San lấp đất nông nghiệp trái phép bị phạt từ 5.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng tùy diện tích vi phạm và có thể bị thu hồi đất nếu tái phạm hoặc làm mất khả năng canh tác.
Đất nông nghiệp là nguồn tài nguyên quan trọng được Nhà nước bảo vệ để bảo đảm an ninh lương thực và phát triển bền vững. Việc tự ý san lấp hoặc làm thay đổi địa hình đất nông nghiệp không chỉ ảnh hưởng đến khả năng canh tác mà còn vi phạm pháp luật. Pháp luật quy định rõ mức xử phạt đối với hành vi san lấp trái phép và biện pháp thu hồi đất khi người vi phạm tái phạm hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng.
1. San lấp đất nông nghiệp trái phép bị xử phạt bao nhiêu?
Khoản 2 Điều 14 Nghị định 123/2024/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 14. Hủy hoại đất
...
2. Hành vi làm biến dạng địa hình thuộc một trong các trường hợp sau đây: thay đổi độ dốc bề mặt đất; hạ thấp bề mặt đất; san lấp đất có mặt nước chuyên dùng (trừ hồ thủy lợi) hoặc san lấp nâng cao, hạ thấp bề mặt của đất sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản mà làm mất hoặc giảm khả năng sử dụng đất theo mục đích đã được xác định (trừ trường hợp chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất trồng lúa sang trồng lúa kết hợp nuôi trồng thủy sản, xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp trên đất trồng lúa, cải tạo đất nông nghiệp thành ruộng bậc thang và hình thức cải tạo đất khác phù hợp với mục đích sử dụng đất được giao, được thuê, được công nhận quyền sử dụng đất hoặc phù hợp với dự án đầu tư đã được Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất phê duyệt hoặc chấp thuận) thì hình thức và mức xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với diện tích đất dưới 0,05 héc ta;
b) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta;
c) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta;
d) Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta;
đ) Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 01 héc ta trở lên.
...
Hành vi tự ý san lấp, làm thay đổi địa hình hoặc hạ thấp, nâng cao bề mặt đất nông nghiệp khiến đất mất khả năng canh tác sẽ bị xử phạt theo diện tích vi phạm. Cụ thể, mức phạt từ 5.000.000 đồng đối với diện tích dưới 0,05 héc ta và tăng dần đến 200.000.000 đồng nếu diện tích bị san lấp từ 1 héc ta trở lên. Quy định này áp dụng cho các trường hợp san lấp trái phép không nằm trong dự án được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Tình huống giả định
- Ông Dũng tự ý san lấp đất ruộng
Ông Nguyễn Văn Dũng thuê máy xúc san phẳng 3.000 m² đất lúa của gia đình để dự định làm xưởng sản xuất nhỏ mà không xin phép chính quyền địa phương. - Người dân xung quanh phản ánh vụ việc
Hàng xóm phát hiện khu đất bị đổ đất đá và báo cho Ủy ban nhân dân xã kiểm tra hiện trạng. - Cơ quan chức năng tiến hành lập biên bản
Đoàn kiểm tra xã xác định diện tích đất bị san lấp là 0,3 héc ta, thuộc loại đất nông nghiệp chưa được chuyển mục đích sử dụng. - Ông Dũng bị xử phạt hành chính
Ủy ban nhân dân huyện ra quyết định xử phạt 50.000.000 đồng và yêu cầu ông Dũng khôi phục lại hiện trạng ban đầu của đất canh tác.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. San lấp đất nông nghiệp trái phép có bị thu hồi đất không?
Khoản 2 Điều 81 Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể:
Điều 81. Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai
...
2. Người sử dụng đất hủy hoại đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi hủy hoại đất mà tiếp tục vi phạm.
...
Người sử dụng đất nông nghiệp khi tự ý san lấp, làm biến dạng địa hình hoặc hủy hoại đất mà bị xử phạt hành chính, nhưng sau đó vẫn tái phạm, sẽ thuộc trường hợp bị Nhà nước thu hồi đất. Việc thu hồi được áp dụng khi hành vi san lấp làm mất khả năng sử dụng đất theo mục đích đã được giao hoặc cho thuê, gây ảnh hưởng đến quỹ đất nông nghiệp cần bảo vệ.
Tình huống giả định
- Ông Long tự ý san lấp ruộng trồng lúa
Ông Trần Văn Long dùng xe tải đổ đất, nâng nền trên diện tích 0,2 héc ta đất nông nghiệp của gia đình để làm nhà kho, dù chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất. - Cơ quan chức năng xử phạt hành chính
Ủy ban nhân dân huyện lập biên bản, ra quyết định xử phạt 30.000.000 đồng và buộc ông Long khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất. - Ông Long tiếp tục vi phạm sau khi bị xử phạt
Ba tháng sau, ông Long tiếp tục thuê máy múc san phẳng phần ruộng còn lại, bất chấp cảnh báo của chính quyền địa phương. - Nhà nước ra quyết định thu hồi đất
Do tái phạm và làm mất khả năng canh tác, Ủy ban nhân dân tỉnh ra quyết định thu hồi toàn bộ diện tích đất nông nghiệp mà ông Long đã san lấp trái phép.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Người tự ý san lấp đất nông nghiệp sẽ bị xử phạt hành chính từ 5.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng tùy theo diện tích đất bị vi phạm. Nếu tái phạm hoặc làm đất mất khả năng sử dụng theo mục đích được giao, Nhà nước có quyền thu hồi đất. Quy định này thể hiện sự nghiêm minh trong quản lý đất đai và bảo vệ tài nguyên nông nghiệp quốc gia.
