Công tác quản lý thú y luôn đặt ra yêu cầu chặt chẽ đối với việc sản xuất, lưu hành và nhập khẩu thuốc thú y. Việc tìm hiểu rõ khái niệm thuốc thú y giúp xác định bản chất và vai trò của sản phẩm này trong phòng ngừa, chữa trị dịch bệnh cho vật nuôi. Các quy định pháp luật hiện hành cũng xác định rõ trường hợp thuốc thú y chưa có Giấy chứng nhận lưu hành vẫn được phép nhập khẩu và điều kiện đi kèm.
1. Thuốc thú y là gì?
Khoản 21 Điều 3 Luật Thú y 2015 quy định cụ thể:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
21. Thuốc thú y là đơn chất hoặc hỗn hợp các chất bao gồm dược phẩm, vắc-xin, chế phẩm sinh học, vi sinh vật, hóa chất được phê duyệt dùng cho động vật nhằm phòng bệnh, chữa bệnh, chẩn đoán bệnh, điều chỉnh, phục hồi chức năng sinh trưởng, sinh sản của động vật.
...
Theo khoản 21 Điều 3 Luật Thú y 2015, thuốc thú y được hiểu là đơn chất hoặc hỗn hợp các chất đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt sử dụng cho động vật. Thành phần của thuốc thú y có thể bao gồm dược phẩm, vắc-xin, chế phẩm sinh học, vi sinh vật hoặc hóa chất. Thuốc thú y được sử dụng với mục đích phòng ngừa bệnh, điều trị bệnh, hỗ trợ chẩn đoán bệnh và điều chỉnh hoặc phục hồi các chức năng sinh trưởng, sinh sản của động vật.
Tình huống giả định
- Trại chăn nuôi heo An Phú phát hiện dịch bệnh
Ngày 20/11/2025, Trại chăn nuôi heo An Phú tại huyện Củ Chi, TP. Hồ Chí Minh ghi nhận nhiều con heo có triệu chứng sốt và bỏ ăn. - Trại chăn nuôi heo An Phú được Chi cục Thú y TP. Hồ Chí Minh kiểm tra và chẩn đoán
Ngày 21/11/2025, Chi cục Thú y TP. Hồ Chí Minh cử đoàn cán bộ đến lấy mẫu bệnh phẩm, xác định heo tại trại nhiễm vi rút PRRS (tai xanh). - Trại chăn nuôi heo An Phú sử dụng thuốc thú y theo hướng dẫn
Ngày 22/11/2025, trại được cấp phát vắc-xin và thuốc thú y đặc trị, tiến hành tiêm phòng và điều trị cho toàn bộ đàn heo. - Trại chăn nuôi heo An Phú được Chi cục Thú y TP. Hồ Chí Minh tái kiểm tra
Ngày 29/11/2025, Chi cục Thú y TP. Hồ Chí Minh kiểm tra lại, ghi nhận đàn heo tại trại đã hồi phục sức khỏe và dịch bệnh được khống chế hoàn toàn.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Thuốc thú y chưa có Giấy chứng nhận lưu hành có được nhập khẩu không?
Khoản 2 Điều 100 Luật Thú y 2015 quy định cụ thể:
Điều 100. Nhập khẩu, xuất khẩu thuốc thú y, nguyên liệu thuốc thú y
...
2. Thuốc thú y chưa có Giấy chứng nhận lưu hành thuốc thú y tại Việt Nam được nhập khẩu trong trường hợp sau đây:
a) Phòng, chống dịch bệnh động vật khẩn cấp, khắc phục hậu quả thiên tai;
b) Mẫu kiểm nghiệm, khảo nghiệm, đăng ký lưu hành, tham gia trưng bày triển lãm, hội chợ, nghiên cứu khoa học;
c) Chữa bệnh đối với động vật tạm nhập tái xuất, quá cảnh lãnh thổ Việt Nam;
d) Tạm nhập tái xuất, gia công xuất khẩu theo hợp đồng đã ký với tổ chức, cá nhân nước ngoài;
đ) Dùng trong chẩn đoán, xét nghiệm, kiểm nghiệm về thú y;
e) Viện trợ của các tổ chức quốc tế và các hình thức nhập khẩu phi mậu dịch khác.
...
Khoản 2 Điều 100 Luật Thú y 2015 quy định cụ thể thuốc thú y chưa có Giấy chứng nhận lưu hành tại Việt Nam chỉ được phép nhập khẩu trong những trường hợp nhất định. Các trường hợp này gồm: phục vụ phòng, chống dịch bệnh động vật khẩn cấp hoặc khắc phục hậu quả thiên tai; làm mẫu để kiểm nghiệm, khảo nghiệm, đăng ký lưu hành, trưng bày triển lãm, hội chợ hoặc nghiên cứu khoa học; dùng để chữa bệnh cho động vật thuộc diện tạm nhập tái xuất hoặc quá cảnh lãnh thổ Việt Nam; phục vụ hoạt động tạm nhập tái xuất, gia công xuất khẩu theo hợp đồng với tổ chức, cá nhân nước ngoài; dùng trong chẩn đoán, xét nghiệm, kiểm nghiệm về thú y; hoặc là viện trợ từ tổ chức quốc tế và các hình thức nhập khẩu phi mậu dịch khác.
Tình huống giả định
- Chi cục Thú y tỉnh Tây Ninh phát hiện dịch cúm gia cầm H5N8
Ngày 05/12/2025, Chi cục Thú y tỉnh Tây Ninh báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc xuất hiện ổ dịch cúm gia cầm H5N8 tại xã Cần Giuộc. - Chi cục Thú y tỉnh Tây Ninh phối hợp nhập khẩu thuốc thú y khẩn cấp
Ngày 06/12/2025, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chấp thuận cho nhập khẩu lô vắc-xin H5N8 từ Nhật Bản dù chưa có Giấy chứng nhận lưu hành tại Việt Nam, nhằm phòng chống dịch bệnh khẩn cấp. - Chi cục Thú y tỉnh Tây Ninh tiếp nhận và phân phối vắc-xin
Ngày 10/12/2025, Công ty TNHH Dược thú y Á Châu nhập khẩu lô vắc-xin về Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và bàn giao để Chi cục Thú y tỉnh Tây Ninh phân phối đến các trại chăn nuôi. - Chi cục Thú y tỉnh Tây Ninh khống chế dịch bệnh
Ngày 20/12/2025, Chi cục Thú y tỉnh Tây Ninh ghi nhận đàn gia cầm tại các khu vực tiêm phòng đã ổn định, không còn phát sinh ổ dịch mới.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Quản lý nhập khẩu thuốc thú y là một phần quan trọng trong việc bảo đảm an toàn dịch bệnh và sức khỏe cộng đồng. Khái niệm thuốc thú y cho thấy đây là yếu tố không thể thiếu trong công tác phòng bệnh, chữa bệnh cho động vật. Các trường hợp được phép nhập khẩu dù chưa có Giấy chứng nhận lưu hành chỉ diễn ra khi có mục đích chính đáng, phục vụ nhu cầu cấp thiết hoặc hoạt động chuyên môn, nghiên cứu theo quy định pháp luật.
