Người khởi kiện vụ án hành chính có thể gửi đơn khởi kiện đến Tòa án bằng cách nộp trực tiếp, gửi qua dịch vụ bưu chính hoặc gửi trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án.
Việc khởi kiện vụ án hành chính là quyền tố tụng quan trọng của cá nhân, cơ quan, tổ chức khi cho rằng quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Để bảo đảm vụ án được Tòa án thụ lý đúng trình tự, người khởi kiện cần thực hiện đúng quy định về phương thức gửi đơn khởi kiện. Bên cạnh đó, pháp luật tố tụng hành chính cũng quy định cụ thể các nội dung bắt buộc phải thể hiện trong đơn khởi kiện nhằm làm căn cứ để Tòa án xem xét, giải quyết vụ án theo thẩm quyền.
1. Gửi đơn khởi kiện vụ án hành chính đến Tòa án bằng phương thức nào?
Điều 119 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định như sau:
Điều 119. Gửi đơn khởi kiện đến Tòa án
Người khởi kiện gửi đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án bằng một trong các phương thức sau đây:
1. Nộp trực tiếp tại Tòa án.
2. Gửi qua dịch vụ bưu chính.
3. Gửi trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).
Pháp luật cho phép người khởi kiện lựa chọn phương thức gửi đơn phù hợp với điều kiện thực tế của mình. Việc nộp trực tiếp thường được áp dụng khi người khởi kiện có thể đến Tòa án để nộp hồ sơ và nhận xác nhận tiếp nhận ngay. Phương thức gửi qua dịch vụ bưu chính phù hợp với trường hợp ở xa hoặc không thuận tiện đi lại, giúp bảo đảm thời điểm gửi đơn được xác định rõ ràng. Hình thức gửi trực tuyến thông qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án được áp dụng khi Tòa án có triển khai hệ thống tiếp nhận hồ sơ điện tử, tạo thuận lợi và tiết kiệm thời gian cho người khởi kiện trong quá trình thực hiện thủ tục tố tụng hành chính.
Tình huống giả định:
- Nguyễn Văn Hòa chuẩn bị khởi kiện vụ án hành chính
Nguyễn Văn Hòa có khiếu kiện đối với một quyết định hành chính của cơ quan nhà nước do cho rằng quyết định này xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Sau khi hoàn tất hồ sơ khởi kiện, ông Hòa xác định phương thức gửi đơn phù hợp. - Lựa chọn phương thức gửi đơn khởi kiện đến Tòa án
Do sinh sống xa trụ sở Tòa án và không thuận tiện đi lại, Nguyễn Văn Hòa lựa chọn gửi đơn khởi kiện và tài liệu kèm theo qua dịch vụ bưu chính để bảo đảm đúng thời hạn khởi kiện theo quy định. -
Tòa án tiếp nhận đơn khởi kiện
Sau khi nhận được hồ sơ hợp lệ, Tòa án có thẩm quyền tiến hành kiểm tra, tiếp nhận đơn khởi kiện và thực hiện các thủ tục tố tụng hành chính tiếp theo theo quy định của pháp luật.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Đơn khởi kiện vụ án hành chính phải có những nội dung chính nào?
Điều 118 Luật Tố tụng hành chính 2015 (được bổ sung năm 2019) quy định như sau:
Điều 118. Đơn khởi kiện
1. Đơn khởi kiện phải có các nội dung chính sau đây:
a) Ngày, tháng, năm làm đơn;
b) Tòa án được yêu cầu giải quyết vụ án hành chính;
c) Tên, địa chỉ; số điện thoại, số fax, địa chỉ thư điện tử (nếu có) của người khởi kiện, người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;
d) Nội dung quyết định hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc, quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động kiểm toán nhà nước, nội dung giải quyết khiếu nại về danh sách cử tri hoặc tóm tắt diễn biến của hành vi hành chính;
đ) Nội dung quyết định giải quyết khiếu nại (nếu có);
e) Yêu cầu đề nghị Tòa án giải quyết;
g) Cam đoan về việc không đồng thời khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại.
2. Kèm theo đơn khởi kiện phải có tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm. Trường hợp vì lý do khách quan mà người khởi kiện không thể nộp đầy đủ các tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện thì họ phải nộp tài liệu, chứng cứ hiện có để chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm. Các tài liệu, chứng cứ khác, người khởi kiện phải tự mình bổ sung hoặc bổ sung theo yêu cầu của Tòa án trong quá trình giải quyết vụ án.
Đơn khởi kiện là căn cứ đầu tiên để Tòa án xem xét thụ lý vụ án hành chính nên các nội dung bắt buộc phải được trình bày rõ ràng, đầy đủ và thống nhất. Thông tin về các bên giúp Tòa án xác định đúng chủ thể tham gia tố tụng và thẩm quyền giải quyết. Nội dung quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính bị khởi kiện cần được mô tả cụ thể để làm rõ đối tượng khởi kiện. Yêu cầu đề nghị Tòa án giải quyết thể hiện phạm vi xét xử mà người khởi kiện mong muốn, còn nội dung cam đoan nhằm bảo đảm việc khởi kiện không trùng lặp với thủ tục khiếu nại hành chính. Việc chuẩn bị đơn khởi kiện đúng và đủ nội dung giúp tránh nguy cơ bị yêu cầu sửa đổi, bổ sung hoặc bị trả lại đơn.
Tình huống giả định:
- Trần Thị Ngọc Anh soạn đơn khởi kiện vụ án hành chính
Trần Thị Ngọc Anh nhận được một quyết định xử phạt vi phạm hành chính của cơ quan có thẩm quyền và cho rằng quyết định này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Sau khi nghiên cứu quy định pháp luật, bà Anh quyết định khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án. - Kiểm tra và hoàn thiện nội dung đơn khởi kiện
Khi soạn đơn, Trần Thị Ngọc Anh ghi rõ ngày, tháng, năm làm đơn, Tòa án được yêu cầu giải quyết, thông tin của người khởi kiện và người bị kiện, nội dung quyết định hành chính bị khởi kiện, yêu cầu Tòa án hủy quyết định hành chính và cam đoan không đồng thời khiếu nại theo đúng quy định của Luật Tố tụng hành chính. -
Tòa án xem xét đơn khởi kiện
Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Tòa án kiểm tra hình thức và nội dung đơn khởi kiện. Do đơn đã thể hiện đầy đủ các nội dung bắt buộc theo luật, Tòa án tiến hành thụ lý vụ án và thực hiện các thủ tục tố tụng hành chính tiếp theo.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Việc gửi đơn khởi kiện vụ án hành chính phải được thực hiện đúng phương thức mà Luật Tố tụng hành chính cho phép để bảo đảm Tòa án tiếp nhận hợp lệ. Bên cạnh đó, đơn khởi kiện cần thể hiện đầy đủ các nội dung bắt buộc về chủ thể, đối tượng khởi kiện và yêu cầu giải quyết để làm căn cứ thụ lý vụ án. Thực hiện đúng cả hình thức gửi đơn và nội dung đơn khởi kiện giúp quá trình giải quyết vụ án hành chính được tiến hành đúng trình tự pháp luật.
