Hiện nay, taxi truyền thống và công nghệ đều đang hoạt động song song tại các đô thị lớn. Việc tính tiền cước có thể thực hiện theo đồng hồ hoặc phần mềm tùy loại hình vận tải. Tuy vậy, người lái xe vẫn phải tuân thủ đúng quy định pháp luật về hình thức thu cước và chứng từ thanh toán. Nếu xe không có đồng hồ tính tiền theo yêu cầu, tài xế có thể bị xử phạt.
1. Người lái xe taxi có thể thu tiền xe theo hình thức nào theo quy định hiện hành?
Khoản 2 Điều 28 Thông tư 36/2024/TT-BGTVT quy định như sau:
Điều 28. Quyền hạn, trách nhiệm của người lái xe taxi
...
2. Thu tiền cước của hành khách khi kết thúc hành trình theo đồng hồ tính tiền hoặc theo thông báo trên phần mềm hoặc theo thỏa thuận giữa hành khách với đơn vị kinh doanh vận tải.
...
Theo quy định này, người lái xe taxi có thể thu tiền theo hai cách: qua đồng hồ tính tiền (thường áp dụng với taxi truyền thống) hoặc phần mềm tính cước (áp dụng cho taxi công nghệ). Dù áp dụng hình thức nào, tài xế vẫn phải đảm bảo cung cấp hóa đơn hoặc phiếu thu sau khi hành khách thanh toán đầy đủ.
Việc cho phép hai hình thức tính cước giúp linh hoạt trong vận hành, đồng thời bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, hạn chế tranh cãi về cước phí. Tuy nhiên, việc thu tiền phải minh bạch, đúng quy định, nếu không có công cụ tính cước phù hợp với loại hình đã đăng ký, tài xế có thể bị xử phạt.
Tình huống giả định
Anh Trần Văn Nam là tài xế taxi truyền thống thuộc hãng taxi Hoa Mai tại tỉnh Bình Dương. Trong một chuyến chở khách từ trung tâm TP. Thủ Dầu Một đến khu công nghiệp VSIP, khách hàng yêu cầu tính tiền theo đồng hồ. Tuy nhiên, đồng hồ tính tiền của xe bị hỏng từ trước nhưng chưa được thay thế. Anh Nam đề xuất thỏa thuận miệng mức giá trọn gói, nhưng khách không đồng ý.
Sau khi xuống xe, hành khách đã phản ánh lên đường dây nóng của Sở Giao thông Vận tải. Kết quả kiểm tra cho thấy xe không có đồng hồ tính tiền hoạt động. Hãng taxi và tài xế bị nhắc nhở và anh Nam bị lập biên bản vi phạm vì không sử dụng đồng hồ tính tiền theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Người lái xe taxi không có đồng hồ tính tiền cước thì bị xử phạt như thế nào?
Khoản 3 điểm i Điều 23 Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 23. Xử phạt người điều khiển xe ô tô chở hành khách, ô tô chở người và các loại xe tương tự xe ô tô chở hành khách, chở người vi phạm quy định về vận tải đường bộ
…
3. Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
…i) Điều khiển xe taxi không có đồng hồ tính tiền cước (đối với loại xe đăng ký sử dụng đồng hồ tính tiền) hoặc có nhưng không đúng quy định hoặc không sử dụng đồng hồ tính tiền cước theo quy định khi chở khách;
...
Quy định trên áp dụng với taxi truyền thống – là loại hình đăng ký hoạt động với thiết bị đồng hồ tính cước. Nếu tài xế không lắp, lắp sai quy định, hoặc không sử dụng đồng hồ trong khi chở khách, hành vi này bị coi là vi phạm hành chính.
Việc xử phạt không chỉ nhằm đảm bảo quyền lợi khách hàng mà còn giúp minh bạch hoạt động kinh doanh vận tải, ngăn ngừa gian lận trong việc thu cước. Ngoài xử phạt tài xế, trong nhiều trường hợp, cơ sở kinh doanh vận tải cũng có thể bị xử lý nếu để xe hoạt động không đúng điều kiện kỹ thuật đã đăng ký.
Tình huống giả định
Chị Nguyễn Thị Thùy điều khiển taxi truyền thống tại TP. Nha Trang. Xe của chị thuộc loại đã đăng ký sử dụng đồng hồ tính tiền cước. Tuy nhiên, do thiết bị hỏng, chị không thay mới mà chỉ sử dụng điện thoại để đọc giá qua ứng dụng tính tay. Trong chuyến đi từ bến xe phía Bắc đến khu du lịch Hòn Chồng, hành khách yêu cầu in hóa đơn theo đồng hồ nhưng chị Thùy không đáp ứng được.
Tổ kiểm tra liên ngành làm việc ngay tại khu vực đón khách đã phát hiện và lập biên bản xử phạt chị Thùy vì không có đồng hồ tính cước theo quy định. Mức phạt được áp dụng là 700.000 đồng và yêu cầu hãng taxi phải tạm dừng phương tiện cho đến khi thay thế thiết bị đúng chuẩn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Tài xế taxi được phép thu tiền cước theo đồng hồ hoặc thông báo từ phần mềm, nhưng phải đảm bảo đúng quy định và có chứng từ thanh toán rõ ràng. Trường hợp xe đã đăng ký dùng đồng hồ nhưng không có hoặc không sử dụng thiết bị đúng quy định, người điều khiển sẽ bị phạt từ 600.000 đến 800.000 đồng.
