Trong thời đại mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, việc chia sẻ hình ảnh hay video cá nhân đã trở nên phổ biến và dễ dàng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, không phải ai cũng ý thức được rằng những nội dung nhạy cảm, dù là do chính mình đăng tải, vẫn có thể vi phạm pháp luật. Vậy nếu một người tự đăng video riêng tư của mình lên mạng, họ có bị xử phạt hay không? Đây là vấn đề không ít người còn nhầm lẫn, và bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn từ góc độ pháp lý.
1. Xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi phát tán ảnh, video nhạy cảm
Theo điểm b khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 37 Điều 1 Nghị định 14/2022/NĐ-CP, hành vi phát tán ảnh, video nhạy cảm bị xử phạt như sau:
Điều 101. Vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội
1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau:
...b) Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc.
...
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi tiết lộ thông tin thuộc danh mục bí mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này.
Mạng xã hội ngày nay là nơi mọi người chia sẻ thông tin, cảm xúc và hình ảnh cá nhân. Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận thức rõ ràng rằng việc đăng tải ảnh hoặc video nhạy cảm lên mạng cũng có thể bị xử phạt nếu vượt quá giới hạn pháp luật.
Theo điểm b khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 37 Điều 1 Nghị định 14/2022/NĐ-CP, nếu cá nhân: “Lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin… dâm ô, đồi trụy…” thì sẽ bị xử phạt từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
Những hành vi có thể được xem là vi phạm vào Điều 101 bao gồm:
- Đăng ảnh, video có nội dung phản cảm, hở hang quá mức, hoặc mang yếu tố khiêu dâm lên các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, YouTube…
- Chia sẻ lại clip "nóng" của người khác, bất kể là do vô tình hay cố ý.
- Lan truyền các đoạn video quay lén trong nhà nghỉ, phòng thay đồ, nhà riêng… có tính chất xâm phạm nhân phẩm hoặc gây sốc.
Dù người đăng không trực tiếp là người quay hay tạo ra nội dung, nhưng nếu hành vi chia sẻ, phát tán những nội dung nhạy cảm đó lên mạng xã hội thì vẫn có thể bị xử phạt theo quy định.
Trường hợp nội dung đăng tải có liên quan đến thông tin cá nhân, hình ảnh riêng tư hoặc bí mật đời tư của người khác mà chưa được sự đồng ý, thì người chia sẻ còn có thể bị xử lý với mức phạt cao hơn, theo khoản 2 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP: “Phạt tiền đến 30.000.000 đồng đối với cá nhân và đến 60.000.000 đồng đối với tổ chức trong trường hợp tiết lộ thông tin thuộc bí mật cá nhân, đời tư của người khác mà không được sự đồng ý.
Tình huống giả định
Trần Thùy Linh, 21 tuổi, là sinh viên năm cuối của một trường đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh. Sau khi chia tay bạn trai cũ là Nguyễn Minh Khôi trong tâm thế đầy tổn thương và giận dữ, Linh phát hiện vẫn còn giữ đoạn video ghi lại khoảnh khắc thân mật giữa hai người trước đây. Trong lúc mất kiểm soát cảm xúc, Linh đã đăng đoạn video đó lên tài khoản Facebook cá nhân, kèm theo những dòng trạng thái đầy ám chỉ, công kích người yêu cũ.
Chỉ sau vài giờ, đoạn video lan truyền chóng mặt trên mạng xã hội, thu hút hàng nghìn lượt xem và bình luận. Nhiều người nhanh chóng nhận ra nhân vật trong video là Khôi, dẫn đến việc anh bị ảnh hưởng nghiêm trọng về uy tín, tinh thần và cả mối quan hệ gia đình.
Vụ việc sau đó được trình báo đến cơ quan chức năng. Qua xác minh, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an Thành phố Hồ Chí Minh xác định hành vi của Trần Thùy Linh đã xâm phạm đời tư cá nhân, phát tán hình ảnh nhạy cảm không có sự đồng ý của người liên quan – vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP.
Kết quả, Linh bị xử phạt 30 triệu đồng vì hành vi vi phạm hành chính, đồng thời bị buộc phải gỡ bỏ toàn bộ nội dung vi phạm. Ngoài ra, Linh còn phải gửi lời xin lỗi công khai đến người bị hại theo yêu cầu của cơ quan chức năng.
