Nguyên tắc về hỗ trợ sinh sản và mang thai hộ nhằm kiểm soát hiến tặng, bảo đảm vô danh và giữ an toàn, bí mật đời tư cho các bên.
Việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và thực hiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo luôn đòi hỏi sự chặt chẽ để bảo đảm an toàn y khoa, quyền riêng tư và tính nhân văn trong chăm sóc sức khỏe sinh sản. Những nguyên tắc điều chỉnh hoạt động này giúp xác định rõ cách thức hiến, nhận tinh trùng, noãn, phôi và trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình hỗ trợ sinh sản. Đồng thời, điều kiện đối với cơ sở được phép thực hiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo cũng được quy định cụ thể.
1. Nguyên tắc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được quy định ra sao?
Điều 3 Nghị định 207/2025/NĐ-CP quy định:
Điều 3. Nguyên tắc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
1. Việc thực hiện hiến tinh trùng, hiến noãn, hiến phôi trong kỹ thuật hỗ trợ sinh sản phải tuân theo nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi.
2. Tinh trùng, noãn, phôi hiến chỉ được sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng để sinh con.
3. Việc hiến và nhận tinh trùng, hiến và nhận phôi được thực hiện trên nguyên tắc vô danh giữa người hiến và người nhận.
4. Chỉ thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản đối với các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế và phụ nữ độc thân có nguyện vọng.
5. Vợ chồng nhờ mang thai hộ, người mang thai hộ, trẻ sinh ra nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được đảm bảo an toàn về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình và được pháp luật tôn trọng, bảo vệ.
Năm nguyên tắc trên nhằm bảo đảm tính minh bạch và nhân đạo trong hoạt động hỗ trợ sinh sản. Việc hiến tinh trùng, noãn, phôi chỉ được thực hiện tại cơ sở y tế được cấp phép nhằm kiểm soát chất lượng và tránh việc sử dụng tràn lan. Tinh trùng, noãn, phôi hiến chỉ được dùng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng giúp hạn chế rủi ro liên quan đến huyết thống. Quy định vô danh giúp bảo vệ quyền riêng tư cho cả người hiến và người nhận. Ngoài ra, kỹ thuật hỗ trợ sinh sản chỉ áp dụng cho cặp vợ chồng vô sinh hoặc phụ nữ độc thân có chỉ định y tế tránh bị lợi dụng sai mục đích. Các bên tham gia mang thai hộ vì mục đích nhân đạo cũng được bảo đảm bí mật đời tư, giữ sự an toàn và tôn trọng trong suốt quá trình.
Tình huống giả định:
-
Vợ chồng anh Quân chị Giang tìm đến cơ sở hỗ trợ sinh sản
Anh Lê Minh Quân và chị Phạm Thu Giang đang sinh sống tại tỉnh Khánh Hòa, được bác sĩ chẩn đoán vô sinh. Hai người đến một cơ sở y tế được cấp phép lưu giữ tinh trùng, noãn và phôi. Bác sĩ tại đây giải thích rõ ràng rằng mọi việc hiến tinh trùng, noãn, phôi đều phải thực hiện tại cơ sở được phép. -
Quy trình hiến và nhận tuân thủ nguyên tắc vô danh
Sau khi Giang được chỉ định hỗ trợ sinh sản, cơ sở y tế giới thiệu phôi hiến phù hợp. Cả Quân và Giang chỉ nhận được thông tin y khoa cần thiết, còn danh tính của người hiến hoàn toàn được giữ kín. Bác sĩ nhấn mạnh nguyên tắc vô danh giữa người hiến và người nhận, giúp bảo đảm riêng tư cho cả hai bên. -
Tư vấn về mang thai hộ và bảo đảm bí mật đời tư
Trong buổi tái khám, bác sĩ cho biết sức khỏe của Giang có thể không phù hợp để mang thai và đề nghị xem xét phương án mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Cơ sở y tế bố trí bác sĩ sản khoa, chuyên gia tâm lý và người tư vấn pháp lý hỗ trợ. Toàn bộ thông tin liên quan đến bên nhờ mang thai hộ, người mang thai hộ và trẻ sinh ra đều được cam kết bảo mật.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Điều kiện để cơ sở được phép thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là gì?
