Lao động nữ trong chu kỳ hành kinh có quyền nghỉ ngơi mỗi ngày 30 phút trong thời gian làm việc, nhằm bảo vệ sức khỏe và đảm bảo năng suất lao động. Nếu doanh nghiệp không thực hiện quyền lợi này và không cho lao động nữ nghỉ, sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt lên đến 40.000.000 đồng.
1. Quy định về thời gian nghỉ ngơi trong chu kỳ hành kinh của lao động nữ
Khoản 4 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
Điều 137. Bảo vệ thai sản
...4. Lao động nữ trong thời gian hành kinh được nghỉ mỗi ngày 30 phút, trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ mỗi ngày 60 phút trong thời gian làm việc. Thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động.
Điều 80 Nghị định 145/2020/NĐ-CP:
Điều 80. Chăm sóc sức khỏe đối với lao động nữ
...
3. Nghỉ trong thời gian hành kinh của lao động nữ:
a) Lao động nữ trong thời gian hành kinh có quyền được nghỉ mỗi ngày 30 phút tính vào thời giờ làm việc và vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động, số ngày có thời gian nghỉ trong thời gian hành kinh do hai bên thỏa thuận phù hợp với điều kiện thực tế tại nơi làm việc và nhu cầu của lao động nữ nhưng tối thiểu là 03 ngày làm việc trong một tháng; thời điểm nghỉ cụ thể của từng tháng do người lao động thông báo với người sử dụng lao động;
b) Trường hợp lao động nữ có yêu cầu nghỉ linh hoạt hơn so với quy định tại điểm a khoản này thì hai bên thỏa thuận để được bố trí nghỉ phù hợp với điều kiện thực tế tại nơi làm việc và nhu cầu của lao động nữ;
c) Trường hợp lao động nữ không có nhu cầu nghỉ và được người sử dụng lao động đồng ý để người lao động làm việc thì ngoài tiền lương được hưởng theo quy định tại điểm a khoản này, người lao động được trả thêm tiền lương theo công việc mà người lao động đã làm trong thời gian được nghỉ và thời gian làm việc này không tính vào thời giờ làm thêm của người lao động.
...
Theo Khoản 4 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019, lao động nữ trong thời gian hành kinh được quyền nghỉ mỗi ngày 30 phút trong suốt thời gian làm việc. Thời gian nghỉ này được tính vào thời gian làm việc, và đặc biệt, lao động nữ sẽ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động trong suốt thời gian nghỉ này.
Ngoài ra, Điều 80 Nghị định 145/2020/NĐ-CP cũng quy định rõ hơn về quyền lợi nghỉ ngơi của lao động nữ trong thời gian hành kinh. Số ngày nghỉ này sẽ được thỏa thuận giữa lao động nữ và người sử dụng lao động, nhưng tối thiểu phải là 03 ngày làm việc trong một tháng. Thời điểm nghỉ cụ thể trong từng tháng sẽ được lao động nữ thông báo cho người sử dụng lao động trước. Nếu lao động nữ có nhu cầu nghỉ nhiều hơn hoặc linh động hơn so với quy định này, hai bên có thể thỏa thuận để bố trí thời gian nghỉ sao cho phù hợp với điều kiện làm việc và nhu cầu cá nhân của lao động nữ.
Trong trường hợp lao động nữ không yêu cầu nghỉ và vẫn tiếp tục làm việc trong thời gian hành kinh, người sử dụng lao động phải đồng ý và trả thêm tiền lương cho công việc đã làm trong thời gian nghỉ ngoài tiền lương theo hợp đồng lao động. Tuy nhiên, thời gian làm việc này không được tính vào giờ làm thêm của lao động nữ.
Tình huống giả định
Chị Hương là công nhân làm việc tại một xưởng may của công ty TNHH Hòa Bình. Theo quy định của công ty, lao động nữ có quyền được nghỉ 30 phút mỗi ngày trong thời gian hành kinh để bảo vệ sức khỏe, và thời gian này vẫn được tính vào thời gian làm việc, vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động. Quy định này đã được phổ biến rộng rãi trong nội bộ công ty và có sẵn trong bản hợp đồng lao động của chị Hương.
Trong một tháng vừa qua, chị Hương không nghỉ vào bất kỳ ngày nào trong chu kỳ hành kinh mặc dù công ty đã thông báo rõ ràng về quyền lợi này. Chị Hương giải thích rằng công việc nhiều và cô không muốn nghỉ vì lo ngại công việc sẽ bị chậm tiến độ, nhưng thực tế là chị không yêu cầu nghỉ, cũng không thông báo cho bộ phận nhân sự về việc nghỉ linh động hơn. Cô vẫn làm việc bình thường mà không yêu cầu bất kỳ thời gian nghỉ nào trong suốt thời gian hành kinh.
