Tình trạng xe ô tô lưu thông khi đã quá hạn kiểm định kỹ thuật và bảo vệ môi trường diễn ra phổ biến, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người điều khiển và cộng đồng. Việc xử phạt hành vi này đã được quy định rõ ràng trong các nghị định hiện hành. Ngoài ra, nếu đăng kiểm viên cố tình làm sai lệch kết quả kiểm định, cá nhân này cũng sẽ bị xử lý nghiêm khắc.
1. Xe ô tô quá hạn đăng kiểm bị xử phạt như thế nào?
Khoản 5, 6, 8 Điều 16 Nghị định 100/2019/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP) quy định như sau:
Điều 16. Xử phạt người điều khiển xe ô tô (bao gồm cả rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo theo) và các loại xe tương tự xe ô tô vi phạm quy định về điều kiện của phương tiện khi tham gia giao thông
...
5. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Điều khiển xe có Giấy chứng nhận hoặc tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường nhưng đã hết hạn sử dụng dưới 01 tháng (kể cả rơ moóc và sơ mi rơ moóc);
...
6. Phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
...
c) Điều khiển xe không có Giấy chứng nhận hoặc tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (đối với loại xe có quy định phải kiểm định, trừ xe đăng ký tạm thời) hoặc có nhưng đã hết hạn sử dụng từ 01 tháng trở lên (kể cả rơ moóc và sơ mi rơ moóc);
...
8. Ngoài việc bị phạt tiền, người điều khiển xe thực hiện hành vi vi phạm còn bị áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung sau đây:
a) Thực hiện hành vi quy định tại điểm a, điểm b khoản 3; khoản 4; khoản 5; điểm c khoản 6; điểm a khoản 7 Điều này bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng;
...
Theo quy định tại khoản 5, 6 và 8 Điều 16 Nghị định 100/2019/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP), hành vi điều khiển xe ô tô quá hạn đăng kiểm là hành vi vi phạm pháp luật giao thông đường bộ và sẽ bị xử phạt theo mức độ nghiêm trọng của từng trường hợp. Cụ thể:
Trường hợp người điều khiển xe ô tô có Giấy chứng nhận hoặc tem kiểm định nhưng đã hết hạn dưới 01 tháng thì bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng (theo điểm a khoản 5). Đây là mức xử phạt áp dụng cho những trường hợp vi phạm nhẹ, xe vẫn có kiểm định nhưng quá hạn trong thời gian ngắn.
Nếu thời gian quá hạn kiểm định từ 01 tháng trở lên, hoặc xe không có Giấy chứng nhận/tem kiểm định, người điều khiển sẽ bị phạt nặng hơn, cụ thể là từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng (theo điểm c khoản 6).
Ngoài các mức phạt tiền, người vi phạm còn bị áp dụng hình phạt bổ sung là tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng.
Tình huống giả định
Anh Lê Ngọc Hoàng, 34 tuổi, trú tại Quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, là nhân viên kinh doanh tự do, thường xuyên sử dụng xe ô tô cá nhân hiệu Mazda 6 để đi lại. Do bận rộn với công việc và chủ quan rằng xe vẫn hoạt động bình thường, anh Hoàng đã không đưa xe đi kiểm định định kỳ dù tem kiểm định đã hết hạn từ cuối tháng 2 năm 2025. Đến ngày 8 tháng 5 năm 2025, trong lúc điều khiển phương tiện trên đường Phan Văn Trị, anh bị lực lượng Cảnh sát giao thông dừng xe kiểm tra hành chính.
Qua kiểm tra, tổ công tác phát hiện Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe anh Hoàng đã hết hạn sử dụng được 2 tháng 10 ngày. Căn cứ điểm c khoản 6 và khoản 8 Điều 16 Nghị định 100/2019/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP), anh Hoàng bị lập biên bản xử phạt hành chính với mức phạt tiền 5.000.000 đồng và bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe trong 2 tháng.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo).
2. Đăng kiểm viên làm sai lệch kết quả kiểm định bị xử lý ra sao?
Điều 38 Nghị định 100/2019/NĐ-CP (được bổ sung bởi khoản 22 Điều 2 Nghị định 123/2021/NĐ-CP) quy định như sau:
1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với đăng kiểm viên, nhân viên nghiệp vụ của Trung tâm đăng kiểm thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Làm sai lệch kết quả kiểm định;
...
Luật hiện hành quy định rõ trách nhiệm của đăng kiểm viên trong việc tuân thủ đúng quy trình kiểm định kỹ thuật. Việc cố tình làm sai lệch kết quả, không tuân thủ đúng quy chuẩn kỹ thuật hoặc thực hiện sai nhiệm vụ sẽ bị xử phạt hành chính từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng. Trường hợp hành vi gây hậu quả nghiêm trọng, gây tai nạn hoặc làm phát sinh trách nhiệm pháp lý khác, có thể bị xem xét xử lý theo quy định pháp luật hình sự.
Tình huống giả định
Anh Nguyễn Văn Trung là đăng kiểm viên tại Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới Thanh Xuân, đặt tại Quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh. Trong quá trình kiểm định xe ô tô tải biển số 51C-890.71 của Công ty Vận tải Hoàng Dương, anh Trung phát hiện hệ thống phanh chính của xe có dấu hiệu rò rỉ dầu và không đạt tiêu chuẩn an toàn. Tuy nhiên, do có mối quan hệ quen biết với một nhân viên của công ty này, anh Trung đã bỏ qua lỗi kỹ thuật và cố tình điều chỉnh thông số kiểm định trên hệ thống để xe đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.
Sau khi được cấp phép, chiếc xe tải nói trên tiếp tục vận hành trên tuyến Quốc lộ 1A. Chỉ một tuần sau, trong quá trình chở hàng nặng đi qua đoạn dốc cầu vượt Tân Tạo, xe bất ngờ mất phanh, lao qua làn đường đối diện và gây tai nạn liên hoàn khiến hai xe máy bị cuốn vào gầm, làm một người tử vong tại chỗ và hai người khác bị thương nặng.
Kết quả điều tra từ cơ quan Công an xác định nguyên nhân tai nạn là do hệ thống phanh chính của xe không đảm bảo an toàn kỹ thuật. Hồ sơ kiểm định bị nghi ngờ có dấu hiệu làm giả và qua đối chiếu dữ liệu tại Trung tâm đăng kiểm, lực lượng chức năng phát hiện chữ ký và đánh giá đạt của đăng kiểm viên Nguyễn Văn Trung không khớp với kết quả thực tế kiểm định ngày hôm đó.
Căn cứ Điều 38 Nghị định 100/2019/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP), anh Trung trước hết bị xử phạt hành chính từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng vì hành vi làm sai lệch kết quả kiểm định. Ngoài ra, anh Trung còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự do hành vi gây hậu quả nghiêm trọng.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo).
Kết luận
Việc đăng kiểm đúng quy trình là yếu tố bắt buộc để đảm bảo an toàn phương tiện khi tham gia giao thông. Xe ô tô quá hạn kiểm định sẽ bị phạt từ 3.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng và có thể bị tước bằng lái. Đăng kiểm viên làm sai lệch kết quả kiểm định bị xử phạt hành chính từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng theo quy định.