Căn cứ Điều 12 Nghị định 207/2025/NĐ-CP:
Điều 12. Điều kiện của cơ sở được phép thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
1. Có ít nhất 02 năm kinh nghiệm thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, trong đó 02 năm gần nhất tính đến thời điểm nộp hồ sơ phải thực hiện được tối thiểu là 500 chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm mỗi năm.
2. Có người tư vấn về y tế là bác sĩ chuyên khoa phụ sản, người tư vấn về tâm lý có trình độ đại học chuyên khoa tâm lý trở lên hoặc bác sĩ có chứng chỉ đào tạo về lĩnh vực tâm lý, người tư vấn về pháp lý có trình độ cử nhân luật trở lên. Người tư vấn về y tế phải là nhân sự của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Người tư vấn về tâm lý, tư vấn pháp lý là nhân sự của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc là nhân sự hợp tác theo quy định của pháp luật.
Để được phép thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, cơ sở y tế phải có kinh nghiệm chuyên môn đủ mạnh trong lĩnh vực thụ tinh trong ống nghiệm, thể hiện qua ít nhất 500 chu kỳ IVF mỗi năm trong hai năm liên tiếp. Ngoài năng lực kỹ thuật, cơ sở còn phải có đội ngũ tư vấn đầy đủ về y tế, tâm lý, pháp lý bảo đảm người tham gia mang thai hộ được giải thích rõ ràng, được hỗ trợ tinh thần và được hướng dẫn đúng quy định.
Tình huống giả định:
-
Cơ sở IVF chuẩn bị hồ sơ xin phép
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Ánh Minh tại Thành phố Hồ Chí Minh đã thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm hơn 3 năm. Hai năm gần nhất trung tâm đạt hơn 600 chu kỳ IVF mỗi năm, đủ điều kiện về kinh nghiệm để xin phép thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. -
Trung tâm hoàn thiện đội ngũ tư vấn theo yêu cầu
Trung tâm đã có sẵn đội ngũ bác sĩ sản khoa nhưng còn thiếu người tư vấn pháp lý và chuyên gia tâm lý đạt chuẩn. Để đáp ứng yêu cầu, trung tâm ký hợp đồng hợp tác với một cử nhân luật và một chuyên gia tâm lý có bằng đại học chuyên ngành tâm lý học. Nhân sự y tế vẫn do bác sĩ của trung tâm đảm nhiệm bảo đảm đúng cơ cấu nhân lực theo quy định. -
Cơ quan có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt
Sau khi hoàn thiện hồ sơ, Trung tâm Ánh Minh nộp lên Sở Y tế thành phố để thẩm định. Đoàn thẩm định kiểm tra chỉ tiêu IVF, nhân sự tư vấn và quy trình chuyên môn. Kết quả cho thấy trung tâm đáp ứng đầy đủ kinh nghiệm chuyên môn và đội ngũ tư vấn, nên được cấp phép thực hiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Từ đó, Trung tâm Ánh Minh được phép tiếp nhận và xử lý các hồ sơ mang thai hộ theo đúng quy định.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Những nguyên tắc giúp hoạt động hỗ trợ sinh sản và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được thực hiện an toàn, minh bạch và đúng bản chất nhân đạo. Các quy định về hiến, nhận tinh trùng, noãn, phôi và bảo mật thông tin giúp bảo vệ quyền riêng tư cho các bên. Bên cạnh đó, điều kiện dành cho cơ sở được phép thực hiện kỹ thuật mang thai hộ bảo đảm cơ sở có đủ chuyên môn và đội ngũ tư vấn cần thiết.
