Đề xuất chủ yếu cấp giấy phép lái xe bản điện tử thể hiện bước chuyển quan trọng trong quản lý giao thông. Nội dung tập trung vào lợi ích, bất cập và quyền yêu cầu cấp thẻ PET của người dân trong tiến trình chuyển đổi số.
Trong bối cảnh đẩy mạnh tiến trình chuyển đổi số quốc gia, việc số hóa các loại giấy tờ tùy thân và giấy phép là một ưu tiên hàng đầu. Mới đây, Bộ Công an đã đưa ra một đề xuất quan trọng: chủ yếu cấp giấy phép lái xe (GPLX) bản điện tử và chỉ in bản vật lý (PET) khi người dân có yêu cầu. Đề xuất này, theo đánh giá của Trợ lý Luật, hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích vượt trội về sự tiện lợi, quản lý nhà nước hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, Trợ lý Luật nhận thấy việc chuyển đổi sang hình thức điện tử là một quá trình phức tạp, không thể tránh khỏi những bất cập và thách thức về hạ tầng, thói quen người dùng và tính pháp lý.
1. Giấy phép lái xe bản điện tử là gì?
Trong tiến trình hoàn thiện hành lang pháp lý cho chuyển đổi số trong lĩnh vực quản lý giao thông đường bộ, Bộ Công an đã ban hành Thông tư số 12/2025/TT-BCA quy định về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ. Một trong những điểm mới đáng chú ý của Thông tư này là việc chính thức ghi nhận và định nghĩa giấy phép lái xe điện tử.
Cụ thể, tại Điều 3. Giải thích từ ngữ, Thông tư 12/2025/TT-BCA quy định:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Thông tư này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
2. Giấy phép lái xe điện tử là giấy phép lái xe thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu, được tích hợp lên hệ thống dữ liệu điện tử, tài khoản định danh điện tử.
...
Theo quy định trên, giấy phép lái xe điện tử không tồn tại dưới hình thức vật chất truyền thống (thẻ PET), mà được thể hiện bằng dữ liệu điện tử và được lưu trữ, quản lý trên các hệ thống cơ sở dữ liệu do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý, đồng thời gắn với tài khoản định danh điện tử của cá nhân (như VNeID).
Về bản chất pháp lý, giấy phép lái xe điện tử vẫn là giấy phép lái xe hợp pháp, có đầy đủ giá trị chứng minh quyền điều khiển phương tiện của người lái xe, tương tự như giấy phép lái xe bản vật lý. Việc khác biệt chỉ nằm ở hình thức thể hiện và phương thức sử dụng, từ đó tạo tiền đề cho việc số hóa toàn diện hoạt động quản lý, kiểm tra và xác thực thông tin người tham gia giao thông.
Có thể thấy, việc đưa ra định nghĩa chính thức về giấy phép lái xe điện tử trong văn bản quy phạm pháp luật là cơ sở pháp lý quan trọng, tạo nền tảng cho các đề xuất tiếp theo liên quan đến việc chủ yếu cấp giấy phép lái xe bản điện tử, hạn chế in bản vật lý, đang được Bộ Công an và các cơ quan chức năng nghiên cứu, triển khai.
2. Đề xuất chủ yếu cấp giấy phép lái xe bản điện tử, chỉ cấp bản PET nếu người dân có yêu cầu
-
Cấp giấy phép lái xe điện tử là phương thức mặc định
Theo dự thảo sửa đổi Thông tư 12/2025/TT-BCA, Bộ Công an đề xuất giấy phép lái xe sẽ chủ yếu được cấp dưới dạng điện tử. Sau khi hoàn thành sát hạch, người dân mặc định được cấp giấy phép lái xe điện tử, dữ liệu được tích hợp trên hệ thống quản lý và tài khoản định danh điện tử. Cách tiếp cận này chuyển trọng tâm từ giấy tờ vật lý sang quản lý bằng dữ liệu số.
-
Người dân vẫn được quyền yêu cầu cấp giấy phép lái xe bản PET
Mặc dù ưu tiên cấp bản điện tử, dự thảo không bãi bỏ giấy phép lái xe bản vật lý. Trường hợp người dân có nhu cầu sử dụng thẻ giấy phép lái xe bằng vật liệu PET, họ vẫn được quyền đăng ký cấp và nộp lệ phí theo quy định. Quy định này bảo đảm quyền lựa chọn của người dân, đặc biệt đối với những người chưa quen hoặc chưa thuận tiện sử dụng giấy tờ điện tử.
-
Điểm mới so với quy định hiện hành
Hiện nay, Thông tư 12/2025 quy định giấy phép lái xe chủ yếu được cấp bằng vật liệu PET. Việc chuyển sang cấp điện tử làm mặc định và chỉ in thẻ PET khi có yêu cầu được xem là điểm đổi mới căn bản trong phương thức cấp giấy phép. Nếu dự thảo được thông qua, giấy phép lái xe điện tử sẽ trở thành hình thức chính, còn bản PET là hình thức bổ sung theo nhu cầu.
