Mẫu bệnh phẩm dùng trong phương pháp PCR cần được bảo quản như thế nào?

Trong hoạt động chẩn đoán bệnh thủy sản, việc thu thập và bảo quản mẫu bệnh phẩm đúng quy trình là yếu tố quan trọng để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác. Khi áp dụng phương pháp PCR để xác định tác nhân gây bệnh Perkinsus Marinus ở hàu, yêu cầu về điều kiện bảo quản mẫu được đặt ra nghiêm ngặt nhằm duy trì tính ổn định của vật liệu di truyền. Bên cạnh đó, quy trình chẩn đoán còn quy định rõ thiết bị và dụng cụ cần thiết để thực hiện phương pháp này trong phòng thí nghiệm chuyên dụng.

Mẫu bệnh phẩm dùng trong phương pháp PCR cần được bảo quản như thế nào?

Tiết 6.2.2 Tiểu mục 6.2 Mục 6 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-10:2015 về Bệnh thủy sản – Quy trình chẩn đoán Phần 10: Bệnh do Perkinsus Marinus ở nhuyễn thể hai mảnh nhỏ quy định như sau:

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-10:2015

6.2. Phương pháp PCR

...

6.2.2. Bảo quản mẫu
Trong quá trình vận chuyển, mẫu được bảo quản ở nhiệt độ từ 2 °C đến 8 °C không quá 24 h hoặc bảo quản trong etanol tuyệt đối (3.2.1);
Mẫu chuyển đến phòng thí nghiệm nếu chưa phân tích ngay phải bảo quản mẫu ở nhiệt độ âm 20 °C đến âm 60 °C hoặc trong etanol tuyệt đối (3.2.1).

...

Mẫu bệnh phẩm dùng cho xét nghiệm PCR phải được giữ ổn định trong điều kiện nhiệt độ thấp hoặc trong môi trường etanol tuyệt đối để ngăn chặn quá trình phân hủy vật chất di truyền. Việc bảo quản đúng quy định giúp duy trì độ chính xác của kết quả xét nghiệm, đồng thời hạn chế sai số trong quá trình phân tích gen của tác nhân gây bệnh Perkinsus Marinus.

Tình huống giả định

Mẫu hàu được bảo quản sai quy cách dẫn đến sai lệch kết quả PCR

• Trạm thú y thủy sản tiếp nhận mẫu hàu nghi nhiễm bệnh
  Trạm Thú y Thủy sản tiếp nhận mẫu hàu để xét nghiệm bệnh Perkinsus Marinus. Mẫu được thu vào buổi sáng và vận chuyển đến phòng thí nghiệm vào cuối ngày.

• Mẫu không được bảo quản đúng nhiệt độ trong quá trình vận chuyển
  Do điều kiện vận chuyển không đảm bảo, mẫu hàu chỉ được để trong thùng đá thông thường và không được cố định trong etanol tuyệt đối. Khi đến nơi, mẫu đã có dấu hiệu biến đổi màu và mùi, ảnh hưởng đến chất lượng vật liệu di truyền.

• Kết quả xét nghiệm PCR bị sai lệch và phải thu mẫu lại
  Phòng thí nghiệm Trung tâm Kiểm nghiệm Thủy sản Miền Nam xác định mẫu không đạt yêu cầu và phải yêu cầu thu mẫu lại để bảo đảm độ chính xác trong xét nghiệm PCR. Sau khi thực hiện đúng quy định tại Tiết 6.2.2 Mục 6.2 TCVN 8710-10:2015, kết quả xét nghiệm cho ra kết quả ổn định và đáng tin cậy.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Những thiết bị và dụng cụ nào được sử dụng trong phương pháp PCR chẩn đoán bệnh Perkinsus Marinus?

