Người mang thai hộ chỉ được phép thực hiện một lần duy nhất nhằm đảm bảo sức khoẻ.
Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là một giải pháp nhân văn, giúp các cặp vợ chồng vô sinh có cơ hội thực hiện thiên chức làm cha mẹ. Tuy nhiên, để tránh bị lợi dụng, pháp luật quy định rất rõ về số lần mang thai hộ của người mang thai hộ nhằm đảm bảo sức khoẻ cũng như tránh việc trục lợi từ việc mang thai hộ. Đồng thời pháp luật quy định về việc công chứng văn bản thỏa thuận giữa các bên để tránh phát sinh tranh chấp.
1. Người mang thai hộ có được thực hiện mang thai nhiều lần không?
Điều 95 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 95. Điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
...
3. Người được nhờ mang thai hộ phải có đủ các điều kiện sau đây:
...
b) Đã từng sinh con và chỉ được mang thai hộ một lần;
...
Quy định này nhằm đảm bảo sức khỏe của người mang thai hộ và ngăn ngừa việc lợi dụng hình thức nhân đạo cho mục đích thương mại. Việc giới hạn số lần mang thai hộ giúp duy trì tính nhân văn của quy định đồng thời bảo vệ quyền lợi cho cả người mang thai hộ lẫn đứa trẻ được sinh ra.
Tình huống giả định
- Người phụ nữ muốn tiếp tục giúp người khác mang thai hộ
Bà Trần Thị Thu (cư trú tại Thành phố Hải Phòng) từng mang thai hộ cho em gái vào năm 2022. Sau khi sinh con thành công, bà nhận được lời nhờ cậy từ một người em họ cũng bị vô sinh. - Hồ sơ bị từ chối vì không đủ điều kiện pháp lý
Khi làm hồ sơ tại bệnh viện, cơ quan y tế xác định bà Thu không đủ điều kiện mang thai hộ vì đã từng thực hiện việc này trước đó. Cơ quan giải thích quy định chỉ cho phép một người mang thai hộ một lần duy nhất để bảo vệ sức khỏe và ngăn chặn trục lợi. -
Gia đình tìm hướng hỗ trợ khác hợp pháp
Người em họ của bà Thu được tư vấn tìm người mang thai hộ khác đáp ứng điều kiện pháp lý. Cả hai bên đều chấp hành đúng quy định, đảm bảo việc thực hiện đúng tinh thần nhân đạo.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Văn bản thỏa thuận mang thai hộ có phải công chứng không?
Điều 96 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 96. Thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
...
2. Thỏa thuận về việc mang thai hộ phải được lập thành văn bản có công chứng. Trong trường hợp vợ chồng bên nhờ mang thai hộ ủy quyền cho nhau hoặc vợ chồng bên mang thai hộ ủy quyền cho nhau về việc thỏa thuận thì việc ủy quyền phải lập thành văn bản có công chứng. Việc ủy quyền cho người thứ ba không có giá trị pháp lý.
Trong trường hợp thỏa thuận về mang thai hộ giữa bên mang thai hộ và bên nhờ mang thai hộ được lập cùng với thỏa thuận giữa họ với cơ sở y tế thực hiện việc sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản thì thỏa thuận này phải có xác nhận của người có thẩm quyền của cơ sở y tế này.
Việc công chứng thỏa thuận mang thai hộ là bắt buộc để đảm bảo tính hợp pháp, minh bạch và ràng buộc giữa hai bên. Đây là cơ sở quan trọng để bảo vệ quyền, nghĩa vụ của người nhờ và người mang thai hộ, tránh phát sinh tranh chấp liên quan đến đứa trẻ sau này.
Tình huống giả định
- Hai bên tự soạn thỏa thuận mang thai hộ nhưng chưa công chứng
Anh Lê Văn Dũng và chị Nguyễn Thị Thảo (cư trú tại Thành phố Đà Nẵng) nhờ chị Trần Thị Mỹ Duyên – em họ của anh Dũng – mang thai hộ. Hai bên đã soạn thỏa thuận rõ ràng về quyền và nghĩa vụ nhưng chưa thực hiện công chứng. - Cơ sở y tế yêu cầu bổ sung hồ sơ hợp pháp hóa
Khi nộp hồ sơ tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, bệnh viện từ chối tiếp nhận vì văn bản thỏa thuận chưa được công chứng. Sau khi được hướng dẫn, hai bên đến văn phòng công chứng để hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy định. -
Thủ tục được chấp thuận sau khi tuân thủ pháp luật
Sau khi công chứng, thỏa thuận chính thức có giá trị pháp lý và hồ sơ được chấp thuận. Việc tuân thủ quy định giúp quá trình mang thai hộ diễn ra an toàn, hợp pháp và đúng tinh thần nhân đạo.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật quy định rõ số lần người phụ nữ phép mang thai hộ. Theo đó, người phụ nữ chỉ được mang thai hộ một lần duy nhất, dù vì bất kỳ lý do nhân đạo nào. Đồng thời, văn bản thỏa thuận mang thai hộ phải được lập thành văn bản có công chứng để đảm bảo hiệu lực pháp lý và quyền lợi của các bên liên quan.
