Lợi dụng việc kết hôn để cư trú tại Việt Nam là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
Lợi dụng việc kết hôn để cư trú tại Việt Nam là hành vi đi ngược lại giá trị nhân văn và mục đích chính đáng của hôn nhân, làm ảnh hưởng đến trật tự quản lý nhà nước về cư trú và quốc tịch. Pháp luật quy định rõ kết hôn giả tạo là việc lợi dụng quan hệ hôn nhân nhằm đạt mục đích khác ngoài việc xây dựng gia đình. Đồng thời, hành vi lợi dụng kết hôn để cư trú tại Việt Nam cũng bị xử phạt nghiêm khắc nhằm bảo đảm tính trung thực, minh bạch và đúng đắn trong các quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài.
1. Kết hôn giả tạo là gì?
Khoản 11 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 3: Giải thích từ ngữ
...
11. Kết hôn giả tạo là việc lợi dụng kết hôn để xuất cảnh, nhập cảnh, cư trú, nhập quốc tịch Việt Nam, quốc tịch nước ngoài; hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích xây dựng gia đình.
...
Kết hôn giả tạo là việc hai người đăng ký kết hôn nhưng không vì tình cảm hay mong muốn chung sống, mà chỉ nhằm đạt được lợi ích vật chất hoặc quyền cư trú. Kết hôn giả tạo thường diễn ra dưới hình thức một bên trả tiền hoặc hứa hẹn lợi ích để bên kia đồng ý kết hôn, sau đó lợi dụng tư cách “vợ chồng” để xin cư trú, nhập quốc tịch hoặc bảo lãnh định cư. Hành vi này không chỉ vi phạm đạo đức xã hội mà còn ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan đăng ký hộ tịch. Kết hôn giả tạo dù đã được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền vẫn có thể bị Tòa án tuyên bố vô hiệu khi bị phát hiện là không tự nguyện, không có mục đích hôn nhân thật sự.
Tình huống giả định
Kết hôn để xin cư trú tại TP. Hồ Chí Minh
-
Phát sinh việc kết hôn giả tạo
Tháng 3/2025, anh Trần Hoàng Duy (cư trú tại Phường Bàn Cờ, TP. Hồ Chí Minh) quen chị Kim Soyeon (quốc tịch Hàn Quốc) thông qua mạng xã hội. Sau thời gian ngắn trao đổi, chị Soyeon bày tỏ mong muốn kết hôn để “thuận tiện sinh sống lâu dài tại Việt Nam” vì visa du lịch sắp hết hạn. Hai người nhanh chóng thỏa thuận đăng ký kết hôn tại Ủy ban nhân dân thành phố với mục đích hợp thức hóa việc cư trú của chị Soyeon. -
Xác minh của cơ quan chức năng
Đến tháng 4/2025, khi chị Soyeon nộp hồ sơ xin thẻ tạm trú tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh, cán bộ tiếp nhận hồ sơ phát hiện nhiều điểm nghi vấn. Qua phỏng vấn riêng, anh Duy và chị Soyeon khai không thống nhất về thời điểm quen biết và nơi ở chung. Cơ quan chức năng tiến hành xác minh thực tế tại địa chỉ đăng ký kết hôn, ghi nhận cả hai không sinh sống cùng nhau và không có tài sản chung. -
Kết quả xử lý và hậu quả pháp lý
Tháng 6/2025, Sở Tư pháp TP. Hồ Chí Minh kết luận đây là trường hợp kết hôn giả tạo nhằm mục đích cư trú. Căn cứ khoản 11 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, hồ sơ được chuyển cho Tòa án nhân dân khu vực 1 TP. Hồ Chí Minh tuyên bố hôn nhân vô hiệu. Chị Soyeon bị từ chối cấp thẻ tạm trú và buộc xuất cảnh trong vòng 15 ngày; anh Duy bị cảnh cáo về hành vi lợi dụng kết hôn để trục lợi. Trường hợp này thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật trong bảo đảm tính trung thực và nhân văn của quan hệ hôn nhân.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Lợi dụng việc kết hôn để cư trú tại Việt Nam bị xử phạt thế nào?