Mục 4 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-10:2015 về Bệnh thủy sản – Quy trình chẩn đoán – Phần 10: Bệnh do Perkinsus Marinus ở nhuyễn thể hai mảnh nhỏ quy định như sau:

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-10:2015

4. Thiết bị, dụng cụ
Sử dụng thiết bị, dụng cụ thông thường của phòng thử nghiệm sinh học và những thiết bị, dụng cụ sau:
4.2. Thiết bị, dụng cụ dùng cho phương pháp chẩn đoán bằng PCR
4.2.1. Máy nhân gen (PCR).
4.2.2. Máy ly tâm, có thể ly tâm với gia tốc 6 000 g và 20 000 g.
4.2.3. Máy lắc trộn vortex.
4.2.4. Máy spindown.
4.2.5. Bể ủ nhiệt, duy trì nhiệt độ từ 55 °C đến 60 °C.
4.2.6. Bộ điện di, gồm bộ nguồn và bể chạy điện di.
4.2.7. Máy đọc gel.
4.2.8. Ống eppendorf, dung tích 1,5 ml.

Các thiết bị và dụng cụ trong phương pháp PCR phải bảo đảm độ chính xác về nhiệt độ, tốc độ quay và điều kiện vô trùng tuyệt đối. Mỗi thiết bị đóng vai trò khác nhau trong quá trình khuếch đại và phát hiện DNA của tác nhân gây bệnh Perkinsus Marinus:

• Máy PCR dùng để khuếch đại vật liệu di truyền.

• Máy ly tâm giúp tách chiết và làm sạch DNA.

• Máy đọc gel và bộ điện di hỗ trợ nhận diện sản phẩm khuếch đại.

• Bể ủ nhiệt và máy vortex đảm bảo phản ứng PCR diễn ra ổn định và đồng nhất.
  Sự phối hợp đồng bộ giữa các thiết bị trên là điều kiện tiên quyết để thu được kết quả xét nghiệm đáng tin cậy và phục vụ hiệu quả công tác chẩn đoán bệnh thủy sản.

Tình huống giả định

Phòng thí nghiệm gặp lỗi khi thiết bị PCR hoạt động không ổn định

• Phòng thí nghiệm tại Khánh Hòa tiến hành xét nghiệm bệnh Perkinsus Marinus
  Trung tâm Kiểm nghiệm Thủy sản tiếp nhận mẫu hàu nghi nhiễm bệnh từ cơ sở nuôi, để tiến hành xét nghiệm bằng phương pháp PCR.

• Thiết bị PCR gặp sự cố trong quá trình khuếch đại gen
  Trong quá trình thực hiện, máy PCR bị sai lệch nhiệt độ tại giai đoạn nhân gen, khiến chu kỳ phản ứng không đạt điều kiện tối ưu. Kết quả điện di gel cho thấy không xuất hiện băng DNA đặc trưng của Perkinsus Marinus.

• Phòng thí nghiệm thay thế thiết bị và thu được kết quả chính xác
  Sau khi kiểm tra, đơn vị xác định nguyên nhân do bộ phận gia nhiệt của máy bị hỏng. Trung tâm tiến hành thay thế máy PCR đạt chuẩn, đồng thời hiệu chuẩn lại toàn bộ thiết bị theo hướng dẫn của TCVN 8710-10:2015. Lần xét nghiệm tiếp theo cho kết quả chính xác, giúp xác định rõ mẫu dương tính với Perkinsus Marinus.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Trong quy trình chẩn đoán bệnh Perkinsus Marinus bằng phương pháp PCR, việc bảo quản mẫu bệnh phẩm đúng quy định đóng vai trò quyết định đến độ chính xác của xét nghiệm. Đồng thời, hệ thống thiết bị và dụng cụ chuyên dụng như máy PCR, máy ly tâm, máy đọc gel và bể ủ nhiệt là nền tảng đảm bảo cho quá trình khuếch đại DNA diễn ra hiệu quả. Tuân thủ đầy đủ quy chuẩn kỹ thuật theo TCVN 8710-10:2015 giúp nâng cao chất lượng chẩn đoán và hỗ trợ phòng ngừa dịch bệnh thủy sản một cách khoa học, bền vững.