Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 và các nghĩa vụ doanh nghiệp phải tuân thủ

Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 đánh dấu bước đổi mới quan trọng trong khung pháp lý về quyền riêng tư tại Việt Nam, đặt ra các yêu cầu chặt chẽ hơn đối với mọi hoạt động thu thập, xử lý và lưu trữ thông tin cá nhân. Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, rủi ro lộ dữ liệu ngày càng gia tăng và việc tuân thủ luật không chỉ giúp doanh nghiệp tránh chế tài mà còn xây dựng niềm tin với khách hàng và đối tác. Trợ Lý Luật sẽ phân tích những điểm mới đáng chú ý của luật và định hướng các nghĩa vụ pháp lý mà doanh nghiệp cần chuẩn bị trước thời điểm luật chính thức có hiệu lực.

I. Giới thiệu về bối cảnh và sự ra đời của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân

1. Chuyển đổi số và rủi ro lộ dữ liệu cá nhân

Chuyển đổi số tại Việt Nam đang diễn ra mạnh mẽ, khiến việc thu thập, phân tích và lưu trữ dữ liệu cá nhân trở thành hoạt động không thể thiếu trong vận hành doanh nghiệp. Tuy nhiên, khối lượng dữ liệu lớn cũng kéo theo nhiều rủi ro như rò rỉ thông tin, bị tấn công mạng, sử dụng dữ liệu sai mục đích hoặc giao dịch trái phép trên thị trường chợ đen. Những vấn đề này cho thấy nhu cầu cấp thiết phải hoàn thiện khung pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

2. Sự ra đời của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 và thời điểm áp dụng

Trước bối cảnh đó, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 được ban hành nhằm xây dựng một hệ thống pháp lý thống nhất, đầy đủ và chặt chẽ hơn về quyền riêng tư và quản trị dữ liệu. Luật đặt ra các quy định rõ ràng về thu thập, xử lý, lưu trữ và chia sẻ dữ liệu cá nhân. Văn bản này sẽ có hiệu lực từ 01/01/2026, tạo khoảng thời gian cần thiết để doanh nghiệp rà soát lại toàn bộ hoạt động xử lý dữ liệu và chuẩn bị các biện pháp tuân thủ.

3. Tầm quan trọng của luật đối với doanh nghiệp

Thứ nhất, luật xác định rõ trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp khi thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân giúp doanh nghiệp tránh vi phạm và các chế tài.

Thứ hai, việc tuân thủ luật giúp doanh nghiệp xây dựng quy trình quản lý dữ liệu bài bản hơn, nâng cao mức độ an toàn thông tin và giảm thiểu rủi ro rò rỉ dữ liệu trong quá trình vận hành.

Thứ ba, khi cam kết bảo vệ dữ liệu người dùng doanh nghiệp sẽ tạo dựng được sự tin cậy từ khách hàng và đối tác qua đó tăng lợi thế cạnh tranh trong môi trường kinh doanh số.

II. Những điểm chính của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân tác động đến doanh nghiệp

1. Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

2. Quyền của chủ thể dữ liệu và nghĩa vụ của doanh nghiệp

Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 nhấn mạnh việc trao cho chủ thể dữ liệu cá nhân (cá nhân có thông tin được thu thập) nhiều quyền được quy định cụ thể và bảo đảm thực thi hiệu quả hơn. Đây là điểm thay đổi quan trọng buộc doanh nghiệp phải rà soát toàn bộ quy trình thu thập và xử lý dữ liệu hiện nay.

Được quy định cụ thể tại Khoản 1 Điều 4 Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025:

Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025

Điều 4. Quyền và nghĩa vụ của chủ thể dữ liệu cá nhân

1. Quyền của chủ thể dữ liệu cá nhân bao gồm:

a) Được biết về hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân;

b) Đồng ý hoặc không đồng ý, yêu cầu rút lại sự đồng ý cho phép xử lý dữ liệu cá nhân;

c) Xem, chỉnh sửa hoặc yêu cầu chỉnh sửa dữ liệu cá nhân;

d) Yêu cầu cung cấp, xóa, hạn chế xử lý dữ liệu cá nhân; gửi yêu cầu phản đối xử lý dữ liệu cá nhân;

đ) Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện, yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật;

e) Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến xử lý dữ liệu cá nhân thực hiện các biện pháp, giải pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình theo quy định của pháp luật.

...

Như vậy, doanh nghiệp không chỉ tuân thủ theo các nghĩa vụ pháp lý mà còn phải xây dựng hệ thống quản trị dữ liệu minh bạch và có khả năng kiểm soát thực tế.

3. Các nguyên tắc xử lý dữ liệu cá nhân

Luật mới đưa ra các nguyên tắc xử lý dữ liệu cá nhân mà doanh nghiệp phải tuân thủ bao gồm:

Việc hiểu rõ và áp dụng các nguyên tắc này là nền tảng để xây dựng hệ thống tuân thủ bền vững.

4. Nghĩa vụ đối với dữ liệu nhạy cảm và lĩnh vực đặc thù

Một trong những điểm mới quan trọng của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 là phân loại dữ liệu nhạy cảm, ví dụ:

• Dữ liệu tài chính
• Dữ liệu sức khỏe
• Thông tin định danh sinh trắc học
• Dữ liệu về vị trí
• Dữ liệu trẻ em
• Thông tin liên quan đến đời sống riêng tư

Việc xử lý dữ liệu nhạy cảm yêu cầu doanh nghiệp phải:

• Xin đồng ý riêng, rõ ràng và cụ thể hơn so với dữ liệu thông thường.
• Thực hiện đánh giá tác động xử lý dữ liệu (DPIA) trước khi triển khai.
• Có biện pháp an ninh kỹ thuật cao hơn, hạn chế quyền truy cập nội bộ.
• Báo cáo hoạt động xử lý dữ liệu nhạy cảm cho cơ quan quản lý trong một số trường hợp.

Các lĩnh vực như thương mại điện tử, tài chính ngân hàng, bảo hiểm, y tế, viễn thông… sẽ chịu mức yêu cầu tuân thủ cao hơn so với ngành nghề thông thường.

5. Chế tài và rủi ro khi doanh nghiệp vi phạm

Luật đặt ra hệ thống chế tài nghiêm khắc và áp dụng trên phạm vi rộng, bao gồm:

• Phạt tiền tùy theo mức độ vi phạm (mức phạt dự kiến tăng cao so với nghị định hiện hành).
• Đình chỉ hoạt động xử lý dữ liệu, tạm dừng hệ thống CNTT liên quan.
• Buộc xóa dữ liệu, khắc phục hậu quả, khôi phục hệ thống bảo mật.

• Trách nhiệm dân sự bao gồm nghĩa vụ bồi thường thiệt hại cho cá nhân bị ảnh hưởng.

• Trách nhiệm hình sự trong trường hợp làm lộ dữ liệu gây hậu quả nghiêm trọng.

Ngoài chế tài pháp lý, doanh nghiệp còn đối mặt với rủi ro uy tín, mất niềm tin khách hàng, gián đoạn hệ thống và chi phí ứng phó sự cố.

III. Các yêu cầu doanh nghiệp cần thực hiện