Việc đốt pháo hoa trái phép thường xuất hiện vào dịp lễ, Tết hoặc sự kiện đông người, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn và ảnh hưởng đến trật tự xã hội. Với hành vi này, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính với mức tiền từ vài triệu đồng, hoặc trong trường hợp nghiêm trọng còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.
1. Người đốt pháo hoa nổ trái phép bị xử phạt hành chính ra sao?
Khoản 3, khoản 7 Điều 11, khoản 2 Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 11. Vi phạm quy định về quản lý sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, tiền chất thuốc nổ, công cụ hỗ trợ, pháo và đồ chơi nguy hiểm bị cấm
...
3. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
...
i) Sử dụng các loại pháo, thuốc pháo trái phép;
...
7. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi quy định tại các điểm d và đ khoản 1; các điểm a, b, c, e và g khoản 2; các điểm a, c, d, đ, e, h, i và k khoản 3; các điểm a, b, c, d, đ, e, h và i khoản 4 và khoản 5 Điều này;
...
Điều 4. Quy định về mức phạt tiền tối đa, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính
...
2. Mức phạt tiền quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Quy định tại điểm i khoản 3 Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP nêu rõ, bất kỳ cá nhân nào sử dụng pháo, thuốc pháo trái phép đều bị xử phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng. Đây là mức xử phạt hành chính áp dụng cho trường hợp đốt pháo hoa nổ không được phép hoặc các loại pháo khác mà Nhà nước đã cấm. Điểm quan trọng cần lưu ý là chỉ cần có hành vi sử dụng, không cần gây hậu quả thì người vi phạm cũng đã bị xử phạt.
Đối với tổ chức vi phạm, “khoản 2 Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP” quy định mức phạt sẽ gấp đôi so với cá nhân. Nghĩa là, nếu một doanh nghiệp, cơ quan, hay đơn vị nào đó có hành vi sử dụng, tổ chức bắn pháo hoa nổ trái phép thì mức phạt có thể từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
Tình huống giả định
- Công ty tổ chức khai trương
Ngày 25/4/2025, Công ty TNHH Thương mại & Dịch vụ Ánh Dương, trụ sở tại tỉnh Nghệ An, tổ chức lễ khai trương một trung tâm thương mại mới. Để tạo không khí sôi động, ban tổ chức đã thuê nhân viên kỹ thuật chuẩn bị một số loại pháo hoa nổ và bắn ngay trước cửa trung tâm thương mại vào thời điểm cắt băng khánh thành. - Công an vào cuộc kiểm tra
Ngay sau khi pháo hoa được bắn, lực lượng Công an phường Yên Hòa đã có mặt, lập biên bản và xác định toàn bộ số pháo hoa được sử dụng đều là pháo nổ trái phép. Đại diện công ty Ánh Dương không xuất trình được giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp. Hành vi này được xác định là vi phạm quy định về “sử dụng pháo trái phép” theo điểm i khoản 3 Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP. -
Xử phạt hành chính
Căn cứ “khoản 2 Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP”, mức phạt đối với tổ chức vi phạm sẽ gấp đôi cá nhân. Do đó, công ty Ánh Dương bị xử phạt số tiền 15 triệu đồng và buộc nộp lại toàn bộ tang vật pháo còn lại.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Người đốt pháo hoa nổ trái phép có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định như sau:
Điều 318. Tội gây rối trật tự công cộng
1. Người nào gây rối trật tự công cộng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Dùng vũ khí, hung khí hoặc có hành vi phá phách;
c) Gây cản trở giao thông nghiêm trọng hoặc gây đình trệ hoạt động công cộng;
d) Xúi giục người khác gây rối;
đ) Hành hung người can thiệp bảo vệ trật tự công cộng;
e) Tái phạm nguy hiểm.
Theo Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi đốt pháo hoa nổ trái phép có thể bị coi là tội gây rối trật tự công cộng nếu gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm nếu đã từng bị xử phạt hành chính hoặc bị kết án về hành vi này mà vẫn tái phạm.
Trong trường hợp nghiêm trọng, người đốt pháo có thể bị xử phạt nặng hơn, với mức 02–07 năm tù nếu có tình tiết tăng nặng như: tổ chức nhiều người cùng đốt pháo, gây cản trở giao thông, phá phách tài sản, xúi giục người khác vi phạm, hành hung người can ngăn, hoặc tái phạm nguy hiểm.
Tình huống giả định
- Nhóm thanh niên đốt pháo nổ tại khu dân cư
Tối mùng 1 Tết, khoảng 22h, nhóm 5 thanh niên gồm Nguyễn Văn Hùng (21 tuổi), Trần Quốc Toàn (20 tuổi) cùng 3 người bạn tụ tập tại ngõ 35, phường Trường Vinh, tỉnh Nghệ An. Họ mang theo gần 3kg pháo nổ tự chế và châm lửa đốt ngay giữa ngõ đông dân cư. Tiếng nổ lớn kéo dài khiến nhiều hộ dân hoảng sợ, trẻ em khóc thét, giao thông trong ngõ bị tắc nghẽn vì người dân không dám di chuyển qua khu vực. - Cơ quan chức năng vào cuộc
Công an phường Trường Vinh lập tức có mặt, khống chế sự việc và thu giữ toàn bộ số pháo còn lại. Nhóm thanh niên được đưa về trụ sở để làm việc. Qua xác minh, lực lượng chức năng xác định tổng khối lượng pháo nổ gần 3kg – mức vượt quá giới hạn xử phạt hành chính, đồng thời hành vi đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh trật tự, an toàn xã hội tại khu dân cư. -
Hệ quả pháp lý đặt ra
Căn cứ Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi của nhóm thanh niên này đủ yếu tố cấu thành Tội gây rối trật tự công cộng. Trong đó, Nguyễn Văn Hùng, người cầm đầu và rủ rê bạn bè tham gia có thể đối diện mức phạt tù từ 02 đến 07 năm vì có tình tiết “có tổ chức” và “gây cản trở giao thông nghiêm trọng”.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Đốt pháo hoa nổ trái phép không chỉ gây nguy hiểm cho bản thân và cộng đồng mà còn là hành vi vi phạm pháp luật. Người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính từ 5 đến 10 triệu đồng. Nếu gây hậu quả nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 318 BLHS 2015 với mức án lên đến 07 năm tù.
