Buôn lậu thuốc lá có thể bị phạt từ 1 triệu đồng đến 100 triệu đồng hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù lên đến 20 năm.
Buôn lậu thuốc lá là hành vi bị kiểm soát chặt chẽ vì gây ảnh hưởng đến thị trường, sức khỏe cộng đồng và nguồn thu ngân sách. Các mức xử phạt hành chính được quy định rất rõ, tăng dần theo số lượng thuốc lá bị buôn bán. Pháp luật cũng xác định các trường hợp nghiêm trọng có thể bị xử lý hình sự với nhiều khung hình phạt khác nhau.
1. Hành vi buôn lậu thuốc lá điếu bị phạt hành chính bao nhiêu?
Điều 8 Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 8. Hành vi sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, giao nhận hàng cấm
1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau:
...
b) Buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng dưới 50 bao (1 bao = 20 điếu, đối với thuốc lá xì gà và các dạng thuốc lá thành phẩm khác nhập lậu được quy đổi 20g = 1 bao);
...
2. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau:
...
b) Buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 50 bao đến dưới 100 bao;
...
3. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau:
...
b) Buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 100 bao đến dưới 300 bao;
...
4. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau:
...
b) Buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 300 bao đến dưới 500 bao;
...
5. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau:
...
b) Buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 500 bao đến dưới 1.000 bao;
...
6. Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau:
...
b) Buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 1.000 bao đến dưới 1.200 bao;
...
7. Phạt tiền từ 70.000.000 đồng đến 90.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau:
...
b) Buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 1.200 bao đến dưới 1.500 bao;
...
8. Phạt tiền từ 90.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau trong trường hợp không bị truy cứu trách nhiệm hình sự:
...
b) Buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 1.500 bao trở lên;
...
9. Phạt tiền gấp hai lần mức tiền phạt quy định từ khoản 1 đến khoản 8 Điều này đối với hành vi sản xuất hàng cấm tương ứng quy định tại các khoản từ khoản 1 đến khoản 8 Điều này.
10. Các mức tiền phạt quy định từ khoản 1 đến khoản 8 Điều này cũng được áp dụng xử phạt vi phạm hành chính đối với:
a) Hành vi vận chuyển hàng cấm;
b) Hành vi tàng trữ hàng cấm;
c) Hành vi giao nhận hàng cấm.
11. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tịch thu tang vật đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều này, trừ trường hợp áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại điểm a khoản 12 Điều này;
b) Tịch thu phương tiện là công cụ, máy móc được sử dụng để sản xuất hàng cấm đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 9 Điều này;
c) Tịch thu phương tiện vận tải được sử dụng để vận chuyển hàng cấm đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều này trong trường hợp hàng cấm có số lượng, khối lượng, trị giá hoặc số thu lợi bất chính được quy định tại khoản 6, 7 và 8 Điều này hoặc trong trường hợp vi phạm nhiều lần hoặc tái phạm;
d) Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề từ 01 tháng đến 03 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều này trong trường hợp vi phạm nhiều lần hoặc tái phạm, trừ trường hợp quy định tại điểm đ khoản này;
đ) Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề từ 03 tháng đến 06 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 9 Điều này.
12. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc tiêu hủy tang vật là hàng hóa, vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường, văn hóa phẩm có nội dung độc hại đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều này;
b) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại Điều này.
13. Đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng hóa chưa được phép lưu hành, chưa được phép sử dụng tại Việt Nam thì áp dụng quy định tại các nghị định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực có liên quan để xử phạt vi phạm hành chính.
Các mức xử phạt hành chính được chia theo số lượng bao thuốc lá nhập lậu, giúp cơ quan chức năng dễ dàng áp dụng phù hợp với mức độ vi phạm. Hành vi buôn lậu càng lớn thì mức phạt càng cao, có thể lên tới từ 90 triệu đồng đến 100 triệu đồng trong trường hợp số lượng từ 1.500 bao trở lên. Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn có thể bị tịch thu tang vật hoặc phương tiện nếu hành vi diễn ra nhiều lần hoặc giá trị hàng hóa lớn. Việc xử phạt áp dụng đồng thời cho hành vi tàng trữ, vận chuyển, giao nhận thuốc lá lậu.
