Giáo viên nam vẫn có khả năng phải thực hiện nghĩa vụ quân sự, chỉ được tạm hoãn hoặc miễn nghĩa vụ quân sự khi công tác tại vùng đặc biệt khó khăn.
Trong hoạt động quản lý công dân, việc thực hiện nghĩa vụ quân sự là trách nhiệm quan trọng góp phần củng cố nền quốc phòng toàn dân. Đối với đội ngũ viên chức, đặc biệt là giáo viên, vấn đề có phải tham gia nghĩa vụ quân sự hay không là nội dung thường được quan tâm trong thực tiễn công tác. Bên cạnh đó, quy trình gọi sơ tuyển và khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự cũng được quy định rõ ràng về thẩm quyền ra quyết định, nhằm bảo đảm tính minh bạch và thống nhất trong tổ chức thực hiện.
Giáo viên có phải đi nghĩa vụ quân sự không?
Khoản 1 và khoản 2 Điều 5 Thông tư 148/2018/TT-BQP (được sửa đổi bởi điểm a khoản 2 Điều 1 Thông tư 68/2025/TT-BQP) quy định như sau:
Thông tư 148/2018/TT-BQP
Điều 5. Tạm hoãn gọi nhập ngũ và miễn gọi nhập ngũ
Việc tạm hoãn và miễn gọi nhập ngũ trong thời bình thực hiện theo quy định tại Điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015, như sau:1. Tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với những công dân sau đây:
…e) Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật.
…
2. Miễn gọi nhập ngũ đối với những công dân sau đây:
…đ) Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật từ 24 tháng trở lên.
Viên chức là giáo viên được điều động đến công tác tại vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn, họ được tạm hoãn nghĩa vụ quân sự trong thời gian công tác. Nếu thời gian công tác ở khu vực này từ 24 tháng trở lên, họ sẽ được miễn gọi nhập ngũ.
Tình huống giả định
Giáo viên công tác tại vùng đặc biệt khó khăn được miễn gọi nhập ngũ
-
Thầy Hòa được điều động lên vùng cao giảng dạy
Năm 2023, thầy Trần Minh Hòa, giáo viên Trường Tiểu học Hòa Thắng, được điều động đến giảng dạy tại Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú xã Ia Mlah một khu vực có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn theo quyết định của Chính phủ. -
Thầy Hòa nhận lệnh gọi nhập ngũ trong thời gian công tác
Tháng 8/2025, Hội đồng Nghĩa vụ quân sự huyện gửi lệnh gọi sơ tuyển đến thầy Hòa. Tuy nhiên, căn cứ khoản 1 và khoản 2 Điều 5 Thông tư 148/2018/TT-BQP, thầy Hòa thuộc diện được miễn nghĩa vụ quân sự vì đã có hơn 24 tháng công tác tại vùng đặc biệt khó khăn. -
Cơ quan quân sự huyện xác nhận trường hợp được miễn gọi nhập ngũ
Sau khi đối chiếu hồ sơ công tác và quyết định điều động, Ban Chỉ huy Quân sự huyện xác nhận thầy Hòa đủ điều kiện miễn gọi nhập ngũ, đảm bảo đúng quy định pháp luật và quyền lợi của viên chức giáo viên đang phục vụ tại khu vực khó khăn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Ai là người ra quyết định gọi sơ tuyển và khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự?
Khoản 3 Điều 40 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 16 Điều 4 Luật Sửa đổi 11 Luật về quân sự, quốc phòng 2025, quy định như sau:
Điều 40. Sơ tuyển sức khỏe; khám sức khỏe cho công dân gọi nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân
…
3. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định gọi sơ tuyển sức khỏe nghĩa vụ quân sự; khám sức khỏe cho công dân trong diện gọi nhập ngũ và công dân trong diện gọi thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân. Quyết định gọi sơ tuyển, khám sức khỏe phải được giao cho công dân trước thời điểm sơ tuyển, khám sức khỏe 15 ngày....
Thẩm quyền trực tiếp của Chủ tịch UBND cấp xã trong công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ. Việc ban hành quyết định sớm trước thời điểm sơ tuyển ít nhất 15 ngày giúp người dân chủ động sắp xếp thời gian, chuẩn bị hồ sơ và sức khỏe.
Tình huống giả định
Chủ tịch UBND ra quyết định gọi sơ tuyển sức khỏe theo đúng thời hạn
-
Anh Dũng nhận được lệnh gọi sơ tuyển nghĩa vụ quân sự
Tháng 7/2025, anh Nguyễn Văn Dũng, nằm trong danh sách công dân đủ điều kiện sơ tuyển nghĩa vụ quân sự. Anh nhận được quyết định gọi sơ tuyển sức khỏe do Chủ tịch UBND Mỹ Phước ký ban hành, được giao trực tiếp trước ngày sơ tuyển 15 ngày. -
Ủy ban phường tổ chức sơ tuyển và lập danh sách công khai
Sau khi nhận quyết định, anh Dũng đến Trạm Y tế để kiểm tra sức khỏe ban đầu. Kết quả sơ tuyển cùng danh sách công dân đạt yêu cầu được niêm yết công khai tại trụ sở UBND, bảo đảm minh bạch và đúng quy trình. -
Cơ quan quân sự tiếp nhận kết quả sơ tuyển và lập kế hoạch khám sức khỏe chính thức
Kết quả sơ tuyển được chuyển đến Ban Chỉ huy Quân sự để lên kế hoạch khám sức khỏe chính thức vào tháng 11/2025. Toàn bộ quy trình được thực hiện theo đúng thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã và quy định của Luật Nghĩa vụ quân sự hiện hành.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Nghĩa vụ quân sự là trách nhiệm bắt buộc của mọi công dân khi đáp ứng đủ điều kiện về độ tuổi, sức khỏe và tiêu chuẩn chính trị. Đối với viên chức là giáo viên, chỉ khi được điều động đến công tác tại vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn thì mới được tạm hoãn hoặc miễn gọi nhập ngũ. Chủ tịch UBND cấp xã là người có thẩm quyền ra quyết định gọi sơ tuyển và khám sức khỏe, bảo đảm quy trình nghĩa vụ quân sự được tiến hành công khai, đúng luật và đúng thời hạn.
