Thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc là một biện pháp được pháp luật Việt Nam quy định nhằm đảm bảo tính nhân đạo và an toàn trong quá trình thi hành án. Mỗi trường hợp cụ thể đều có quy trình nghiêm ngặt, đặc biệt là với liều lượng và số lần tiêm. Trong trường hợp đã tiêm đủ ba mũi thuốc mà người bị thi hành án vẫn chưa chết, pháp luật cũng đã có hướng xử lý rõ ràng.
1. Trường hợp tiêm 3 mũi thuốc tử hình mà người bị thi hành án chưa chết thì xử lý ra sao?
Khoản 4 Điều 6 Nghị định 43/2020/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 6. Quy trình thực hiện tiêm thuốc
...4. Cán bộ trực tiếp thi hành án tử hình chịu trách nhiệm thực hiện các bước sau:
...
d) Kiểm tra hoạt động tim của người bị thi hành án tử hình qua máy điện tâm đồ. Trường hợp sau mười phút mà người bị thi hành án tử hình chưa chết, cán bộ kiểm tra phải báo cáo Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình để ra lệnh sử dụng thuốc dự phòng;
Mỗi lần tiêm thuốc sau mười phút mà người bị thi hành án tử hình chưa chết, cán bộ kiểm tra phải báo cáo Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình để ra lệnh tiếp tục sử dụng liều thuốc dự phòng tiêm lần thứ hai, thứ ba;
Trường hợp tiêm hết liều thuốc thứ ba sau mười phút mà người bị thi hành án chưa chết thì Đội trưởng Đội thi hành án phải báo cáo Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình ra quyết định tạm dừng thi hành án....
Theo quy định trên, mỗi trường hợp thi hành án tử hình sẽ được chuẩn bị sẵn 03 liều thuốc gồm một liều chính và hai liều dự phòng. Sau mỗi lần tiêm, cán bộ kiểm tra tình trạng hoạt động tim của tử tù. Nếu sau mười phút mà người này vẫn chưa chết, Chủ tịch Hội đồng thi hành án sẽ ra lệnh tiếp tục tiêm liều dự phòng tiếp theo. Tuy nhiên, nếu sau ba lần tiêm mà tử tù vẫn chưa tử vong thì không được tiếp tục tiêm thêm, mà buộc phải tạm dừng thi hành án và chờ quyết định tiếp theo từ cấp có thẩm quyền.
Tình huống giả định
Nguyễn Văn Hùng, 41 tuổi, bị tuyên án tử hình vì tội giết người cướp tài sản. Ngày 20/3/2025, Hội đồng thi hành án tại Trại giam tỉnh An Giang tiến hành thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc. Sau khi thực hiện đủ ba bước tiêm theo quy định, máy điện tâm đồ cho thấy tim của Hùng vẫn còn hoạt động yếu. Cán bộ kiểm tra lập tức báo cáo Chủ tịch Hội đồng thi hành án và tiếp tục tiêm mũi thứ hai và thứ ba theo lệnh. Tuy nhiên, mười phút sau mũi tiêm thứ ba, tình trạng vẫn không thay đổi rõ rệt.
Trước tình huống này, Đội trưởng Đội thi hành án báo cáo khẩn cấp và Chủ tịch Hội đồng đã ban hành quyết định tạm dừng thi hành án theo đúng quy trình pháp luật. Các cơ quan chuyên môn được yêu cầu theo dõi, giám sát và đưa ra phương án xử lý tiếp theo một cách thận trọng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Một liều thuốc sử dụng cho thi hành án tử hình gồm những loại thuốc nào?
Khoản 1 Điều 4 Nghị định 43/2020/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 4. Thuốc sử dụng cho thi hành án tử hình
Thuốc tiêm để sử dụng cho thi hành án tử hình bao gồm:
a) Thuốc làm mất tri giác;
b) Thuốc làm liệt hệ vận động;
c) Thuốc làm ngừng hoạt động của tim.Một liều thuốc gồm 03 loại thuốc quy định tại khoản 1 Điều này và dùng cho 01 người.
...
Theo quy định, việc thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc sẽ tuân thủ nghiêm ngặt về loại thuốc và trình tự tiêm. Cụ thể, một liều thuốc được sử dụng gồm 3 loại nhằm đảm bảo tử tù không còn tri giác, không có khả năng vận động và cuối cùng là ngừng tim. Trình tự tiêm cũng được thiết kế để hạn chế tối đa đau đớn và rủi ro không mong muốn, đảm bảo sự nhân đạo trong quá trình thi hành án.
Các loại thuốc này do Bộ Y tế cấp theo đề nghị từ Bộ Công an hoặc Bộ Quốc phòng, và được quản lý, bảo quản theo chế độ đặc biệt nhằm ngăn chặn mọi rủi ro trong quá trình sử dụng.
Tình huống giả định
Ngày 10/4/2025, Trại tạm giam C10 thuộc Công an tỉnh Bình Dương tiến hành thi hành án tử hình đối với Nguyễn Minh Tuấn – người bị kết án tử hình về tội giết người cướp tài sản. Trước thời điểm thi hành án, lực lượng thi hành án đã chuẩn bị đủ 03 liều thuốc theo quy định. Mỗi liều gồm 03 loại: thuốc làm mất tri giác, thuốc làm liệt hệ vận động và thuốc làm ngừng hoạt động của tim.
Trong quá trình thực hiện, cán bộ chuyên môn tiêm từng loại thuốc theo trình tự đã được pháp luật hướng dẫn. Sau khi tiêm hết liều thứ ba, qua máy điện tâm đồ, tim của Tuấn vẫn chưa ngừng đập. Trước tình huống này, Đội trưởng Đội thi hành án báo cáo Chủ tịch Hội đồng thi hành án và được chỉ đạo ra quyết định tạm dừng thi hành án, đảm bảo đúng quy trình theo Nghị định 43/2020/NĐ-CP.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Thi hành án tử hình bằng tiêm thuốc là quy trình được pháp luật quy định chặt chẽ từ số lượng thuốc đến từng bước thực hiện. Trong trường hợp tiêm đủ ba mũi mà tử tù chưa chết, việc thi hành án phải tạm dừng theo quyết định của Hội đồng thi hành án. Mỗi liều thuốc sử dụng cho thi hành án gồm ba loại: làm mất tri giác, làm liệt vận động và làm ngừng tim.