Sau khi kết thúc tháng, chị Hương nhận lương đầy đủ, bao gồm cả tiền lương theo hợp đồng và tiền lương cho công việc đã làm trong thời gian cô đáng lẽ phải nghỉ. Điều này là do công ty đã tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật về quyền lợi của lao động nữ trong thời gian hành kinh. Mặc dù chị Hương không nghỉ, công ty vẫn thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả lương cho công việc đã làm, và số tiền lương đó không bị trừ đi dù lẽ ra cô có thể nghỉ 30 phút mỗi ngày.
Công ty không yêu cầu chị Hương phải nghỉ, mà chỉ ghi nhận rằng nếu chị không muốn nghỉ, sẽ không có bất kỳ hình thức xử phạt hay yêu cầu nào. Hơn nữa, công ty khuyến khích lao động nữ nghỉ ngơi để bảo vệ sức khỏe nhưng không ép buộc. Do đó, dù không sử dụng quyền nghỉ ngơi trong kỳ hành kinh, chị Hương vẫn được hưởng tiền lương đầy đủ cho các ngày làm việc mà không nghỉ.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Doanh nghiệp nếu không cho lao động nữ nghỉ ngơi trong thời gian hành kinh có bị phạt không?
Điều 6, điểm d khoản 2 Điều 28 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định:
Điều 28. Vi phạm quy định về lao động nữ và bảo đảm bình đẳng giới
...
2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
...d) Không cho lao động nữ nghỉ 30 phút mỗi ngày trong thời gian hành kinh trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận khác;
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân....
Theo Điểm d khoản 2 Điều 28 Nghị định 22/2022/NĐ-CP, nếu người sử dụng lao động không cho lao động nữ nghỉ 30 phút mỗi ngày trong thời gian hành kinh (trừ trường hợp có thỏa thuận khác giữa hai bên), sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của lao động nữ trong chu kỳ hành kinh, đảm bảo họ được nghỉ ngơi đầy đủ để tránh ảnh hưởng đến công việc và sức khỏe.
Ngoài ra, mức phạt đối với tổ chức sẽ gấp đôi mức phạt đối với cá nhân. Cụ thể, nếu tổ chức vi phạm quy định này, mức phạt sẽ dao động từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.
Tình huống giả định
Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Hoàng Anh, một doanh nghiệp sản xuất linh kiện điện tử, có hơn 100 lao động nữ. Mặc dù đã có quy định trong nội bộ về quyền lợi nghỉ ngơi trong chu kỳ kinh nguyệt, nhưng do nhu cầu công việc, bộ phận sản xuất đã không cho các lao động nữ nghỉ 30 phút mỗi ngày trong thời gian hành kinh để hoàn thành mục tiêu sản xuất.
Chị Mai, một công nhân làm việc tại dây chuyền lắp ráp, sau một thời gian không được nghỉ ngơi đầy đủ trong kỳ kinh nguyệt, cảm thấy mệt mỏi và ảnh hưởng đến sức khỏe. Chị quyết định báo cáo với công đoàn công ty về việc không được nghỉ 30 phút mỗi ngày. Công đoàn đã lập tức thông báo cho ban lãnh đạo công ty về vi phạm này.
Sau khi thanh tra, cơ quan chức năng đã xác định rằng công ty đã không thực hiện đúng quy định của Điều 28 Nghị định 22/2022/NĐ-CP, và quyết định xử phạt công ty 40.000.000 đồng vì vi phạm quy định về nghỉ ngơi của lao động nữ trong thời gian hành kinh. Ngoài ra, công ty còn phải cam kết thực hiện nghiêm chỉnh các quy định bảo vệ quyền lợi sức khỏe của lao động nữ trong tương lai.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
Kết luận
Lao động nữ có quyền nghỉ 30 phút mỗi ngày trong chu kỳ hành kinh và vẫn được hưởng đầy đủ tiền lương theo hợp đồng lao động. Tuy nhiên, nếu lao động nữ không nghỉ mà tiếp tục làm việc, thời gian này không được tính là làm thêm giờ. Nếu doanh nghiệp không cho lao động nữ nghỉ trong chu kỳ hành kinh theo quy định, sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt lên đến 40.000.000 đồng.
