Chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản là điều kiện pháp lý bắt buộc để đảm bảo tính minh bạch và chuyên nghiệp trong hoạt động kinh doanh bất động sản. Hằng năm, kỳ thi sát hạch để cấp chứng chỉ được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức theo quy định với số lượng thí sinh tối thiểu. Những cá nhân hành nghề môi giới mà không có chứng chỉ sẽ đối mặt với mức phạt tiền nghiêm khắc và bị buộc bổ sung giấy phép để tiếp tục hoạt động.
1. Kỳ thi sát hạch chứng chỉ môi giới bất động sản được tổ chức với tần suất ra sao?
Căn cứ khoản 3 Điều 19 Nghị định 96/2024/NĐ-CP:
Điều 19. Tổ chức kỳ thi sát hạch và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản
...
3. Mỗi năm Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức ít nhất 01 kỳ thi, tùy theo số lượng thí sinh đăng ký dự thi (một kỳ thi tối thiểu phải có 10 thí sinh).
Trường hợp không đủ thí sinh để tổ chức kỳ thi (dưới 10 thí sinh) và thí sinh đã nộp hồ sơ có nhu cầu dự thi tại Hội đồng thi của địa phương khác thì Ủy ban nhân dân tỉnh có công văn gửi thí sinh đó sang Ủy ban nhân dân của tỉnh, thành phố khác để dự thi.
...
Quy định tại khoản 3 Điều 19 Nghị định 96/2024/NĐ-CP nhằm bảo đảm tính thống nhất và công bằng trong việc tổ chức kỳ thi sát hạch. Việc bắt buộc mỗi năm ít nhất một kỳ thi giúp cho người có nhu cầu hành nghề môi giới bất động sản có cơ hội tham gia đầy đủ, tránh tình trạng chậm trễ hoặc gián đoạn trong quá trình cấp chứng chỉ. Bên cạnh đó, việc yêu cầu tối thiểu 10 thí sinh cho một kỳ thi cũng góp phần tiết kiệm chi phí tổ chức và bảo đảm tính hợp lý trong việc phân bổ nguồn lực.
Ngoài ra, quy định cho phép chuyển thí sinh sang địa phương khác nếu số lượng chưa đủ cũng thể hiện sự linh hoạt, tránh gây khó khăn cho người dự thi. Điều này giúp người có nguyện vọng hành nghề được tham dự kỳ thi đúng thời gian, đồng thời vẫn tuân thủ nguyên tắc công khai, minh bạch, tạo điều kiện để thị trường môi giới bất động sản hoạt động chuyên nghiệp hơn.
Tình huống giả định:
-
Ông Trần Văn Hùng nộp hồ sơ dự thi tại TP. Hải Phòng:
Tháng 4/2025, ông Trần Văn Hùng (trú tại TP. Hải Phòng) gửi hồ sơ đăng ký dự thi chứng chỉ môi giới bất động sản tại Sở Xây dựng. Tuy nhiên, thời điểm này chỉ có 08 thí sinh đăng ký, chưa đủ số lượng để tổ chức kỳ thi. -
UBND TP. Hải Phòng ban hành công văn chuyển thí sinh:
Sau khi rà soát, UBND TP. Hải Phòng đã ban hành công văn gửi UBND tỉnh Quảng Ninh, đề nghị tiếp nhận các thí sinh để tham dự kỳ thi chung do địa phương này tổ chức với hơn 30 thí sinh đủ điều kiện. -
Ông Hùng tham gia kỳ thi tại Quảng Ninh:
Tháng 5/2025, ông Hùng chính thức tham dự kỳ thi tại Quảng Ninh và được cấp chứng chỉ hành nghề sau khi đạt kết quả. Quy trình này vừa đảm bảo đúng pháp luật, vừa bảo vệ quyền lợi hợp pháp của thí sinh.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Người hành nghề môi giới bất động sản không có chứng chỉ sẽ bị xử lý như thế nào?
Theo khoản 1 và điểm a khoản 5 Điều 59 Nghị định 16/2022/NĐ-CP:
Điều 59. Vi phạm quy định về kinh doanh dịch vụ bất động sản
1. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản độc lập mà không có chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ hành nghề hết thời hạn sử dụng theo quy định;
...
5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc có chứng chỉ hành nghề theo quy định khi kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản độc lập với hành vi quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;
...
Quy định trên cho thấy pháp luật đặt ra yêu cầu bắt buộc đối với cá nhân, tổ chức hoạt động môi giới bất động sản độc lập phải có chứng chỉ hành nghề. Việc áp dụng mức phạt cao từ 40 đến 60 triệu đồng thể hiện tính răn đe mạnh mẽ, ngăn chặn tình trạng hành nghề tự do, thiếu kiểm soát.
Ngoài xử phạt hành chính, người vi phạm còn buộc phải hoàn thiện chứng chỉ hành nghề thì mới được phép tiếp tục hoạt động.
Tình huống giả định:
-
Bà Trần Thị Lan mở văn phòng môi giới nhà đất:
Tháng 6/2025, bà Trần Thị Lan (trú tại TP. Hà Nội) thành lập một văn phòng môi giới bất động sản hoạt động độc lập nhưng chưa có chứng chỉ hành nghề theo quy định. -
Đoàn thanh tra Sở Xây dựng Hà Nội kiểm tra hoạt động:
Trong đợt kiểm tra định kỳ, Đoàn thanh tra Sở Xây dựng phát hiện văn phòng của bà Lan đang ký hợp đồng môi giới với nhiều khách hàng mà không có chứng chỉ hợp pháp. -
UBND TP. Hà Nội ban hành quyết định xử phạt:
Chủ tịch UBND TP. Hà Nội ra quyết định xử phạt hành chính 50 triệu đồng đối với bà Lan và yêu cầu bà phải tham gia kỳ thi sát hạch để được cấp chứng chỉ thì mới được tiếp tục hoạt động môi giới.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Chứng chỉ hành nghề là điều kiện pháp lý bắt buộc đối với người môi giới bất động sản nhằm đảm bảo tính chuyên nghiệp và minh bạch cho thị trường. Về kỳ thi sát hạch, mỗi năm Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phải tổ chức ít nhất một kỳ thi với số lượng tối thiểu 10 thí sinh. Đối với trường hợp hành nghề khi chưa có chứng chỉ, cá nhân hoặc tổ chức sẽ bị phạt từ 40 đến 60 triệu đồng và buộc phải bổ sung chứng chỉ theo đúng quy định.