Tình huống giả định
- Người bán lẻ nhập 40 bao thuốc lá lậu
Bà Ngô Thị Hạnh (tiểu thương chợ Đông Hòa) nhập lậu 40 bao thuốc lá để bán kiếm lời. Khi bị kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện toàn bộ số thuốc lá không có hóa đơn chứng từ. - Bị xử phạt theo mức từ 1 triệu đồng đến 3 triệu đồng
Cơ quan quản lý thị trường xử phạt bà Hạnh theo khoản phạt dành cho số lượng dưới 50 bao. Tang vật bị tịch thu và bà Hạnh bị yêu cầu cam kết không tái phạm. -
Bổ sung biện pháp khắc phục
Bà Hạnh phải nộp lại toàn bộ lợi bất chính có được từ việc buôn bán thuốc lá lậu. Bản cam kết được lưu giữ để theo dõi trong các đợt kiểm tra sau.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Hành vi buôn lậu thuốc lá bị truy cứu trách nhiệm hình sự như thế nào?
Điều 188 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định như sau:
Điều 188. Tội buôn lậu
1. Người nào buôn bán qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa hoặc ngược lại trái quy định của pháp luật thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc tại một trong các điều 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196 và 200 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 304, 305, 306, 309 và 311 của Bộ luật này;
b) Di vật, cổ vật hoặc vật có giá trị lịch sử, văn hóa.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Vật phạm pháp trị giá từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
d) Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
đ) Vật phạm pháp là bảo vật quốc gia;
e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
g) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
h) Phạm tội 02 lần trở lên;
i) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 7 năm đến 15 năm:
a) Vật phạm pháp trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;
b) Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
a) Vật phạm pháp trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên;
b) Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên;
c) Lợi dụng chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh hoặc hoàn cảnh đặc biệt khó khăn khác.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
6. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:
a) Pháp nhân thương mại thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 Điều này với hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc di vật, cổ vật hoặc vật có giá trị lịch sử, văn hóa mà đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc tại một trong các điều 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196 và 200 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, trừ trường hợp quy định tại điểm đ khoản này, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng;
b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;
c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 7.000.000.000 đồng;
d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này, thì bị phạt tiền từ 7.000.000.000 đồng đến 15.000.000.000 đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;
đ) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;
e) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
Hành vi buôn lậu thuốc lá có thể bị xem xét xử lý hình sự nếu đạt mức thiệt hại hoặc giá trị hàng hóa theo quy định tại Điều 188 Bộ luật Hình sự. Các mức phạt tăng dần theo tính chất nguy hiểm, tổ chức thực hiện và giá trị vật phạm pháp. Người phạm tội còn có thể chịu hình phạt bổ sung như phạt tiền, tịch thu tài sản hoặc cấm hành nghề. Đối với pháp nhân thương mại, mức phạt có thể lên tới từ 7 tỷ đồng đến 15 tỷ đồng tùy trường hợp.
Tình huống giả định
- Nhập lậu số lượng lớn thuốc lá qua biên giới
Ông Trịnh Thành Lâm tổ chức vận chuyển 25.000 bao thuốc lá từ Campuchia về Việt Nam bằng đường mòn biên giới. Đoàn kiểm soát biên phòng đã chặn xe tải và phát hiện toàn bộ hàng hóa không có giấy tờ hợp lệ. -
Đủ yếu tố truy cứu theo khoản 4 Điều 188
Giá trị lô hàng vượt xa mức tối thiểu để khởi tố hình sự. Cơ quan điều tra tiến hành tạm giữ ông Lâm và toàn bộ tang vật. -
Khởi tố vụ án và kiểm tra mở rộng đường dây
Ông Lâm bị khởi tố với khung hình phạt từ 12 năm đến 20 năm tù vì vật phạm pháp có giá trị đặc biệt lớn. Cơ quan chức năng tiếp tục mở rộng điều tra để làm rõ vai trò của các đối tượng liên quan.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Hành vi buôn lậu thuốc lá bị xử lý nghiêm theo cả chế tài hành chính và hình sự. Tùy theo số lượng bao thuốc lá, mức phạt hành chính có thể dao động từ 1 triệu đồng đến 100 triệu đồng kèm theo các biện pháp tịch thu và khắc phục hậu quả. Nếu giá trị hàng hóa đủ lớn hoặc có tình tiết tăng nặng, người vi phạm có thể bị phạt tù từ 06 tháng đến 20 năm.
