Đề thi THPT quốc gia được xác định là tài liệu thuộc bí mật nhà nước độ tối mật. Hành vi làm lộ đề thi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính bảo mật, công bằng và toàn vẹn của kỳ thi. Người nào có hành vi làm lộ đề thi có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự.
1. Đề thi THPT quốc gia là bí mật nhà nước độ Tối mật
Khoản 1 Điều 1 Quyết định 531/QĐ-TTg quy định như sau:
Quyết định 531/QĐ-TTg
Điều 1. Bí mật nhà nước độ Tối mật gồm:
1. Đề thi chính thức, đề thi dự bị, đáp án đề thi chính thức, đáp án đề thi dự bị của các kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, thi chọn học sinh giỏi quốc gia, thi chọn đội tuyển Olympic quốc tế và khu vực chưa công khai.
2. Thông tin về người thuộc Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Cơ yếu được cử đi đào tạo trong nước và nước ngoài cần được bảo vệ theo yêu cầu của bên cử đi đào tạo.
Đồng thời, khoản 1 Điều 5 Luật Bảo vệ bí mật nhà nước 2018 quy định như sau:
Luật Bảo vệ bí mật nhà nước 2018
Điều 5. Các hành vi bị nghiêm cấm trong bảo vệ bí mật nhà nước
1. Làm lộ, chiếm đoạt, mua, bán bí mật nhà nước; làm sai lệch, hư hỏng, mất tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước.
...
Theo quy định tại khoản 1 Điều 1 Quyết định 531/QĐ-TTg ngày 10/5/2023, đề thi chính thức, đề thi dự bị và đáp án của các kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông được xác định là bí mật nhà nước thuộc độ Tối mật.
Đồng thời, khoản 1 Điều 5 Luật Bảo vệ bí mật nhà nước 2018 quy định cụ thể: “Làm lộ, chiếm đoạt, mua, bán bí mật nhà nước” là một trong những hành vi bị nghiêm cấm tuyệt đối trong hoạt động bảo vệ bí mật nhà nước. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai có hành vi làm lộ đề thi THPT quốc gia, dù cố ý hay vô ý, đều bị xem là vi phạm nghiêm trọng pháp luật, có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật hình sự hoặc xử phạt hành chính tùy vào tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi.
Tình huống giả định
Nguyễn Thành Công là nhân viên hợp đồng tại Phòng Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bắc Giang. Trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025, Công được phân công tham gia in sao đề thi chính thức – một khu vực cách ly nghiêm ngặt nhằm bảo vệ bí mật nhà nước. Tuy nhiên, lợi dụng sơ hở trong lúc nghỉ trưa, Công đã lén dùng điện thoại chụp lại một phần đề thi môn Ngữ văn và gửi cho em họ là Nguyễn Hoài Nam, hiện đang là học sinh lớp 12 chuẩn bị dự thi.
Hình ảnh đề thi sau đó bị lan truyền trong nhóm bạn học của Nam và nhanh chóng bị phát tán trên mạng xã hội chỉ vài giờ trước thời điểm thi chính thức. Cơ quan chức năng kịp thời phát hiện, phong tỏa thông tin và truy tìm người làm lộ đề thi. Qua điều tra, hành vi làm lộ bí mật nhà nước của Nguyễn Thành Công đã được xác minh. Cả Công và Nam đều bị xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật, tương ứng với mức độ vi phạm của từng người.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Làm lộ đề thi THPT quốc gia có thể bị xử phạt hành chính
Điều 19 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 19. Vi phạm quy định về bảo vệ bí mật nhà nước
...
4. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Làm lộ bí mật nhà nước; làm mất tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự;
b) Đăng tải, phát tán bí mật nhà nước trên phương tiện thông tin đại chúng, mạng Internet, mạng máy tính và mạng viễn thông không đúng quy định của pháp luật;
c) Truyền đưa bí mật nhà nước trên phương tiện thông tin, viễn thông không đúng quy định của pháp luật.
...
6. Biện pháp khắc phục hậu quả:
...c) Buộc gỡ bỏ tài liệu bí mật nhà nước đối với hành vi quy định tại điểm a khoản 3 và các điểm b và c khoản 4 Điều này;
...
Điều 4. Quy định về mức phạt tiền tối đa, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính
...
2. Mức phạt tiền quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Theo quy định tại khoản 4 Điều 19 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, hành vi làm lộ bí mật nhà nước, cụ thể trong trường hợp làm lộ đề thi THPT quốc gia, vốn được xác định là bí mật nhà nước độ tối mật theo Quyết định 531/QĐ-TTg, sẽ bị xử phạt hành chính nếu chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Mức phạt tiền đối với cá nhân thực hiện hành vi vi phạm này là từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.
Ngoài ra, theo khoản 2 Điều 4 của Nghị định này, nếu hành vi vi phạm do tổ chức thực hiện, thì mức phạt tiền sẽ gấp đôi mức phạt áp dụng với cá nhân. Như vậy, tổ chức làm lộ đề thi THPT quốc gia có thể bị phạt từ 40.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng.
