Một số vụ án dân sự không được hòa giải nếu liên quan đến tài sản Nhà nước hoặc giao dịch trái pháp luật, nhằm bảo vệ lợi ích công và trật tự xã hội.
Hòa giải trong tố tụng dân sự là thủ tục quan trọng giúp các bên tự nguyện thỏa thuận, giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và giữ gìn mối quan hệ xã hội. Tuy nhiên, không phải mọi vụ án đều được tiến hành hòa giải, pháp luật đã quy định rõ một số trường hợp bị loại trừ.
1. Vụ án dân sự không được hòa giải
Căn cứ theo Điều 206 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định:
Điều 206. Những vụ án dân sự không được hòa giải
1. Yêu cầu đòi bồi thường vì lý do gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước.
2. Những vụ án phát sinh từ giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội.
Pháp luật không cho hòa giải các vụ việc liên quan lợi ích công cộng hoặc vi phạm chuẩn mực xã hội. Cấm hòa giải khi vụ việc liên quan tài sản Nhà nước hoặc giao dịch trái luật, trái đạo đức, nhằm bảo vệ lợi ích chung và trật tự xã hội.
Tình huống giả định
-
Ông Nguyễn Văn Bình gây hư hỏng đường bê tông Nhà nước
Ngày 15/7/2025, tại TAND khu vực 1 – TP. Hà Nội, Công ty TNHH Xây dựng Đông Đô khởi kiện ông Nguyễn Văn Bình vì làm hư hỏng 200m đường bê tông thuộc sở hữu Nhà nước.
-
Không được hòa giải
Ông Bình xin thương lượng về mức bồi thường nhưng Thẩm phán giải thích đây là trường hợp không được hòa giải theo Điều 206 BLTTDS 2015 vì liên quan đến tài sản công.
-
Đưa vụ án ra xét xử
Tòa án quyết định đưa vụ án ra xét xử để xác định trách nhiệm bồi thường, bảo đảm quyền lợi Nhà nước.
Tình trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.
2. Nguyên tắc hòa giải trong tố tụng dân sự
Căn cứ theo Điều 205 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định:
Điều 205. Nguyên tắc tiến hành hòa giải
1. Trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án tiến hành hòa giải để các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, trừ những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được quy định tại Điều 206 và Điều 207 của Bộ luật này hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn.
2. Việc hòa giải được tiến hành theo các nguyên tắc sau đây:
a) Tôn trọng sự tự nguyện thỏa thuận của các đương sự, không được dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực, bắt buộc các đương sự phải thỏa thuận không phù hợp với ý chí của mình;
b) Nội dung thỏa thuận giữa các đương sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Hòa giải trong tố tụng dân sự là thủ tục quan trọng giúp các bên tự nguyện thỏa thuận trước khi xét xử sơ thẩm. Pháp luật yêu cầu thỏa thuận phải hợp pháp, không trái đạo đức xã hội và không bị ép buộc. Quy định này vừa bảo đảm quyền tự định đoạt của đương sự, vừa giữ gìn công bằng và trật tự xã hội.
Tình huống giả định
-
Bà Phạm Thu Trang tranh chấp hợp đồng dịch vụ quảng cáo
Ngày 10/9/2025, tại TAND khu vực 2 – TP. Hồ Chí Minh, bà Phạm Thu Trang khởi kiện Công ty CP Thiên Phú về việc chậm thực hiện hợp đồng dịch vụ quảng cáo.
-
Thỏa thuận trong phiên hòa giải
Trong phiên hòa giải, hai bên tự nguyện thống nhất điều chỉnh lại mức phí và thời hạn thực hiện hợp đồng. Thẩm phán ghi nhận kết quả này vì không trái luật, không trái đạo đức xã hội.
-
Đảm bảo nguyên tắc hòa giải
Khi bị đơn đề nghị miễn trách nhiệm thuế, Thẩm phán bác bỏ ngay vì vi phạm pháp luật. Việc ghi nhận chỉ những thỏa thuận hợp pháp bảo đảm nguyên tắc tự nguyện và tuân thủ pháp luật.
Tình trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.
3. Kết luận
Hòa giải trong tố tụng dân sự giúp giảm tải cho Tòa án và hỗ trợ các bên giải quyết tranh chấp nhanh chóng. Tuy nhiên, các vụ liên quan đến tài sản Nhà nước hoặc giao dịch trái luật, trái đạo đức xã hội không được hòa giải. Khi tiến hành, hòa giải phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện và hợp pháp để bảo đảm hiệu quả và bền vững.
