Hợp đồng xây dựng được bảo đảm thanh toán thông qua kế hoạch vốn, bảo lãnh ngân hàng hoặc hợp đồng tín dụng, kèm điều kiện tạm ứng sau khi có hiệu lực.
Trong hoạt động xây dựng, việc thanh toán hợp đồng là yếu tố quan trọng để bảo đảm quyền lợi cho các bên tham gia. Pháp luật quy định cụ thể về các hình thức bảo đảm thanh toán nhằm chứng minh năng lực tài chính của bên giao thầu. Quy định về thời điểm được phép tạm ứng hợp đồng xây dựng cũng được đặt ra để bảo đảm việc triển khai công việc diễn ra đúng tiến độ.
Hợp đồng xây dựng được bảo đảm thanh toán theo hình thức nào?
Điều 17 Nghị định 37/2015/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 17. Bảo đảm thanh toán hợp đồng xây dựng
1. Bảo đảm thanh toán hợp đồng xây dựng là việc bên giao thầu thực hiện các biện pháp nhằm chứng minh khả năng thực hiện nghĩa vụ thanh toán theo hợp đồng xây dựng đã ký kết với bên nhận thầu thông qua các hình thức như kế hoạch bố trí vốn được phê duyệt, bảo đảm của ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng, hợp đồng cung cấp tín dụng hoặc thỏa thuận cho vay vốn với các định chế tài chính.
2. Trước khi ký kết hợp đồng xây dựng, bên giao thầu phải có bảo đảm thanh toán phù hợp với tiến độ thanh toán đã thỏa thuận trong hợp đồng. Nghiêm cấm bên giao thầu ký kết hợp đồng xây dựng khi chưa có kế hoạch vốn để thanh toán theo thỏa thuận thanh toán trong hợp đồng, trừ các công trình xây dựng theo lệnh khẩn cấp.
Bên giao thầu có trách nhiệm chứng minh năng lực tài chính trước khi ký kết hợp đồng. Điều này có thể được thực hiện thông qua kế hoạch bố trí vốn được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, bằng việc cung cấp bảo đảm từ ngân hàng, tổ chức tín dụng hoặc ký kết hợp đồng tín dụng với định chế tài chính.
Tình huống giả định
Chủ đầu tư bảo đảm thanh toán bằng bảo lãnh ngân hàng
-
Chủ đầu tư triển khai dự án mới
Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Hoàng Minh, ký hợp đồng xây dựng khu nhà xưởng với nhà thầu thi công. -
Bảo đảm thanh toán trước khi ký hợp đồng
Trước khi ký kết, công ty xuất trình bảo lãnh thanh toán của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) với giá trị 50 tỷ đồng, phù hợp với kế hoạch thanh toán đã thỏa thuận. -
Cơ quan quản lý xác minh hồ sơ
Trong quá trình rà soát, Sở Xây dựng ghi nhận việc bảo đảm thanh toán bằng bảo lãnh ngân hàng đáp ứng đúng quy định pháp luật, tạo điều kiện để hợp đồng được ký kết và triển khai đúng tiến độ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Khi nào được tạm ứng hợp đồng xây dựng?
Điều 18 Nghị định 37/2015/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 50/2021/NĐ-CP và Nghị định 35/2023/NĐ-CP) quy định như sau:
Điều 18. Tạm ứng hợp đồng xây dựng
1. Tạm ứng hợp đồng xây dựng là khoản kinh phí mà bên giao thầu ứng trước không lãi suất cho bên nhận thầu để thực hiện các công tác chuẩn bị cần thiết trước khi triển khai thực hiện các công việc theo hợp đồng.
2. Việc tạm ứng hợp đồng chỉ được thực hiện sau khi hợp đồng xây dựng có hiệu lực, riêng đối với hợp đồng thi công xây dựng thì phải có cả kế hoạch giải phóng mặt bằng theo đúng thỏa thuận trong hợp đồng, đồng thời bên giao thầu đã nhận được bảo lãnh tiền tạm ứng (nếu có) tương ứng với giá trị của từng loại tiền mà các bên đã thỏa thuận.
3. Mức tạm ứng, số lần tạm ứng, thời điểm tạm ứng, mức thu hồi tạm ứng qua các lần thanh toán phải được ghi cụ thể trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu hoặc trong dự thảo hợp đồng xây dựng gửi cho bên nhận thầu để bên nhận thầu làm cơ sở tính toán giá dự thầu, giá đề xuất và phải được các bên thỏa thuận cụ thể, ghi trong hợp đồng theo đúng quy định pháp luật, phù hợp với tiến độ thực hiện hợp đồng.
...
Việc tạm ứng chỉ được tiến hành khi hợp đồng đã có hiệu lực. Đối với hợp đồng thi công xây dựng, điều kiện bổ sung là phải có kế hoạch giải phóng mặt bằng và trong nhiều trường hợp, bên giao thầu cần nhận được bảo lãnh tạm ứng từ phía ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng.
Tình huống giả định
Nhà thầu nhận tạm ứng sau khi hợp đồng có hiệu lực
-
Hợp đồng thi công được ký kết
Công ty TNHH Xây dựng An Phát, ký hợp đồng thi công tuyến đường liên phường với Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng. -
Hoàn tất điều kiện tạm ứng
Sau khi hợp đồng có hiệu lực, Ban Quản lý Dự án yêu cầu doanh nghiệp nộp bảo lãnh tạm ứng từ Ngân hàng BIDV với giá trị 10 tỷ đồng và xác nhận kế hoạch giải phóng mặt bằng đúng tiến độ. -
Thực hiện tạm ứng đúng quy định
Ngay sau khi hồ sơ đầy đủ, cơ quan quản lý tiến hành giải ngân khoản tạm ứng cho Công ty An Phát. Việc này giúp nhà thầu có nguồn vốn triển khai công việc, đồng thời đảm bảo quy trình tuân thủ pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Bảo đảm thanh toán và tạm ứng là những cơ chế quan trọng trong hợp đồng xây dựng để bảo vệ quyền lợi của các bên. Hợp đồng xây dựng được bảo đảm thanh toán thông qua các hình thức như kế hoạch vốn, bảo lãnh ngân hàng hoặc hợp đồng tín dụng với tổ chức tài chính. Việc tạm ứng chỉ được thực hiện sau khi hợp đồng có hiệu lực và phải tuân theo các điều kiện cụ thể, bao gồm kế hoạch giải phóng mặt bằng và bảo lãnh tạm ứng khi cần thiết.
