Người lao động bị kết án phạt tù vẫn được hưởng trợ cấp thôi việc nếu hợp đồng lao động chấm dứt theo luật và đã làm việc thường xuyên từ đủ 12 tháng trở lên.
Việc chấm dứt hợp đồng lao động trong những trường hợp đặc biệt có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động, nhất là các khoản trợ cấp phát sinh khi hợp đồng kết thúc. Pháp luật lao động hiện hành đã quy định rõ trường hợp người lao động bị kết án phạt tù dẫn đến chấm dứt hợp đồng lao động và điều kiện để được hưởng trợ cấp thôi việc. Bên cạnh đó, tiền lương làm căn cứ tính trợ cấp thôi việc cũng được xác định cụ thể nhằm bảo đảm việc chi trả được thực hiện thống nhất và đúng quy định pháp luật.
1. Người lao động bị kết án phạt tù có được hưởng trợ cấp thôi việc không?
Khoản 1 Điều 46 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 46. Trợ cấp thôi việc
1. Khi hợp đồng lao động chấm dứt theo quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 6, 7, 9 và 10 Điều 34 của Bộ luật này thì người sử dụng lao động có trách nhiệm trả trợ cấp thôi việc cho người lao động đã làm việc thường xuyên cho mình từ đủ 12 tháng trở lên, mỗi năm làm việc được trợ cấp một nửa tháng tiền lương, trừ trường hợp đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội và trường hợp quy định tại điểm e khoản 1 Điều 36 của Bộ luật này.
...
Điểm 4 Điều 34 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 34. Các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động
...
4. Người lao động bị kết án phạt tù nhưng không được hưởng án treo hoặc không thuộc trường hợp được trả tự do theo quy định tại khoản 5 Điều 328 của Bộ luật Tố tụng hình sự, tử hình hoặc bị cấm làm công việc ghi trong hợp đồng lao động theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.
...
Việc người lao động bị kết án phạt tù là một trong những căn cứ làm chấm dứt hợp đồng lao động. Trường hợp này thuộc nhóm các trường hợp chấm dứt hợp đồng mà pháp luật vẫn ghi nhận quyền hưởng trợ cấp thôi việc, với điều kiện người lao động đã làm việc thường xuyên cho người sử dụng lao động từ đủ 12 tháng trở lên và không thuộc trường hợp bị loại trừ theo quy định. Do đó, việc người lao động bị kết án phạt tù không làm mất quyền hưởng trợ cấp thôi việc, nếu các điều kiện về thời gian làm việc và căn cứ chấm dứt hợp đồng được đáp ứng đầy đủ theo luật.
Tình huống giả định:
- Người lao động bị kết án phạt tù dẫn đến chấm dứt hợp đồng lao động
Nguyễn Văn Hùng là công nhân làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn tại Công ty Cơ khí Minh Phát trong thời gian liên tục hơn 5 năm. Sau đó, anh Hùng bị Tòa án tuyên phạt tù giam và không thuộc trường hợp được hưởng án treo. - Người sử dụng lao động thực hiện thủ tục chấm dứt hợp đồng
Căn cứ bản án đã có hiệu lực pháp luật, Công ty Cơ khí Minh Phát ban hành quyết định chấm dứt hợp đồng lao động với anh Hùng theo quy định của Bộ luật Lao động, xác định đây là trường hợp chấm dứt hợp đồng do người lao động bị kết án phạt tù. -
Doanh nghiệp chi trả trợ cấp thôi việc theo quy định
Do anh Hùng đã làm việc thường xuyên trên 12 tháng và không thuộc trường hợp bị loại trừ, công ty thực hiện chi trả trợ cấp thôi việc tương ứng với thời gian làm việc theo quy định của pháp luật lao động.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Tiền lương dùng để tính trợ cấp thôi việc được xác định như thế nào?
Khoản 3 Điều 46 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 46. Trợ cấp thôi việc
...
3. Tiền lương để tính trợ cấp thôi việc là tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề theo hợp đồng lao động trước khi người lao động thôi việc.
...
Tiền lương là căn cứ tính trợ cấp thôi việc dựa trên mức lương bình quân của 06 tháng cuối cùng trước thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động. Cách tính này nhằm phản ánh sát nhất thu nhập thực tế của người lao động tại thời điểm thôi việc, đồng thời bảo đảm sự thống nhất trong việc chi trả trợ cấp giữa các doanh nghiệp, không phụ thuộc vào mức lương khởi điểm hay mức lương tại các giai đoạn làm việc trước đó.
Tình huống giả định:
- Người lao động có mức lương thay đổi trong thời gian làm việc
Nguyễn Văn Hùng làm việc tại Công ty Cơ khí Minh Phát với mức lương tăng dần theo thâm niên, trong đó 06 tháng cuối trước khi chấm dứt hợp đồng có mức lương ổn định theo hợp đồng lao động. - Doanh nghiệp xác định tiền lương làm căn cứ tính trợ cấp
Khi thực hiện thủ tục chấm dứt hợp đồng lao động, Công ty Cơ khí Minh Phát xác định tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề trước khi anh Hùng thôi việc để làm căn cứ tính trợ cấp thôi việc theo quy định. -
Người lao động được chi trả trợ cấp theo đúng mức lương bình quân
Trên cơ sở mức lương bình quân này và thời gian làm việc thực tế, doanh nghiệp thực hiện chi trả trợ cấp thôi việc cho anh Hùng đúng quy định của Bộ luật Lao động.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Người lao động bị kết án phạt tù dẫn đến chấm dứt hợp đồng lao động vẫn có thể được hưởng trợ cấp thôi việc nếu đáp ứng điều kiện về thời gian làm việc. Việc chi trả trợ cấp được thực hiện trên cơ sở tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề trước khi người lao động thôi việc, bảo đảm quyền lợi của người lao động theo đúng quy định pháp luật.
