Trong lĩnh vực du lịch, khách sạn nổi là loại hình lưu trú độc đáo đang ngày càng được ưa chuộng tại các địa phương có lợi thế về mặt nước như vịnh biển, hồ lớn hoặc sông ngòi. Tuy nhiên, để được phép hoạt động, khách sạn nổi phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện về định nghĩa pháp lý và cơ sở vật chất tối thiểu. Pháp luật hiện hành đã có quy định cụ thể về khái niệm cũng như yêu cầu bắt buộc đối với loại hình lưu trú đặc biệt này.
1. Khách sạn nổi là gì theo quy định pháp luật?
Điểm c khoản 1 Điều 21 Nghị định 168/2017/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 21. Các loại hình cơ sở lưu trú du lịch
1. Khách sạn: Cơ sở lưu trú du lịch bảo đảm chất lượng về cơ sở vật chất, trang thiết bị và dịch vụ cần thiết phục vụ khách du lịch; bao gồm: Khách sạn nghỉ dưỡng, khách sạn bên đường, khách sạn nổi và khách sạn thành phố.
...c) Khách sạn nổi: Cơ sở lưu trú du lịch neo đậu trên mặt nước và có thể di chuyển khi cần thiết;
...
Theo quy định trên, khách sạn nổi là một trong các loại hình khách sạn được pháp luật công nhận, có đặc điểm đặc biệt so với các loại hình lưu trú truyền thống là hoạt động trên mặt nước. Những khách sạn này thường được thiết kế như những tàu hoặc nhà nổi, neo đậu tại vịnh biển, hồ hoặc sông, vừa phục vụ nhu cầu lưu trú, vừa mang lại trải nghiệm nghỉ dưỡng gắn liền với thiên nhiên.
Khác với tàu thủy lưu trú (cũng là cơ sở lưu trú nhưng chủ yếu phục vụ du lịch đường thủy với các chuyến đi có lộ trình), khách sạn nổi thường neo đậu tại một vị trí cố định nhưng vẫn có khả năng di chuyển khi cần thiết – ví dụ như di dời tránh bão hoặc phục vụ một số tour ngắn.
Vì đặc thù hoạt động trên mặt nước, khách sạn nổi phải tuân thủ thêm nhiều quy định khác liên quan đến an toàn giao thông đường thủy, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường và quản lý cư trú. Bên cạnh đó, việc khai thác khách sạn nổi cũng đòi hỏi cơ sở vật chất chuyên biệt, nhân sự vận hành có kiến thức về an toàn hàng hải, và sự phối hợp chặt chẽ với các cảng vụ hoặc cơ quan quản lý mặt nước nơi neo đậu.
Tình huống giả định
Tháng 10/2025, Công ty Du lịch Biển Xanh đầu tư và khai thác một khách sạn nổi tại khu vực Vịnh Nha Trang, gồm 12 phòng nghỉ và khu vực nhà hàng nổi đi kèm. Khách sạn này được thiết kế như một du thuyền sang trọng, thường xuyên neo đậu gần đảo Hòn Mun và phục vụ khách nghỉ dưỡng, tham quan, lặn biển.
Trước khi đi vào hoạt động, Công ty đã xin phép cấp phép lưu trú du lịch theo loại hình khách sạn nổi theo quy định tại Nghị định 168/2017/NĐ-CP. Ngoài việc đáp ứng tiêu chuẩn cơ sở vật chất, đơn vị này còn phải hoàn thiện các thủ tục về đăng kiểm tàu, bảo hiểm trách nhiệm dân sự, phương án cứu hộ, đảm bảo an toàn và hệ thống báo cháy phù hợp với loại hình nổi.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Khách sạn nổi phải có tối thiểu bao nhiêu phòng ngủ và điều kiện cơ bản ra sao?
Khoản 2, 4 Điều 22 Nghị định 168/2017/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 22. Điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ đối với khách sạn
...
2. Có tối thiểu 10 buồng ngủ; có quầy lễ tân, phòng vệ sinh chung.
...
4. Có bếp, phòng ăn và dịch vụ phục vụ ăn uống đối với khách sạn nghỉ dưỡng, khách sạn nổi, khách sạn bên đường....
Theo các quy định trên, để đủ điều kiện được công nhận là khách sạn nổi hợp pháp, cơ sở lưu trú phải bảo đảm tối thiểu các tiêu chí cơ bản về số lượng phòng ngủ và dịch vụ thiết yếu. Cụ thể, phải có ít nhất 10 buồng ngủ, cùng với quầy lễ tân và phòng vệ sinh chung, đáp ứng nhu cầu lưu trú cơ bản của du khách. Đồng thời, khách sạn nổi bắt buộc phải có khu vực bếp và phòng ăn, đảm bảo cung cấp dịch vụ ăn uống tại chỗ cho khách trong thời gian lưu trú.
Ngoài các điều kiện vật chất, khách sạn nổi còn phải bảo đảm tiêu chuẩn an toàn vận hành đặc thù như: hệ thống chống nghiêng, phương án neo đậu an toàn, phao cứu sinh, thiết bị báo cháy và cứu hộ trên mặt nước. Việc bố trí nhân viên trực 24/24 là yêu cầu bắt buộc để sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp trên mặt nước, nhất là trong điều kiện thời tiết xấu hoặc có sự cố kỹ thuật.
Tình huống giả định
Tháng 5/2025, Công ty Du lịch Sinh Thái Hạ Long đầu tư cải tạo một sà lan cũ thành khách sạn nổi di động có tên “Sun Bay” với mong muốn khai thác mô hình nghỉ dưỡng trên vịnh. Tuy nhiên, khi nộp hồ sơ xin cấp phép lưu trú du lịch, cơ quan chức năng từ chối vì cơ sở chỉ cải tạo được 6 phòng ngủ và không có khu vực lễ tân, nhà ăn cố định.
Sau khi được hướng dẫn, Công ty quyết định nâng cấp toàn bộ thiết kế, mở rộng số phòng lên 12 buồng ngủ, bổ sung bếp ăn, phòng ăn, quầy lễ tân và lắp đặt thiết bị báo cháy, phao cứu sinh đầy đủ. Sau khi hoàn thiện đúng theo yêu cầu tại Nghị định 168 và 142, khách sạn nổi “Sun Bay” được cấp phép hoạt động và trở thành điểm lưu trú độc đáo tại khu vực Hạ Long, thu hút lượng lớn khách quốc tế.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Khách sạn nổi là loại hình cơ sở lưu trú du lịch được phép neo đậu trên mặt nước và có thể di chuyển khi cần thiết. Để đủ điều kiện hoạt động, khách sạn nổi phải đáp ứng tối thiểu 10 buồng ngủ, có quầy lễ tân, khu vệ sinh chung và dịch vụ ăn uống. Đây là những tiêu chí bắt buộc theo quy định pháp luật nhằm đảm bảo an toàn và chất lượng phục vụ cho du khách.