Tóm lại, người làm lộ đề thi nhưng không đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì sẽ bị xử phạt hành chính với mức nêu trên, đồng thời có thể bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như buộc gỡ bỏ nội dung vi phạm nếu đã phát tán ra bên ngoài.
Tình huống giả định
Nguyễn Trần Thanh Huy, chuyên viên phòng khảo thí của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bến Tre, được phân công phụ trách in sao đề thi THPT quốc gia năm 2025. Trong quá trình làm việc, anh Huy đã sử dụng điện thoại cá nhân để chụp lại một phần đề thi Ngữ văn và gửi vào nhóm bạn thân trên mạng xã hội với mục đích “khoe” áp lực công việc, hoàn toàn không nhằm mục đích trục lợi. Một thành viên trong nhóm đã vô tình chia sẻ lại ảnh chụp này lên một diễn đàn học sinh cấp ba, khiến đề thi bị rò rỉ chỉ vài giờ trước giờ thi chính thức.
Ngay sau đó, cơ quan chức năng xác định đây là hành vi làm lộ bí mật nhà nước nhưng chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự. Thanh Huy bị xử phạt hành chính số tiền 30 triệu đồng theo quy định tại khoản 4 Điều 19 Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Ngoài ra, anh buộc phải gỡ bỏ toàn bộ hình ảnh vi phạm và bị đình chỉ công tác để phục vụ điều tra nội bộ.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo.)
3. Làm lộ đề thi THPT quốc gia có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Điều 337, Điều 338 Bộ luật Hình sự 2015 quy định như sau:
Điều 337. Tội cố ý làm lộ bí mật nhà nước; tội chiếm đoạt, mua bán, tiêu hủy tài liệu bí mật nhà nước
1. Người nào cố ý làm lộ hoặc mua bán bí mật nhà nước, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 110 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Bí mật nhà nước thuộc độ tối mật;
b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
c) Gây tổn hại về quốc phòng, an ninh, đối ngoại, kinh tế, văn hóa.
3. Phạm tội trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Bí mật nhà nước thuộc độ tuyệt mật;
c) Phạm tội 02 lần trở lên;
d) Gây tổn hại về chế độ chính trị, độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Điều 338. Tội vô ý làm lộ bí mật nhà nước; tội làm mất vật, tài liệu bí mật nhà nước
1. Người nào vô ý làm lộ bí mật nhà nước hoặc làm mất vật, tài liệu bí mật nhà nước, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Phạm tội trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Bí mật nhà nước thuộc độ tối mật, tuyệt mật;
b) Gây tổn hại về quốc phòng, an ninh, đối ngoại, kinh tế, văn hóa chế độ chính trị, độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ.
3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Đề thi THPT quốc gia là bí mật nhà nước thuộc độ “Tối mật” theo Quyết định 531/QĐ-TTg năm 2023. Do đó, hành vi làm lộ nội dung đề thi, đáp án hoặc bản sao trái phép đều bị xem là xâm phạm nghiêm trọng bí mật nhà nước. Nếu có yếu tố cố ý, người vi phạm có thể bị xử lý theo Điều 337 với khung hình phạt nặng nhất lên đến 15 năm tù giam; nếu vô ý nhưng gây hậu quả thì có thể bị xử lý theo Điều 338 với mức án tối đa 07 năm tù.
Tình huống giả định
Ông Trần Văn Tín, 41 tuổi, là chuyên viên của Phòng Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Ninh Thuận. Trong kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia năm 2025, ông Tín được phân công tham gia in sao đề thi chính thức tại khu vực cách ly tuyệt đối. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, ông Tín đã lén dùng điện thoại cá nhân chụp lại một phần đề thi môn Toán và gửi cho cháu ruột của mình qua ứng dụng tin nhắn, với mục đích để cháu chuẩn bị trước. Cháu ruột ông Tín sau đó đã chia sẻ nội dung đề cho nhóm bạn học cùng lớp qua mạng xã hội.
Vụ việc nhanh chóng bị phát hiện trước giờ thi chính thức nhờ hệ thống giám sát an ninh mạng do Bộ Công an phối hợp với Bộ Giáo dục triển khai. Sau quá trình điều tra, cơ quan chức năng xác định đề thi môn Toán bị lộ thuộc danh mục bí mật nhà nước độ “Tối mật”, theo khoản 1 Điều 1 Quyết định 531/QĐ-TTg. Do hành vi cố ý làm lộ tài liệu mật, ông Trần Văn Tín bị khởi tố hình sự theo Điều 337 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017, với khung hình phạt cao nhất lên đến 15 năm tù, kèm theo hình phạt bổ sung là cấm đảm nhiệm chức vụ trong ngành giáo dục trong thời hạn 5 năm.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo.)
Kết luận
Đề thi chính thức thuộc danh mục bí mật nhà nước độ “Tối mật” nên mọi hành vi làm lộ đề đều bị nghiêm cấm. Nếu hành vi chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, cá nhân hoặc tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Trường hợp hành vi làm lộ đề đủ yếu tố cấu thành tội phạm, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức án có thể lên đến 15 năm tù.