-
Thực tiễn sử dụng giấy phép lái xe điện tử
Trên thực tế, nhiều giấy phép lái xe, bao gồm cả bản giấy và bản điện tử, đã được tích hợp trên ứng dụng VNeID. Người dân có thể xuất trình giấy phép lái xe điện tử khi được lực lượng chức năng kiểm tra. Đây là cơ sở thực tiễn để Bộ Công an đề xuất mở rộng và ưu tiên hình thức điện tử trong thời gian tới.
Theo: Báo Thanh niên, VnExpress
3. Lợi ích và bất cập của việc chủ yếu cấp giấy phép lái xe bản điện tử
| Khía cạnh | Lợi ích | Bất cập |
|---|---|---|
| Mức độ thuận tiện | Người dân không cần mang theo thẻ vật lý, có thể xuất trình giấy phép lái xe ngay trên thiết bị điện tử khi cần thiết. Việc sử dụng giấy phép trở nên linh hoạt hơn trong sinh hoạt hằng ngày. | Việc sử dụng phụ thuộc vào thiết bị di động và khả năng truy cập ứng dụng. Khi điện thoại hết pin, hỏng thiết bị hoặc không đăng nhập được, người dân có thể gặp khó khăn. |
| Quản lý và xác thực | Thông tin được quản lý tập trung, giúp cơ quan chức năng tra cứu nhanh, hạn chế giấy phép giả và giảm sai sót trong xác minh. | Hệ thống điện tử đòi hỏi vận hành ổn định, nếu xảy ra lỗi kỹ thuật hoặc quá tải có thể ảnh hưởng đến quá trình kiểm tra, xử lý. |
| An toàn và bảo mật | Giấy phép điện tử không bị rách, mất hoặc hư hỏng như thẻ vật lý. Dữ liệu được lưu trữ tập trung giúp giảm nguy cơ làm giả truyền thống. | Việc tập trung dữ liệu cá nhân làm gia tăng rủi ro về an ninh mạng. Nếu bảo mật không chặt chẽ, thông tin người dân có thể bị xâm phạm. |
| Chi phí và nguồn lực | Giảm chi phí in ấn, quản lý và lưu trữ giấy phép vật lý; tiết kiệm thời gian, công sức cho cả Nhà nước và người dân. | Giai đoạn đầu triển khai cần đầu tư lớn cho hạ tầng công nghệ, đào tạo nhân lực và hỗ trợ người dân làm quen với hệ thống mới. |
| Tiếp cận của người dân | Phù hợp với nhóm người trẻ, người quen sử dụng công nghệ và dịch vụ công trực tuyến. Góp phần hình thành thói quen sử dụng giấy tờ số. | Người cao tuổi, người ở vùng sâu vùng xa hoặc ít tiếp cận công nghệ có thể gặp khó khăn, tạo ra sự chênh lệch trong khả năng tiếp cận. |
| Tính linh hoạt | Chính sách cho phép người dân vẫn được yêu cầu cấp thẻ PET, bảo đảm quyền lựa chọn và giảm áp lực thay đổi đột ngột. | Nếu truyền thông không rõ ràng, người dân có thể hiểu nhầm rằng giấy phép vật lý bị bãi bỏ hoàn toàn, dẫn đến tâm lý lo ngại. |
| Pháp lý và thực tiễn áp dụng | Là bước tiến phù hợp với xu hướng chuyển đổi số, tạo nền tảng cho việc liên thông dữ liệu và quản lý hiện đại. | Cần hoàn thiện đồng bộ các quy định pháp luật liên quan để tránh cách hiểu khác nhau về giá trị sử dụng của giấy phép điện tử. |
Kết luận
Đề xuất chủ yếu cấp giấy phép lái xe bản điện tử thể hiện bước chuyển quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số lĩnh vực quản lý giao thông. Chính sách này mang lại nhiều lợi ích về sự thuận tiện, hiệu quả quản lý và tiết kiệm nguồn lực xã hội. Tuy nhiên, việc triển khai cũng đặt ra không ít thách thức liên quan đến hạ tầng công nghệ, bảo mật dữ liệu và khả năng tiếp cận của một bộ phận người dân. Việc vẫn cho phép cấp giấy phép lái xe bản PET theo yêu cầu là giải pháp hợp lý nhằm bảo đảm quyền lựa chọn và giảm áp lực thay đổi. Để chính sách phát huy hiệu quả, cần có lộ trình thực hiện phù hợp, truyền thông rõ ràng và hoàn thiện đồng bộ khung pháp lý liên quan.
