Hành vi cướp máy bay bị phạt tù từ 7 năm đến tù chung thân tùy theo mức độ nguy hiểm và hậu quả gây ra.
Cướp máy bay là hành vi đặc biệt nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến an toàn hàng không và tính mạng con người. Đối với hành vi này, Bộ luật Hình sự 2015 đặt ra các khung hình phạt từ mức tù có thời hạn đến tù chung thân tùy theo hậu quả và tình tiết phạm tội. Trường hợp máy bay không mang quốc tịch Việt Nam nhưng bị chiếm đoạt, việc áp dụng luật Việt Nam còn phụ thuộc vào phạm vi lãnh thổ và quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.
1. Hành vi cướp máy bay bị phạt tù bao nhiêu năm?
Căn cứ Điều 282 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 94 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017):
Điều 282. Tội chiếm đoạt tàu bay, tàu thủy
1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác nhằm chiếm đoạt tàu bay hoặc tàu thủy, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
a) Có tổ chức;
b) Sử dụng vũ khí, phương tiện hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
d) Chiếm đoạt tài sản từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
đ) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 31% trở lên;
d) Chiếm đoạt tài sản 500.000.000 đồng trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Cướp máy bay là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, vì trực tiếp đe dọa đến an toàn bay và tính mạng con người. Người phạm tội có thể bị phạt từ 7 đến 15 năm tù nếu dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác để chiếm đoạt máy bay. Nếu có tổ chức, dùng vũ khí, hoặc gây thương tích từ 31% đến 60%, mức án sẽ tăng lên từ 12 đến 20 năm tù. Trường hợp hậu quả nghiêm trọng hơn, như làm chết người, gây thương tích nặng từ 61% trở lên hoặc chiếm đoạt tài sản lớn, hình phạt có thể tới 20 năm tù hoặc tù chung thân. Ngoài án tù, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền, quản chế hoặc tịch thu tài sản.
Tình huống giả định:
-
Nhóm đối tượng có ý định chiếm đoạt máy bay
Tháng 6/2025 tại Sân bay Nội Bài (Hà Nội), Trần Văn Hải cùng hai người bạn là Lê Quang Dũng và Nguyễn Văn Minh bàn bạc việc cướp một chuyến bay nội địa. Nhóm này chuẩn bị dao gấp và lên kế hoạch khống chế tiếp viên ngay khi máy bay cất cánh. -
Các đối tượng thực hiện hành vi uy hiếp trên máy bay
Khi hành khách đã ổn định chỗ ngồi, nhóm Hải bất ngờ rút dao khống chế một tiếp viên và yêu cầu phi công chuyển hướng. Sự việc khiến nhiều hành khách hoảng sợ, một tiếp viên bị thương với tỷ lệ tổn thương cơ thể 35%. Tổ bay nhanh chóng báo khẩn, lực lượng an ninh hàng không vào cuộc. -
Cơ quan chức năng bắt giữ và xử lý vụ việc
Ngay khi máy bay hạ cánh khẩn cấp, toàn bộ nhóm đối tượng bị khống chế và đưa về điều tra. Với hành vi có tổ chức, sử dụng vũ khí và gây thương tích cho người khác, cả ba bị khởi tố về tội chiếm đoạt tàu bay. Khung hình phạt mà họ phải đối mặt là từ 12 đến 20 năm tù theo Bộ luật Hình sự 2015.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Cướp máy bay không mang quốc tịch Việt Nam có áp dụng luật Việt Nam để xử lý không?
Căn cứ khoản 3 Điều 6 Bộ luật Hình sự 2015:
Điều 6. Hiệu lực của Bộ luật hình sự đối với những hành vi phạm tội ở ngoài lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
...
3. Đối với hành vi phạm tội hoặc hậu quả của hành vi phạm tội xảy ra trên tàu bay, tàu biển không mang quốc tịch Việt Nam đang ở tại biển cả hoặc tại giới hạn vùng trời nằm ngoài lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì người phạm tội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật này trong trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định.
Trường hợp hành vi cướp máy bay diễn ra trên lãnh thổ, vùng trời hay vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam dù máy bay không mang quốc tịch Việt Nam thì vẫn áp dụng Bộ luật Hình sự để xử lý. Còn nếu máy bay đang ở ngoài lãnh thổ Việt Nam và không mang quốc tịch Việt Nam, việc truy cứu trách nhiệm hình sự chỉ đặt ra khi có điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên cho phép.
Tình huống giả định:
-
Máy bay nước ngoài bay qua vùng trời Việt Nam
Tháng 5/2025, một chuyến bay của hãng hàng không Thái Lan bay qua vùng trời Thành phố Hồ Chí Minh thì xảy ra sự cố. Một hành khách quốc tịch khác sử dụng dao khống chế tiếp viên, yêu cầu thay đổi lộ trình. -
Lực lượng an ninh Việt Nam tiếp nhận xử lý
Khi máy bay hạ cánh khẩn cấp tại Sân bay Tân Sơn Nhất, lực lượng an ninh hàng không Việt Nam đã lập tức khống chế và bắt giữ đối tượng. Toàn bộ hồ sơ vụ việc được chuyển cho cơ quan điều tra Việt Nam xử lý theo thẩm quyền. -
Tòa án Việt Nam truy cứu trách nhiệm hình sự
Căn cứ Bộ luật Hình sự 2015, cơ quan tiến hành tố tụng xác định hành vi cướp máy bay xảy ra trong vùng trời Việt Nam. Do đó, mặc dù máy bay mang quốc tịch Thái Lan, đối tượng vẫn bị khởi tố và xét xử theo pháp luật Việt Nam, đối diện với khung hình phạt từ 7 năm đến tù chung thân tùy theo hậu quả gây ra.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Hành vi cướp máy bay bị pháp luật Việt Nam xử lý rất nghiêm khắc, mức hình phạt có thể từ 7 năm tù đến tù chung thân tùy vào tính chất và hậu quả. Trường hợp máy bay không mang quốc tịch Việt Nam, nếu sự việc xảy ra trong lãnh thổ hoặc vùng trời Việt Nam thì vẫn áp dụng Bộ luật Hình sự 2015 để xử lý; còn nếu ở ngoài lãnh thổ thì cần căn cứ vào điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.
