Người lập di chúc có thể sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ di chúc bất cứ lúc nào cho đến khi qua đời.
Di chúc là phương tiện pháp lý để cá nhân định đoạt tài sản của mình sau khi qua đời. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, người lập di chúc có thể muốn thay đổi ý chí ban đầu, hoặc lựa chọn việc công chứng, chứng thực để tăng giá trị pháp lý. Điều này giúp bảo đảm sự linh hoạt, minh bạch và an toàn pháp lý trong việc phân chia di sản.
1. Di chúc có thể thay đổi, bổ sung, thay thế không?
Khoản 1 Điều 640 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định như sau:
Điều 640. Sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc
1. Người lập di chúc có thể sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc đã lập vào bất cứ lúc nào.
...
Di chúc là sự thể hiện ý chí cá nhân, do đó pháp luật cho phép người lập di chúc được quyền thay đổi bất kỳ lúc nào cho đến khi qua đời. Việc sửa đổi có thể là bổ sung thêm người thừa kế, thay đổi phân chia tài sản, hoặc thay thế toàn bộ bằng di chúc mới. Quy định này bảo đảm tính linh hoạt, tôn trọng tuyệt đối ý chí của người lập di chúc.
Tình huống giả định
-
Người lập di chúc ban đầu
Ngày 01/07/2025, ông Nguyễn Văn Hòa (trú tại phường Tân Sơn Nhất, TP. Hồ Chí Minh) lập di chúc để lại căn nhà cho con trai cả. -
Quyết định sửa đổi di chúc
Ngày 15/09/2025, ông Hòa bổ sung di chúc, cho thêm con gái út hưởng phần quyền sử dụng đất kèm theo. -
Thay thế di chúc cũ
Ngày 01/12/2025, ông Hòa lập di chúc mới, thay thế toàn bộ nội dung trước đó. Khi ông Hòa qua đời, chỉ bản di chúc lập ngày 01/12/2025 có hiệu lực.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Di chúc có bắt buộc phải công chứng, chứng thực không?
Khoản 3,4,5 Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định như sau:
Điều 630. Di chúc hợp pháp
...
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Điều 635 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định như sau:
Điều 635. Di chúc có công chứng hoặc chứng thực
Người lập di chúc có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực bản di chúc.
Pháp luật Việt Nam cho phép di chúc tồn tại dưới nhiều hình thức: viết tay, đánh máy, có hoặc không có công chứng, chứng thực. Người lập di chúc không bắt buộc phải công chứng, trừ một số trường hợp đặc biệt như: người lập di chúc không biết chữ, không tự viết, không tự ký được; người lập di chúc bị hạn chế về thể chất hoặc không minh mẫn; di chúc miệng. Tuy nhiên, việc công chứng hoặc chứng thực sẽ giúp di chúc có giá trị pháp lý cao hơn, tránh tranh chấp về sau.
Tình huống giả định
-
Lập di chúc viết tay
Ngày 10/08/2025, bà Trần Thị Mai (trú tại phường Hồng Gai, tỉnh Quảng Ninh) viết tay di chúc để lại toàn bộ tiền tiết kiệm cho con gái út, không công chứng. -
Phát sinh tranh chấp
Sau khi bà Mai qua đời, các con khác tranh chấp vì cho rằng di chúc không hợp lệ do không có công chứng. -
Tòa án xem xét hiệu lực
Ngày 20/12/2025, Tòa án nhân dân khu vực xác định di chúc viết tay của bà Mai vẫn có giá trị pháp lý vì đáp ứng điều kiện về hình thức và nội dung, không bắt buộc phải công chứng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
3. Kết luận
Người lập di chúc có toàn quyền sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ di chúc cho đến khi qua đời. Đồng thời, di chúc không bắt buộc phải công chứng, chứng thực, nhưng việc này sẽ giúp tăng giá trị pháp lý và hạn chế tranh chấp. Các quy định này thể hiện sự tôn trọng ý chí cá nhân và bảo đảm tính minh bạch trong phân chia di sản.
