Việc đảm bảo an toàn khi đi đò, đi phà là yêu cầu bắt buộc trong hoạt động vận tải hành khách ngang sông. Áo phao và dụng cụ nổi cá nhân là thiết bị bảo hộ không thể thiếu. Pháp luật hiện hành đã quy định rõ trách nhiệm của cả hành khách và chủ phương tiện trong việc sử dụng và trang bị áo phao, nếu vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính.
1. Hành khách không mặc áo phao bị xử phạt ra sao?
Điều 5 Thông tư 15/2012/TT-BGTVT quy định như sau:
Điều 5. Sử dụng áo phao, dụng cụ nổi cá nhân trên phương tiện vận tải hành khách ngang sông
Mọi hành khách, thuyền viên, người lái phương tiện trên phương tiện vận tải hành khách ngang sông phải mặc áo phao hoặc cầm (đeo) dụng cụ nổi cá nhân trong suốt hành trình của phương tiện từ lúc rời bến đến khi cập bến an toàn.
Đồng thời khoản 3 Điều 34 Nghị định 139/2021/NĐ-CP quy định mức phạt như sau:
Điều 34. Vi phạm quy định về an toàn giao thông của người, hành khách trên phương tiện
...
3. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi không mặc áo phao cứu sinh hoặc không mang dụng cụ nổi cứu sinh cá nhân khi tham gia giao thông trên phương tiện không có động cơ có trọng tải toàn phần đến 15 tấn hoặc có sức chở đến 12 người; phương tiện có động cơ tổng công suất máy chính đến 15 sức ngựa hoặc có sức chở đến 12 người; phương tiện chở khách ngang sông.
Hành khách trên các phương tiện chở khách ngang sông như đò, phà phải mặc áo phao hoặc mang theo dụng cụ nổi cá nhân theo đúng hướng dẫn. Đây là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn trong suốt hành trình. Nếu không thực hiện, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính với mức tiền phạt từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng tùy trường hợp.
Tình huống giả định
- Anh Quân sử dụng dịch vụ đò ngang để sang sông
Anh Nguyễn Hữu Quân, trú tại phường Phú Nhuận, tỉnh Bến Tre, trong chuyến đi thăm người thân đã chọn đi đò ngang để sang sông. Khi lên đò, anh được phát áo phao và hướng dẫn cách sử dụng. - Anh Quân không mặc áo phao theo hướng dẫn
Mặc dù nhân viên đã hướng dẫn cụ thể, anh Quân cho rằng tuyến đò chỉ di chuyển một đoạn ngắn nên “không cần thiết phải mặc áo phao”. Anh cầm áo phao trên tay thay vì mặc đúng quy cách trong suốt hành trình. -
Anh Quân bị phát hiện không tuân thủ quy định
Tổ kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra đột xuất khi đò đang di chuyển giữa sông. Qua kiểm tra, anh Quân bị phát hiện không mặc áo phao đúng quy định dù đã được phát và hướng dẫn từ đầu. - Anh Quân bị lập biên bản vi phạm
Lực lượng chức năng đã tiến hành lập biên bản hành vi vi phạm của anh Quân. Căn cứ vào khoản 3 Điều 34 Nghị định 139/2021/NĐ-CP, hành vi này bị xác định là vi phạm quy định về an toàn giao thông đường thủy nội địa. - Anh Quân bị xử phạt hành chính
Ủy ban nhân dân phường Phú Nhuận ra quyết định xử phạt hành chính 1.500.000 đồng đối với anh Nguyễn Hữu Quân do không mặc áo phao cứu sinh khi tham gia giao thông bằng phương tiện chở khách ngang sông.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Chủ phương tiện không trang bị đủ áo phao thì bị phạt thế nào?
Điều 6 Thông tư 15/2012/TT-BGTVT quy định như sau:
Điều 6. Trách nhiệm của chủ khai thác bến khách ngang sông
1. Tuyên truyền, vận động các chủ phương tiện, hành khách khi tham gia giao thông bằng phương tiện vận tải hành khách ngang sông thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của Thông tư này.
2. Chỉ cho phương tiện hoạt động tại bến khi phương tiện đã thực hiện đầy đủ các quy định của Luật Giao thông đường thủy nội địa và các quy định tại Điều 4, Điều 5 của Thông tư này.
3. Liên đới chịu trách nhiệm liên quan đến sự cố hoặc tai nạn giao thông xảy ra trong quá trình vận tải hành khách ngang sông đối với trường hợp cho phương tiện rời bến khi thuyền viên, người lái phương tiện, hành khách không mặc áo phao hoặc cầm (đeo) dụng cụ nổi cá nhân theo đúng quy cách.
Đồng thời khoản 1 Điều 16 Nghị định 139/2021/NĐ-CP quy định:
Điều 16. Vi phạm quy định về thiết bị, dụng cụ an toàn của phương tiện
1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi không trang bị hoặc trang bị không đủ áo phao hoặc dụng cụ nổi cứu sinh cá nhân theo quy định, mức phạt tính trên mỗi áo phao, dụng cụ nổi cứu sinh cá nhân.
...
Điều 4. Hình thức xử phạt vi phạm hành chính, các biện pháp khắc phục hậu quả
...
4. Mức phạt tiền đối với mỗi hành vi vi phạm hành chính quy định tại Chương II của Nghị định này là mức phạt tiền đối với cá nhân; trường hợp có cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Người kinh doanh vận tải hành khách ngang sông phải đảm bảo đầy đủ số lượng áo phao hoặc dụng cụ nổi cứu sinh cho tất cả hành khách trên mỗi chuyến đi. Nếu thiếu dù chỉ một chiếc, vẫn bị xử phạt tính theo số lượng áo phao còn thiếu. Nếu tổ chức vi phạm, mức phạt gấp đôi cá nhân.
Tình huống giả định
- Anh Hòa chở khách sang sông như thường lệ
Anh Trịnh Văn Hòa, chủ đò ngang tại phường Hải Thành, tỉnh Quảng Bình, vận hành chuyến đò chở 11 hành khách từ bờ Nam sang bờ Bắc sông Nhật Lệ. Trên phương tiện có bố trí sẵn áo phao treo dọc thân tàu, tuy nhiên do một số áo bị hư hỏng nhẹ, chỉ còn 10 chiếc có thể sử dụng đúng quy cách. - Anh Hoà bị lực lượng chức năng kiểm tra bất ngờ
Tổ thanh tra liên ngành thuộc Sở Giao thông vận tải Quảng Bình phối hợp với công an phường Hải Thành kiểm tra đột xuất an toàn giao thông đường thủy. Qua kiểm đếm, tổ công tác phát hiện số lượng áo phao trên phương tiện không đủ so với số người có mặt, thiếu 1 chiếc. -
Anh Hòa bị lập biên bản xử lý vi phạm
Dù anh Hòa trình bày rằng một áo phao vừa bị rách chưa kịp thay mới, lực lượng chức năng vẫn xác định lỗi vi phạm do không trang bị đầy đủ áo phao theo quy định. Căn cứ khoản 1 Điều 16 Nghị định 139/2021/NĐ-CP, UBND phường lập biên bản và ra quyết định xử phạt anh Hòa 1.000.000 đồng với tư cách là cá nhân kinh doanh vận tải.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc mặc áo phao khi đi phà, đi đò là quy định bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn giao thông đường thủy nội địa. Người tham gia giao thông không mặc áo phao có thể bị phạt từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng. Chủ phương tiện không trang bị đủ áo phao cho hành khách sẽ bị phạt từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng cho mỗi thiết bị thiếu.
