Người ngồi phía sau xe máy bắt buộc phải đội nón bảo hiểm, nếu vi phạm, người điều khiển xe sẽ bị xử phạt từ 400.000 đến 600.000 đồng.
Trong giao thông đường bộ, việc đội nón bảo hiểm được xem là biện pháp quan trọng để giảm thiểu thương tích khi xảy ra tai nạn. Pháp luật quy định rõ nghĩa vụ của cả người điều khiển và người ngồi phía sau trong việc chấp hành quy định này. Đồng thời, hành vi không đội nón bảo hiểm khi ngồi sau xe máy sẽ kéo theo mức xử phạt hành chính cụ thể để ràng buộc trách nhiệm.
1. Người ngồi phía sau xe máy có phải đội nón bảo hiểm không?
Khoản 2 Điều 33 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định cụ thể:
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024
Điều 33. Người lái xe, người được chở, hàng hóa xếp trên xe mô tô, xe gắn máy
...
2. Người lái xe, người được chở trên xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy phải đội mũ bảo hiểm theo đúng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và cài quai đúng quy cách.
...
Không chỉ người lái xe máy mà cả người ngồi phía sau cũng phải đội mũ bảo hiểm. Chiếc mũ phải đúng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, và quan trọng là phải cài quai đúng cách để đảm bảo an toàn. Như vậy, khi tham gia giao thông bằng xe máy, cả người lái và người được chở đều có nghĩa vụ đội mũ bảo hiểm, không phân biệt tuổi tác hay vị trí ngồi, trừ những trường hợp đặc biệt được pháp luật cho phép miễn. Đây là quy định bắt buộc nhằm giảm thiểu chấn thương khi xảy ra tai nạn.
Tình huống giả định
- Anh Nguyễn Văn Hùng chở bạn đi làm bằng xe máy
Ngày 20/8/2025, anh Nguyễn Văn Hùng điều khiển xe máy chở người bạn cùng đi qua đường Điện Biên Phủ, TP. Hồ Chí Minh vào giờ cao điểm. - Anh Nguyễn Văn Hùng và bạn không đội mũ bảo hiểm đúng quy chuẩn
Do vội đi làm, anh Hùng chỉ đội mũ bảo hiểm thời trang không đạt chuẩn kỹ thuật quốc gia và bạn anh không đội nón bảo hiểm. - Anh Nguyễn Văn Hùng bị Cảnh sát giao thông dừng xe
Khi đến ngã tư, tổ tuần tra phát hiện vi phạm, yêu cầu anh Hùng dừng xe để kiểm tra và lập biên bản. - Anh Nguyễn Văn Hùng được giải thích và nhắc nhở
Ngày 22/8/2025, anh Hùng đến trụ sở nộp phạt, được giải thích rõ quy định cả người lái và người ngồi sau đều phải đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn, sau đó cam kết chấp hành nghiêm túc khi tham gia giao thông.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Người ngồi phía sau xe máy không đội nón bảo hiểm bị phạt bao nhiêu?
Điểm i khoản 2 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 7. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy vi phạm quy tắc giao thông đường bộ
...
2. Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
...
i) Chở người ngồi trên xe không đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” hoặc đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy” không cài quai đúng quy cách, trừ trường hợp chở người bệnh đi cấp cứu, trẻ em dưới 06 tuổi, áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật;
...
...
Việc chở người ngồi phía sau xe máy mà không đội mũ bảo hiểm, hoặc có đội nhưng không cài quai đúng quy cách, đều bị coi là vi phạm. Trong trường hợp này, người điều khiển xe sẽ bị xử phạt hành chính. Mức phạt áp dụng là từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng. Chỉ có một số ngoại lệ không bị xử phạt, như khi chở người bệnh đi cấp cứu, chở trẻ em dưới 6 tuổi hoặc khi áp giải người vi phạm pháp luật.
Tình huống giả định
- Anh Lê Minh Tuấn chở bạn đi làm bằng xe máy
Ngày 14/9/2025, anh Lê Minh Tuấn điều khiển xe máy chở một người bạn cùng đến công ty trên đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, Hà Nội. - Anh Lê Minh Tuấn để người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm
Do vội đi làm, người bạn ngồi phía sau không đội mũ bảo hiểm, trong khi anh Tuấn có đội nhưng không nhắc nhở bạn tuân thủ quy định. - Anh Lê Minh Tuấn bị Cảnh sát giao thông dừng xe
Khi đến ngã tư Ngã Tư Sở, tổ tuần tra phát hiện vi phạm, yêu cầu anh Tuấn dừng xe để kiểm tra và lập biên bản. - Anh Lê Minh Tuấn bị xử phạt hành chính
Căn cứ điểm i khoản 2 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP, anh Tuấn bị xử phạt số tiền 400.000 đồng vì chở người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm đúng quy định.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Việc đội nón bảo hiểm là nghĩa vụ bắt buộc đối với mọi người khi tham gia giao thông bằng xe máy. Người ngồi phía sau xe máy cũng phải chấp hành quy định này để bảo đảm an toàn cho bản thân và người điều khiển. Nếu không đội nón bảo hiểm, người điều khiển xe sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 400.000 đến 600.000 đồng.