Điểm d khoản 2 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 59. Hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng
...
2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
...
d) Lợi dụng việc kết hôn để xuất cảnh, nhập cảnh, cư trú, nhập quốc tịch Việt Nam, quốc tịch nước ngoài; hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích xây dựng gia đình;
...
Hành vi lợi dụng kết hôn để cư trú tại Việt Nam là một dạng kết hôn giả tạo bị pháp luật nghiêm cấm. Người thực hiện hành vi này có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, tùy mức độ vi phạm. Đây là hình thức xử phạt hành chính áp dụng đối với cả công dân Việt Nam và người nước ngoài có liên quan, kể cả khi hôn nhân đã được đăng ký hợp pháp nhưng được xác định là không nhằm mục đích xây dựng gia đình. Mức phạt này thể hiện sự nghiêm khắc của pháp luật nhằm ngăn ngừa việc lợi dụng quan hệ hôn nhân để hợp thức hóa việc cư trú, nhập quốc tịch hoặc trục lợi chính sách.
Tình huống giả định
Lợi dụng kết hôn để xin thẻ tạm trú tại Đà Nẵng
-
Phát sinh hành vi kết hôn giả
Tháng 6/2025, anh Lê Minh Phú (cư trú tại Thành phố Đà Nẵng) quen chị Maria Lopez (quốc tịch Philippines) thông qua bạn bè. Do visa du lịch sắp hết hạn, chị Lopez đề nghị trả cho anh Phú 50 triệu đồng để đăng ký kết hôn, nhằm xin thẻ tạm trú dài hạn tại Việt Nam. Hai bên thống nhất thỏa thuận và nhanh chóng hoàn tất thủ tục đăng ký kết hôn tại Sở Tư pháp Đà Nẵng. -
Phát hiện vi phạm trong quá trình xác minh
Đến tháng 7/2025, chị Lopez nộp hồ sơ xin cấp thẻ tạm trú tại Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an Thành phố Đà Nẵng. Trong buổi phỏng vấn, cán bộ tiếp nhận nhận thấy nhiều điểm bất thường: cả hai không nhớ rõ thời gian quen biết, không sống cùng địa chỉ và không có hình ảnh, tài sản hay chứng cứ về đời sống chung. Cơ quan chức năng lập biên bản, tạm dừng xử lý hồ sơ và phối hợp với Sở Tư pháp xác minh dấu hiệu kết hôn giả tạo. -
Kết quả xử lý và hậu quả pháp lý
Tháng 8/2025, kết quả xác minh cho thấy anh Phú và chị Lopez đã lợi dụng kết hôn để cư trú tại Việt Nam. Căn cứ điểm d khoản 2 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP, cả hai bị xử phạt hành chính 15.000.000 đồng. Chị Lopez bị buộc xuất cảnh trong 10 ngày, còn anh Phú bị cảnh cáo và đưa vào danh sách theo dõi vi phạm hôn nhân có yếu tố nước ngoài. Vụ việc cho thấy pháp luật Việt Nam xử lý nghiêm mọi hành vi lợi dụng hôn nhân nhằm trục lợi hoặc hợp thức hóa việc cư trú trái phép.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Hôn nhân là mối quan hệ thiêng liêng được pháp luật bảo vệ, do đó mọi hành vi lợi dụng kết hôn để trục lợi đều bị nghiêm cấm và xử lý nghiêm minh. Kết hôn giả tạo là việc kết hôn không xuất phát từ tình cảm, không nhằm xây dựng gia đình mà để đạt lợi ích khác như cư trú hay nhập quốc tịch. Người lợi dụng việc kết hôn để cư trú tại Việt Nam sẽ bị xử phạt hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Quy định này nhằm bảo đảm hôn nhân được thiết lập trên cơ sở tự nguyện, trung thực và đúng với giá trị nhân văn của pháp luật Việt Nam.
