Đình công là việc ngừng việc tập thể có tổ chức và người lao động tham gia đình công không được trả lương, trừ khi có thỏa thuận khác theo Bộ luật Lao động.
Đình công là một trong những quyền quan trọng của người lao động trong quan hệ lao động tập thể. Tuy nhiên, việc đình công chỉ được pháp luật thừa nhận khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện về chủ thể, mục đích và trình tự. Bên cạnh đó, chế độ tiền lương trong thời gian đình công cũng được quy định cụ thể để bảo đảm sự cân bằng quyền lợi giữa các bên.
1. Đình công là gì theo quy định của pháp luật lao động?
Điều 198 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 198. Đình công
Đình công là sự ngừng việc tạm thời, tự nguyện và có tổ chức của người lao động nhằm đạt được yêu cầu trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động và do tổ chức đại diện người lao động có quyền thương lượng tập thể là một bên tranh chấp lao động tập thể tổ chức và lãnh đạo.
Đình công không phải là hành vi ngừng việc đơn lẻ mà phải được tổ chức một cách có hệ thống, dưới sự lãnh đạo của tổ chức đại diện người lao động có quyền thương lượng tập thể. Mục đích của đình công là gây sức ép hợp pháp để bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động trong tranh chấp lao động tập thể. Nếu không đáp ứng đúng các yếu tố về chủ thể tổ chức, mục đích và trình tự, hành vi ngừng việc có thể bị xem là không hợp pháp và phát sinh trách nhiệm pháp lý.
Tình huống giả định
- Người lao động phát sinh tranh chấp lao động tập thể
Người lao động tại Công ty Sản xuất Bao bì An Phát ở tỉnh Tây Ninh phát sinh tranh chấp tập thể liên quan đến điều chỉnh tiền lương và thời giờ làm thêm. - Tổ chức đại diện người lao động đứng ra lãnh đạo đình công
Sau khi thương lượng không đạt kết quả, tổ chức đại diện người lao động của công ty tổ chức đình công theo đúng trình tự luật định. -
Đình công diễn ra có tổ chức, đúng mục đích
Cuộc đình công diễn ra trong trật tự, có kế hoạch và nhằm đạt được yêu cầu trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Người lao động tham gia đình công có được trả lương không?
Khoản 1 và khoản 2 Điều 207 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 207. Tiền lương và các quyền lợi hợp pháp khác của người lao động trong thời gian đình công
1. Người lao động không tham gia đình công nhưng phải ngừng việc vì lý do đình công thì được trả lương ngừng việc theo quy định tại khoản 2 Điều 99 của Bộ luật này và các quyền lợi khác theo quy định của pháp luật về lao động.
2. Người lao động tham gia đình công không được trả lương và các quyền lợi khác theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
...
Điều 99. Tiền lương ngừng việc
Trường hợp phải ngừng việc, người lao động được trả lương như sau:
...
2. Nếu do lỗi của người lao động thì người đó không được trả lương; những người lao động khác trong cùng đơn vị phải ngừng việc thì được trả lương theo mức do hai bên thỏa thuận nhưng không được thấp hơn mức lương tối thiểu;
...
Pháp luật phân biệt rõ giữa người trực tiếp tham gia đình công và người không tham gia nhưng bị ảnh hưởng bởi đình công. Người tham gia đình công chấp nhận việc không được trả lương trong thời gian ngừng việc, trừ khi có thỏa thuận khác với người sử dụng lao động. Trong khi đó, người lao động không tham gia đình công nhưng buộc phải ngừng việc vẫn được hưởng lương ngừng việc theo quy định. Cách phân định này nhằm bảo đảm quyền đình công nhưng vẫn giữ được sự công bằng trong quan hệ lao động.
Tình huống giả định
- Anh Dũng trực tiếp tham gia đình công
Anh Lê Văn Dũng (công nhân tại Công ty May Phú Hưng ở tỉnh Ninh Bình) tham gia đình công theo kế hoạch của tổ chức đại diện người lao động. - Thời gian đình công không được trả lương
Trong 3 ngày đình công, anh Dũng không làm việc theo như kế hoạch. Vậy nên vào kỳ chốt lương anh Dũng không được trả lương theo quy định của pháp luật. -
Người lao động không đình công vẫn được trả lương ngừng việc
Một số công nhân khác không tham gia đình công nhưng phải ngừng việc vẫn được trả lương theo mức thỏa thuận, không thấp hơn lương tối thiểu.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Đình công là quyền hợp pháp của người lao động khi được tổ chức đúng chủ thể và mục đích theo quy định của pháp luật. Người lao động trực tiếp tham gia đình công không được trả lương trong thời gian ngừng việc, trừ khi có thỏa thuận khác. Việc nắm rõ các quy định này giúp các bên thực hiện quyền và nghĩa vụ một cách đúng đắn.
