Trong quá trình kinh doanh dịch vụ lưu trú, nhiều khách sạn có thói quen yêu cầu giữ lại thẻ căn cước công dân (CCCD) của khách thuê phòng để tiện quản lý. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành chỉ cho phép kiểm tra và ghi nhận thông tin chứ không được phép giữ lại giấy tờ tùy thân của khách. Nếu cố tình giữ CCCD trong suốt thời gian thuê phòng, khách sạn có thể bị xử phạt hành chính theo quy định.
1. Khách sạn tạm giữ CCCD của khách thuê phòng có vi phạm pháp luật không?
Khoản 2 Điều 44 Nghị định 96/2016/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 44. Trách nhiệm của cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú
...
2. Kiểm tra giấy tờ tùy thân của khách lưu trú, gồm một trong các loại giấy tờ sau: Giấy chứng minh nhân dân; Căn cước công dân; Hộ chiếu; Thẻ thường trú hoặc Thẻ tạm trú (đối với người nước ngoài); các loại giấy tờ có dán ảnh do các cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam cấp.
Khi khách lưu trú không có giấy tờ tùy thân thì sau khi bố trí vào phòng nghỉ phải thông báo ngay cho Công an xã, phường, thị trấn hoặc đồn, trạm Công an quản lý địa bàn....
Theo quy định này, khách sạn chỉ được phép kiểm tra và ghi nhận thông tin từ giấy tờ tùy thân của khách trước khi bố trí phòng, tuyệt đối không có quyền tạm giữ CCCD trong suốt thời gian lưu trú. Việc kiểm tra nhằm phục vụ mục đích an ninh, phòng chống tội phạm và được thực hiện ngay tại thời điểm tiếp nhận khách, sau đó phải hoàn trả giấy tờ cho khách.
Pháp luật không quy định bất kỳ cơ sở lưu trú nào được giữ lại CCCD để làm hình thức đảm bảo thanh toán. Nếu khách không có giấy tờ tùy thân, khách sạn phải thông báo ngay cho công an địa phương chứ không được từ chối phục vụ hoặc giữ giấy tờ tùy thân trái phép. Việc cố tình giữ CCCD của khách có thể bị xem là hành vi chiếm đoạt hoặc sử dụng giấy tờ tùy thân của người khác mà không có căn cứ pháp lý rõ ràng, xâm phạm quyền nhân thân và quyền tài sản của công dân.
Tình huống giả định
Ngày 12/4/2025, anh Nguyễn Văn Hưng thuê phòng tại một khách sạn ở trung tâm TP. Nha Trang để nghỉ lại 3 ngày. Khi làm thủ tục nhận phòng, nhân viên lễ tân yêu cầu giữ lại thẻ CCCD của anh Hưng và hẹn sẽ trả khi trả phòng. Anh Hưng thắc mắc nhưng được giải thích rằng đây là “quy định chung để tránh khách bỏ trốn không thanh toán”. Vì không muốn tranh cãi, anh Hưng đồng ý.
Đến sáng hôm sau, anh Hưng có việc cần xuất trình CCCD tại ngân hàng nhưng không được khách sạn cho nhận lại, dù chỉ trong thời gian ngắn. Quá bức xúc, anh Hưng phản ánh vụ việc đến Công an phường sở tại. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng xác định việc khách sạn giữ CCCD của khách là hành vi sai phạm, vì pháp luật chỉ cho phép kiểm tra, ghi thông tin chứ không cho giữ giấy tờ tùy thân của người thuê. Cơ sở lưu trú bị lập biên bản nhắc nhở và yêu cầu cam kết không tái diễn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Khách sạn giữ CCCD của khách thuê phòng thì bị xử phạt bao nhiêu tiền?
Điểm a khoản 2 Điều 10 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 10. Vi phạm quy định về cấp, quản lý, sử dụng Giấy chứng minh nhân dân, Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân
...
2. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Chiếm đoạt, sử dụng Giấy chứng minh nhân dân, Chứng minh nhân dân, thẻ Căn cước công dân hoặc Giấy xác nhận số Chứng minh nhân dân của người khác;
...
Theo quy định trên, việc khách sạn tự ý giữ lại thẻ CCCD của khách thuê phòng mà không có căn cứ pháp lý rõ ràng có thể bị xem là hành vi chiếm đoạt giấy tờ tùy thân. Đây là hành vi xâm phạm quyền sử dụng giấy tờ cá nhân của công dân, bị pháp luật nghiêm cấm. Việc giữ CCCD không nằm trong phạm vi trách nhiệm pháp lý của cơ sở lưu trú mà chỉ được kiểm tra, ghi nhận thông tin để phục vụ công tác quản lý an ninh – trật tự, sau đó phải hoàn trả ngay cho khách.
Mức phạt từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng áp dụng đối với cá nhân vi phạm. Nếu cơ sở lưu trú là tổ chức (ví dụ như công ty, doanh nghiệp kinh doanh khách sạn) thì mức phạt sẽ gấp đôi, tức từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng theo khoản 2 Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
Tình huống giả định
Ngày 18/3/2025, chị Nguyễn Thị Hồng (29 tuổi) đến thuê phòng nghỉ tại khách sạn Thiên Dương nằm trên đường Nguyễn Văn Linh, TP. Đà Nẵng. Sau khi cung cấp CCCD để đăng ký lưu trú, lễ tân yêu cầu giữ lại CCCD của chị Hồng trong suốt thời gian thuê phòng và chỉ trả lại khi khách làm thủ tục trả phòng. Dù có yêu cầu lấy lại để đi giao dịch trong ngày, chị Hồng vẫn bị từ chối với lý do “quy định của quản lý”.
Quá bức xúc, chị Hồng trình báo sự việc lên Công an phường. Sau khi kiểm tra và lập biên bản, công an xác định khách sạn Thiên Dương đã vi phạm điểm a khoản 2 Điều 10 Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Do khách sạn là tổ chức có tư cách pháp nhân, mức phạt được áp dụng là 3.000.000 đồng. Ngoài ra, cơ sở lưu trú buộc phải điều chỉnh quy trình tiếp nhận khách và cam kết không tiếp tục giữ giấy tờ tùy thân trái phép trong hoạt động kinh doanh.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Khách sạn không có quyền giữ thẻ CCCD của khách thuê phòng, mà chỉ được kiểm tra và ghi nhận thông tin theo đúng quy định pháp luật. Việc tạm giữ CCCD trong suốt thời gian lưu trú là hành vi vi phạm và có thể bị xử phạt hành chính từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với cá nhân, hoặc gấp đôi nếu là tổ chức thực hiện hành vi sai phạm.
