Hành vi đồng thời đại diện cho các bên tranh chấp về quyền sở hữu công nghiệp là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm và có thể bị xử phạt hành chính từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng.
Việc một tổ chức hoặc cá nhân đồng thời đại diện cho các bên đang tranh chấp về quyền sở hữu công nghiệp không chỉ làm mất tính khách quan trong quá trình bảo vệ quyền lợi mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây thiệt hại cho các bên liên quan. Theo quy định pháp luật, hành vi này được xác định là không được phép nhằm bảo đảm sự minh bạch và độc lập của hoạt động đại diện. Tuy nhiên, nếu vẫn cố tình thực hiện, chủ thể vi phạm có thể bị xử phạt hành chính theo mức chế tài được quy định cụ thể trong luật.
1. Đồng thời đại diện cho các bên tranh chấp với nhau về quyền sở hữu công nghiệp có là hành vi vi phạm pháp luật không?
Điểm a khoản 3 Điều 152 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 quy định như sau:
Điều 152. Phạm vi quyền của đại diện sở hữu công nghiệp
...
3. Đại diện sở hữu công nghiệp không được thực hiện các hoạt động sau đây:
a) Đồng thời đại diện cho các bên tranh chấp với nhau về quyền sở hữu công nghiệp;
...
Việc pháp luật cấm đại diện sở hữu công nghiệp đứng ra đại diện cho cả hai bên tranh chấp nhằm bảo đảm sự minh bạch và tránh việc sử dụng thông tin nội bộ của một bên để gây bất lợi cho bên còn lại. Nếu tổ chức đại diện vẫn cố tình nhận đại diện song song, hành vi này bị xem là vi phạm nghĩa vụ nghề nghiệp và có thể gây thiệt hại thực tế cho chủ thể quyền. Quy định này cũng nhằm duy trì sự công bằng trong quá trình giải quyết tranh chấp và bảo đảm hoạt động đại diện sở hữu công nghiệp được thực hiện độc lập, không chịu ảnh hưởng từ lợi ích đối lập.
Tình huống giả định
Xung đột lợi ích tại Công ty Đại diện SHTT Minh Phúc
-
Phát sinh tranh chấp giữa hai doanh nghiệp
Tháng 6/2025, Công ty TNHH Thiết kế Sao Việt phát hiện Công ty Cổ phần Công nghệ Hưng Thịnh sử dụng một logo tương tự logo mà Sao Việt đã đăng ký bảo hộ. Hai bên gửi hồ sơ khiếu nại và yêu cầu đại diện lên Công ty Đại diện SHTT Minh Phúc để bảo vệ quyền lợi của mình.
-
Công ty đại diện bị phát hiện nhận hai hồ sơ cùng lúc
Do bộ phận tiếp nhận của Minh Phúc xử lý hồ sơ tách biệt, doanh nghiệp vô tình tiếp nhận yêu cầu từ cả Sao Việt và Hưng Thịnh cho cùng một vụ việc tranh chấp. Khi nhóm pháp lý bắt đầu soạn thảo tài liệu cho Sao Việt, một chuyên viên khác lại đang xử lý yêu cầu phản hồi của Hưng Thịnh, dẫn đến việc Minh Phúc nắm giữ thông tin nội bộ của cả hai bên.
-
Hậu quả pháp lý và biện pháp xử lý
Sau khi rà soát và phát hiện xung đột lợi ích, Minh Phúc buộc phải từ chối đại diện cả hai doanh nghiệp theo đúng điểm a khoản 3 Điều 152 Luật SHTT 2005, đồng thời gửi văn bản xin lỗi và hoàn trả phí dịch vụ. Hai doanh nghiệp được khuyến nghị tìm đại diện khác và vụ việc được tiếp tục giải quyết qua hình thức thương lượng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Đồng thời đại diện cho các bên tranh chấp với nhau về quyền sở hữu công nghiệp bị xử phạt thế nào?
Điểm a khoản 2 Điều 7 Nghị định 99/2013/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 7. Vi phạm quy định về đại diện sở hữu công nghiệp
...
2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Đồng thời là đại diện cho các bên tranh chấp với nhau về quyền sở hữu công nghiệp;
...
Việc xử phạt nhằm bảo đảm tính độc lập của đại diện sở hữu công nghiệp và ngăn chặn tình trạng lợi dụng thông tin nội bộ của khách hàng để phục vụ cho bên còn lại. Mức phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng là biện pháp răn đe quan trọng, giúp duy trì sự minh bạch và uy tín trong hoạt động đại diện quyền sở hữu công nghiệp. Ngoài ra, tùy theo mức độ vi phạm, đại diện có thể bị chấm dứt hợp đồng dịch vụ, bị khách hàng yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc ảnh hưởng đến khả năng duy trì điều kiện hành nghề.
Tình huống giả định
Phát hiện vi phạm tại Công ty Đại diện SHTT Ánh Dương
-
Phát sinh vụ tranh chấp về kiểu dáng công nghiệp
Tháng 9/2025, Công ty TNHH Nội thất Thiên Hòa (cư trú tại Thành phố Hồ Chí Minh) yêu cầu Công ty Đại diện SHTT Ánh Dương hỗ trợ xử lý tranh chấp với Công ty Cổ phần Trang trí Minh Long (cư trú tại Thành phố Hà Nội) liên quan đến kiểu dáng bàn làm việc mới. Hồ sơ được tiếp nhận và phân công cho bộ phận pháp lý theo quy trình thông thường.
-
Kiểm tra nội bộ phát hiện đại diện song song
Khi rà soát hệ thống quản lý khách hàng, bộ phận giám sát phát hiện Minh Long cũng đang là khách hàng của Ánh Dương và vừa ký hợp đồng dịch vụ phản hồi khiếu nại về cùng kiểu dáng công nghiệp này. Điều này đồng nghĩa Ánh Dương đang đại diện cho cả hai doanh nghiệp trong cùng một tranh chấp — hành vi bị pháp luật nghiêm cấm.
-
Xử phạt và biện pháp khắc phục
Sau khi báo cáo lên Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ, Ánh Dương bị xử phạt 7.500.000 đồng theo khoản 2 Điều 7 Nghị định 99/2013/NĐ-CP và buộc phải chấm dứt tất cả hợp đồng liên quan đến vụ tranh chấp. Công ty gửi thư xin lỗi và hoàn tiền dịch vụ cho cả hai khách hàng, đồng thời siết chặt quy trình kiểm tra xung đột lợi ích để tránh tái diễn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc đồng thời đại diện cho các bên đang tranh chấp về quyền sở hữu công nghiệp là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm nhằm bảo đảm tính minh bạch, tránh xung đột lợi ích và bảo vệ quyền lợi của các bên. Đại diện sở hữu công nghiệp không được phép tham gia đại diện cho hai bên trong cùng một tranh chấp, dù dưới bất kỳ hình thức trực tiếp hay gián tiếp. Nếu vi phạm, đại diện sẽ bị xử phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng, đồng thời có thể đối mặt với yêu cầu chấm dứt hợp đồng, bồi thường thiệt hại hoặc ảnh hưởng uy tín nghề nghiệp.
