ mua bảo hiểm bắt buộc và trách nhiệm không được từ chối bán của doanh nghiệp bảo hiểm giúp xác lập sự cân bằng giữa các bên. Khi tổ chức, cá nhân thực hiện đúng nghĩa vụ và doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp dịch vụ đầy đủ, cơ chế bảo hiểm bắt buộc sẽ phát huy hiệu quả. Điều này góp phần bảo vệ lợi ích công cộng và duy trì an toàn xã hội.
Tổ chức thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc có nghĩa vụ phải mua bảo hiểm theo quy định và được quyền lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm hoặc chi nhánh được phép triển khai bảo hiểm bắt buộc.
Bảo hiểm bắt buộc chỉ phát huy hiệu quả khi các chủ thể thuộc diện áp dụng thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tham gia. Pháp luật không chỉ yêu cầu tổ chức, cá nhân phải mua bảo hiểm bắt buộc mà còn đặt ra trách nhiệm tương ứng cho doanh nghiệp bảo hiểm. Việc xác định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên giúp bảo đảm cơ chế bảo hiểm bắt buộc được triển khai thống nhất và công bằng.
1. Tổ chức thuộc đối tượng bắt buộc có phải mua bảo hiểm bắt buộc không?
Trả lời vắn tắt: Có. Tổ chức, cá nhân thuộc diện áp dụng phải mua bảo hiểm bắt buộc và được quyền lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm phù hợp.
Khoản 3 Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 quy định như sau:
Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022
Điều 8. Bảo hiểm bắt buộc
...
3. Tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc có nghĩa vụ mua bảo hiểm bắt buộc và được lựa chọn tham gia bảo hiểm bắt buộc tại doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài được phép triển khai.
...
Nội dung này khẳng định nghĩa vụ tham gia bảo hiểm bắt buộc là yêu cầu pháp lý, không phụ thuộc vào ý chí chủ quan của tổ chức hay cá nhân. Tuy nhiên, pháp luật vẫn bảo đảm quyền lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm nhằm tạo sự cạnh tranh lành mạnh trên thị trường. Điều này giúp bên mua chủ động so sánh điều kiện, dịch vụ và chi phí bảo hiểm.
Tình huống giả định
-
Công ty An Phát thuộc đối tượng phải mua bảo hiểm
Tháng 9/2025, Công ty An Phát (tại Thành phố Đà Nẵng) đưa nhà xưởng mới vào hoạt động sản xuất và thuộc diện phải mua bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc. -
Công ty An Phát lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm
Doanh nghiệp tìm hiểu nhiều đơn vị bảo hiểm khác nhau và ký hợp đồng với doanh nghiệp bảo hiểm đáp ứng điều kiện triển khai bảo hiểm bắt buộc. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa đối với Công ty An Phát
Việc mua bảo hiểm phù hợp Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm giúp doanh nghiệp tuân thủ nghĩa vụ pháp lý và hạn chế rủi ro khi xảy ra sự cố.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài có được từ chối bán khi bên mua đáp ứng đủ yêu cầu không?
Trả lời vắn tắt: Không. Doanh nghiệp bảo hiểm được phép triển khai không được từ chối bán khi bên mua đáp ứng đủ điều kiện.
Khoản 4 Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 quy định như sau:
Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022
Điều 8. Bảo hiểm bắt buộc
...
4. Doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài được phép triển khai bảo hiểm bắt buộc không được từ chối bán khi tổ chức, cá nhân đáp ứng đủ điều kiện mua bảo hiểm bắt buộc theo quy định của pháp luật.
...
Việc cấm từ chối bán giúp bảo đảm mọi đối tượng thuộc diện bắt buộc đều có khả năng tiếp cận bảo hiểm. Điều này ngăn ngừa tình trạng lựa chọn khách hàng hoặc gây khó khăn trong quá trình mua bảo hiểm. Qua đó, cơ chế bảo hiểm bắt buộc được vận hành đồng bộ và hiệu quả.
Tình huống giả định
-
Công ty Bảo Minh tiếp nhận yêu cầu mua bảo hiểm
Tháng 10/2025, Công ty Bảo Minh nhận hồ sơ mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc từ một doanh nghiệp vận tải tại Thành phố Cần Thơ. -
Công ty Bảo Minh rà soát điều kiện mua bảo hiểm
Sau khi kiểm tra, doanh nghiệp bảo hiểm xác định bên mua đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định pháp luật. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa đối với các bên
Công ty Bảo Minh ký hợp đồng bảo hiểm theo Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm, bảo đảm quyền mua bảo hiểm bắt buộc của doanh nghiệp vận tải.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