(Đây là tình huống giả định nhằm minh họa cho hành vi vi phạm)
2. Truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi phát tán ảnh, video nhạy cảm
Theo quy định của pháp luật hiện hành:
Điều 326. Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy
1. Người nào làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến sách, báo, tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc những vật phẩm khác có nội dung khiêu dâm, đồi trụy hoặc hành vi khác truyền bá vật phẩm đồi trụy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Dữ liệu được số hóa có dung lượng từ 01 gigabyte (GB) đến dưới 05 gigabyte (GB);b) Sách in, báo in có số lượng từ 50 đơn vị đến 100 đơn vị;
c) Ảnh bản giấy có số lượng từ 100 ảnh đến 200 ảnh;
d) Phổ biến cho 10 người đến 20 người;
đ) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Có tổ chức;b) Dữ liệu được số hóa có dung lượng từ 05 gigabyte (GB) đến dưới 10 gigabyte (GB);
c) Sách in, báo in có số lượng từ 51 đơn vị đến 100 đơn vị;
d) Ảnh bản giấy có số lượng từ 201 ảnh đến 500 ảnh;
đ) Phổ biến cho 21 người đến 100 người;
e) Đối với người dưới 18 tuổi;
g) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;
h) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Dữ liệu được số hóa có dung lượng 10 gigabyte (GB) trở lên;b) Sách in, báo in có số lượng 101 đơn vị trở lên;
c) Ảnh bản giấy có số lượng 501 ảnh trở lên;
d) Phổ biến cho 101 người trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Theo quy định này, người nào làm ra, lưu trữ, chia sẻ, mua bán hoặc phát tán các hình ảnh, video, sản phẩm có nội dung khiêu dâm, đồi trụy với mục đích phổ biến cho người khác có thể bị phạt tiền hoặc phạt tù, tùy theo mức độ vi phạm.
Mức hình phạt cụ thể:
- Phạt nhẹ nhất: Nếu chỉ vi phạm ở mức cơ bản, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến 100 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
- Phạt nặng hơn: Trường hợp người phạm tội lập nhóm, có tổ chức, sử dụng mạng Internet để lan truyền, hoặc phổ biến nội dung đồi trụy cho nhiều người (từ 21 đến 100 người) thì có thể bị phạt tù từ 3 đến 10 năm.
- Phạt cao nhất: Nếu nội dung phát tán có dung lượng dữ liệu số từ 10 GB trở lên, số lượng ảnh từ 500 ảnh trở lên, hoặc phổ biến cho hơn 100 người, thì người vi phạm có thể bị phạt tù từ 7 đến 15 năm.
Tổng kết, việc phát tán hình ảnh, video có nội dung khiêu dâm không chỉ là hành vi thiếu đạo đức mà còn có thể khiến người vi phạm đối diện với mức án tù rất nghiêm khắc, thậm chí lên đến 15 năm.
Tình huống giả định
Nguyễn Thanh Hòa, 23 tuổi, là một TikToker không chuyên nhưng có tham vọng trở nên nổi tiếng nhanh chóng. Trong một lần livestream chia sẻ về “cuộc sống cá nhân không ngại phô bày”, Hòa bất ngờ đăng tải một đoạn video quay lại cảnh riêng tư nhạy cảm của chính mình với lời chú thích mang tính gợi dục. Mặc dù nhân vật trong video không phải ai khác ngoài Hòa, nhưng mục đích rõ ràng là để thu hút sự chú ý, tăng lượt xem và kiếm tiền từ nền tảng.
Video lập tức lan truyền chóng mặt trên mạng xã hội, thu hút hàng chục ngàn lượt xem và bình luận. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau, tài khoản của Hòa bị báo cáo và khóa bởi nền tảng do vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng. Đồng thời, cơ quan chức năng vào cuộc điều tra, xác định hành vi của Hòa là truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy theo quy định tại Điều 326 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017).
Dù chính Hòa là người trong video, nhưng vì mục đích phát tán là để phổ biến nội dung nhạy cảm đến cộng đồng nhằm thu lợi cá nhân, nên hành vi này vẫn cấu thành tội phạm. Việc “là chính mình” không phải là lý do để miễn trừ trách nhiệm hình sự, nếu nội dung mang tính khiêu dâm, đồi trụy và ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục.
Nguyễn Thanh Hòa sau đó bị khởi tố, và đối mặt với mức án phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm theo khoản 1 Điều 326, do hành vi làm ra và phổ biến video có nội dung đồi trụy trên không gian mạng.
(Đây là tình huống giả định nhằm minh họa cho hành vi vi phạm)
KẾT LUẬN
Phát tán hình ảnh, video nhạy cảm là hành vi xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư, danh dự của người khác và có thể bị xử lý theo pháp luật, từ xử phạt hành chính đến truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ. Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh, mỗi cá nhân cần ý thức rõ trách nhiệm pháp lý khi đăng tải, chia sẻ nội dung, tránh gây ra hậu quả nghiêm trọng.
