Tên thương mại được bảo hộ khi có khả năng phân biệt chủ thể kinh doanh trong cùng lĩnh vực và khu vực hoạt động, không trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên, nhãn hiệu đã được bảo hộ trước đó.
Tên thương mại là dấu hiệu nhận diện doanh nghiệp trên thương trường, giúp khách hàng phân biệt giữa các chủ thể kinh doanh. Việc được pháp luật bảo hộ tên thương mại giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp. Để được bảo hộ, tên thương mại phải đáp ứng các điều kiện nhất định theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ 2005.
1. Điều kiện để tên thương mại được bảo hộ là gì?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 76 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 76. Điều kiện chung đối với tên thương mại được bảo hộ
Tên thương mại được bảo hộ nếu có khả năng phân biệt chủ thể kinh doanh mang tên thương mại đó với chủ thể kinh doanh khác trong cùng lĩnh vực và khu vực kinh doanh.
Tên thương mại được bảo hộ khi thể hiện được yếu tố nhận diện đặc trưng giữa các chủ thể kinh doanh trong cùng ngành nghề và khu vực hoạt động. Điều này đảm bảo rằng người tiêu dùng không bị nhầm lẫn về nguồn gốc hoặc chủ thể cung cấp hàng hóa, dịch vụ.
Pháp luật không bảo hộ các tên mang tính mô tả chung, ví dụ “Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Tổng hợp” vì không có yếu tố riêng biệt. Một tên thương mại chỉ được bảo hộ khi chứa thành phần nhận diện riêng như tên riêng thể hiện dấu ấn độc lập của doanh nghiệp.
Tình huống giả định
- Hộ kinh doanh "Hoa Việt Coffee" chuyên kinh doanh cà phê
Hộ kinh doanh “Hoa Việt Coffee” được thành lập tại Lâm Đồng chuyên rang xay và kinh doanh cà phê đặc sản. - Tên thương mại "Hoa Việt Coffee" được sử dụng rộng rãi
Tên “Hoa Việt Coffee” bắt đầu được sử dụng trong biển hiệu, bao bì sản phẩm và chiến dịch quảng cáo trực tuyến. - Biểu tượng "Hoa Việt" được khách hàng nhận biết
Cửa hàng mở rộng thêm 3 chi nhánh trong khu vực tỉnh Lâm Đồng, được khách hàng nhận biết rõ ràng với biểu tượng “Hoa Việt”. - Tên "Hoa Việt Coffee" đáp ứng điều kiện được bảo hộ
Doanh nghiệp đăng ký tên “Hoa Việt Coffee” trong hồ sơ thuế và các giấy phép kinh doanh. Tên này có thành phần “Hoa Việt” làm yếu tố riêng, thể hiện khả năng phân biệt so với các cửa hàng cà phê khác trong cùng khu vực.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Khả năng phân biệt tên thương mại là gì?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 78 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 78. Khả năng phân biệt của tên thương mại
Tên thương mại được coi là có khả năng phân biệt nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:
1. Chứa thành phần tên riêng, trừ trường hợp đã được biết đến rộng rãi do sử dụng;
2. Không trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với tên thương mại mà người khác đã sử dụng trước trong cùng lĩnh vực và khu vực kinh doanh;
3. Không trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu của người khác hoặc với chỉ dẫn địa lý đã được bảo hộ trước ngày tên thương mại đó được sử dụng.
Khả năng phân biệt của tên thương mại là yếu tố quyết định để được pháp luật bảo hộ. Theo quy định, tên thương mại phải chứa thành phần tên riêng nhằm tạo dấu ấn nhận diện cho doanh nghiệp. Thành phần này giúp người tiêu dùng phân biệt doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác trong cùng lĩnh vực, đồng thời phản ánh tính sáng tạo, tính độc đáo của chủ thể kinh doanh.
Bên cạnh đó, tên thương mại không được trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với tên thương mại đã được sử dụng trước trong cùng lĩnh vực và khu vực cũng như không được trùng hoặc tương tự với nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý đã được bảo hộ. Quy định này nhằm bảo đảm trật tự cạnh tranh lành mạnh, ngăn chặn hành vi lợi dụng danh tiếng hoặc uy tín của doanh nghiệp khác.
Tình huống giả định
- Công ty Thiên Ân hoạt động sản xuất - phân phối nước mắm
Công ty TNHH Thực phẩm Thiên Ân được thành lập và sử dụng tên thương mại “Thiên Ân Foods” cho hoạt động sản xuất – phân phối nước mắm tại An Giang. Tên này đã được quảng bá rộng rãi và được người tiêu dùng nhận biết trong khu vực. - Công ty khác đã sử dụng tên "Thiên Ân Fish Sauce"
Một doanh nghiệp khác thành lập ở Cần Thơ, đăng ký tên “Thiên Ân Fish Sauce” để kinh doanh sản phẩm cùng loại, đồng thời thiết kế bao bì mang hình ảnh và cách trình bày gần giống với thương hiệu “Thiên Ân Foods”. - Khách hàng phản ánh nhầm lẫn hai sản phẩm
Nhiều khách hàng phản ánh nhầm lẫn hai sản phẩm cùng tên “Thiên Ân” có cùng nguồn gốc Phú Quốc. Công ty “Thiên Ân Foods” gửi khiếu nại lên Cục Sở hữu trí tuệ yêu cầu xử lý hành vi xâm phạm quyền đối với tên thương mại. - Tên thương mại "Thiên Ân Fish Sauce" bị xác định không có khả năng phân biệt
Cục Sở hữu trí tuệ xác định tên thương mại “Thiên Ân Fish Sauce” không có khả năng phân biệt do trùng đến mức gây nhầm lẫn với tên thương mại “Thiên Ân Foods” đã được sử dụng trước trong cùng lĩnh vực và khu vực, đồng thời tương tự với nhãn hiệu “Thiên Ân” đã được đăng ký.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Tên thương mại là công cụ nhận diện và khẳng định vị thế của doanh nghiệp trên thị trường. Một tên thương mại được bảo hộ khi có khả năng phân biệt rõ ràng giữa các chủ thể kinh doanh trong cùng lĩnh vực và khu vực hoạt động. Khả năng phân biệt được hiểu là việc tên đó mang yếu tố riêng, không trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với tên thương mại, nhãn hiệu hay chỉ dẫn địa lý đã được bảo hộ trước.
